Microsoft Word Hikmet 15. doc
Yüklə 1,38 Mb. Pdf görüntüsü
|
F əlsəfə 73 Qulamrzanın h ərisliyi o dərəcəyə çatmışdı ki, hətta ölkənin cənub limanlarında i şləyən yükdaşıyan fəhlələr də “pay” verməyincə, gəmiyə ayaq basa bilm əzdilər. İran tərəfinin hesablamalarına görə, xarici şirkətlərin çıxardıqları neftə qoyulan ədalətsiz qiymətlər nəticəsində ölkəyə dəyən ilk zərərin məbləği ayda azı 40 milyon dollar t əşkil edirdi. Neftin nəql və emal edilməsi, habelə satı şından bu şirkətlərin əldə etdiyi mənfəətdən İran xəzinəsinə heç bir şey daxil olmurdu. İranın iqtisadiyyatı ağır böhran keçirirdi. Milli borc milyard dollara çatırdı. Alınmı ş borcların təkcə faizini ödəmək üçün İran hər il 100 milyon dollar öd əməli idi. Ölkədə işsizlərin sayı 3 milyon nəfəri ötmüşdü. Bu bar ədə “Krestyanka” jurnalının 1961-ci il dekabr nömrəsində dərc olunmu ş “Qarət olunmuş İran” sərlövhəli məqalədə müəllif Y.Fyodrov yazırdı : “On minl ərlə İran kəndlisi acınacaqlı vəziyyətdə yaşayır. Ağır siyasi əsarət və amansız istismar İran kəndlərində son həddə çatmışdır. Ölkədə əkin torpaqlarının 70 faizi mülk ədarların, 18 faizi hökumətin və şah sarayının, yalnız 12 faizi k əndlilərin əlindədir. Bir qayda olaraq mülkədar öz torpaqlarını icar əyə verir və məhsulun 80 faizinə sahib olur. Müxtəlif mükəlləfiyyət və töycül ər kəndlini əldən salır. İşsizlik 100 minlərlə adamı əhatə edir. Dözülməz ya şayışdan təngə gəlmiş insanlar özünü öldürür, dəli olur, cinayətə əl atırlar. Kirman əyalətində qulluqdan çıxarılmış Həbib Sani 10 yaşlı qızını elektrik c ərəyanı ilə öldürmüş, 4 və 6 yaşlı uşaqlarını hovuzda boğmuşdur.” S əfalət və işsizlik xalqı ümidsiz bir hala gətirib çıxarmışdı. Pəhləvilərin yarım əsrdən çox sürən hakimiyyəti dövründə müflisləşən İran xalqı eyni zamanda h ər bir insani hüquqlardan da məhrum idi. Hakimiyyətin “gözü, qula ğı” sayılan “SAVAK” adlı gizli siyasi polis mütləqiyyətin “vuran əli” idi. 1957 – 1967 – ci ill ərdə, yəni öz varlığının ilk onilliyində SAVAK ağlagəlməz cinay ətlər törətmiş, İran xalqının ən ləyaqətli oğullarına – 360 min siyasi m əhbusa gizli polis idarəsinin zirzəmilərində işgəncələr vermiş, çoxunu m əhkəməsiz dara çəkmiş, ən təhlükəli hesab etdiklərinin boynuna daş bağlayıb vertolyotlardan d ənizə atmışdı. Tehran yaxınlığındakı dağın altında tikilmiş və “Evin” adlanan bel ə zirzəmilərdən birində minlərlə insan cəsədi tapılmışdı. İran xalqının dilənçi kökündə yaşamasının səbəbini dərk edən v ətənpərvər qüvvələr ölkənin hərbi ittifaqlardan çıxmasını, xəyanətkar siyasətin d əyişdirilməsini, sülhsevər ölkələrlə dostluq əlaqələri yaradılmasını tələb edirdil ər. Belə ki, İran İslam İnqilabının qələbəsində mühüm rol oynayan ruhanil ər İran tarixində təkrarolunmaz səhifələr yazdılar. XX əsrin 60-cı illərində İranın ən nüfuzlu ruhanilərindən biri də məhz Ay ətullah Ruhulla Musəvi Xomeyni (r.ə) idi. Şah rejiminin İmam tərəfindən 74 Щикмят açıq – a şkar şəkildə tənqid edildiyi 1964 – 1965-ci illərdə ruhanilərin mübariz əyə qalxması, onların əqidə birliyinin bir nümunəsi olaraq xalq arasında ehtiramla qar şılandı. Həmin il şah İran ruhaniliyinin əleyhinə çox k əskin çıxış etdi. Onun bu çıxışı müqabilində İmam ruhanilərə üz tutub dedi: “Özünüzü ölm ək üçün, zindana düşmək üçün hazırlayın. Özünüzü döyülmək, söyülm ək və təhqir edilmək, İslamı və müstəqilliyi müdafiə etmək yolunda müsib ətlərə dözmək üçün hazırlayın və möhkəm olun.” Pəhləvinin şah hökum əti arasında başlanan kəskin ziddiyyət Xomeynini ölkəni tərk etməyə və 15 il ə yaxın bir müddət ərzində, yəni 1978-ci il İran inqilabı başlayana kimi mühacir ətdə yaşamağa məcbur etdi. Ayətullah Xomeyninin şah rejiminə qarşı mübariz əsinin mühüm tərkib hissəsini onun nəzəri – ideoloji fəaliyyəti təşkil edirdi. Bel ə ki, o, İslam dininin ali mənəvi dəyərlərinə aid çoxsaylı və çoxcildli əsərlər yazmışdı. 1972 – ci ildə yazdığı “Sirrin faş edilməsi” əsərində Xomeyni, Rza şahın siyasətini kəskin tənqid edərək 20 – 30 - cu illərdə qəbul edilmiş qanunvericilik aktlarının l əğvini tələb edirdi. D əfələrlə həbs edilən və ölkədən sürgün olunan imam Xomeyni bir müdd ət Türkiyədə qaldıqdan sonra şiə məktəbinin mərkəzi sayılan İraqın Əl – N əcəf şəhərinə köçür və şaha qarşı mübarizəsini buradan davam etdirir. Bir gün N əcəfdə yaşadığı vaxt Küveytdən imama havanı sərinlətmək üçün münasib bir kondisioner gönd ərirlər. Onu mənzildə quraşdırmaq üçün israr edənlərə imam icaz ə vermir və deyir: “Sahibinə qaytarın!” Xomeyni Nəcəfdə yaşadığı zaman h ətta şəxsi maşınının belə olmasına razılıq vermirdi. Buna görə də o, həmişə kiray ə etdiyi maşında gedib – gəlirdi. İmam Xomeyni İrana antişah, antihökumət məzmunlu vərəqlər, b əyanatlar, kasetlər göndərir, bu yolda gecə - gündüz istirahət etmədən çalışır, ruhundakı m ətinlik xəttindən geri çəkilmirdi. Daha sonra alim –ruhani mühacir ət həyatını Fransada davam etdirməli oldu. İmam Xomeyni Fransada yaşayan zaman ətrafındakı adamlara tap şırmışdı ki, elə vaxt hərəkət edin ki, qonşular narahat olmasınlar. Qonşuların hamısı m əsihi idi. Məhz onun bu cür səmimi rəftarının nəticəsi idi ki, imam İrana qayıdan zaman oranın məsihi əhalisi çox narahat olmuş, imamdan, onun nurani simasından, yüks ək təfəkkürə malik əxlaqi dəyərlərindən, gözəl düşüncə v ə fikirlərindən ayrılmaq istəməmişdilər. Onlar imamdan təəssüflə ayrılarkən çox k ədərlənmiş və ona bir ovuc Fransa torpağı hədiyyə vermişdilər. Qaydaya gör ə, Parisdə yalnız müəyyən edilmiş yerlərdə heyvan kəsməyə icaz ə verilir. Bir gün şəhərin Nofel Luşato qəsəbəsində imamın iqamətgahında bir qoyun k əsilir. İmam küfr məmləkətində olmasına baxmayaraq, buyurur: “Bu ölk ənin qanununa əməl edilmədiyinə görə, mən bu ətdən yemərəm.” Yüklə 1,38 Mb. Dostları ilə paylaş:
|