Magistratura məRKƏZİ Əlyazması hüququnda
Yüklə 1,53 Mb. Pdf görüntüsü
|
| Sxem 3.3
İstehlak bazarının formalarının qurluş sxemi
Mənbə: “Biznesin Təkili və İdarə edilməsi” dərslik, “İqtisad Universiteti” nəşriyyatı. Bakı, _2011 [19,səh-15]. Məlumdur ki, hər bir istehsalçı özü də bir istehlakçıdır. O da hər hansı bir istehlak şeylərini alır, tədarük edir, şəxsi təlabatlarını ödəyir. Bütün bunlar istehlakçıların nə istədiklərini, necə və hansı keyfiyyətdə məhsul istədiklərini başa İstehlak bazarı Ərazi əlamətinə görə
Proporsionallıq səviyyəsinə görə Məhsulların tipinə görə Müştərilərin xarakterinə görə 1.Daxili 2.Xarici Daxili Milli,lokal,regional 1.Tarazlaşdırılmış 2.Tarazlaşdırılmamış Qiymət, Növ Yaş, cins və s. 66 düşməyə imkan verir. Alınan məhsulların istehlakçı təlabatlarını tam ödəməsə istehlakçıda həmin məhsulun keyfiyyətinə qarşı məmmunluq hissi yarana bilməz və istehlakçı həmin məhsuldan üz çevirib bazarda analoji məhsullarla maraqlanacaqdır. Buna görədə istehsal edən fiziki və ya hüquqi şəxs müştəri (istehlakçı) məmmunluğunu nəzərə almalıdır. Məhsulu minumum xərclə maksimum keyfiyyətdə istehsal etmək həmin məhsulun istehlakçılar tərəfindən bazarda yüksək alıcılıq qabiliyəti ilə alınmasına səbəb olacaqdır. Bazarda təklif olunan əmtəə və ya xidmətlər bir çox istehsalçi tərəfindən təkilif olunur. Bu zaman istehlakçı eyni məhsulu iki tərəf arasında müqayisə edəcək, məhsulun satılması zamanı güzəştlər və hər hansı bir xidmətin olub-olmaması ilə maraqlanacaq ki, bu da həmin məhsulların alınmasında son seçim olacaqdır. Azad bazar şəraitində istehlakçı tərəfindən diqqət yetirilən ən böyük amil qiymət amilidir.İnhisarın olmaması, rəqabətli mühitin formalaşması ilə bazardakı məhsulların qiymətlərinin müxtəlif müəssisələrdə müxtəlif cür olmasına gətirib çıxarır. İstehlakçı öz aylıq istehlak səbətinə uyğun miqdarda və qiymətdə məhsul alacağı şəraitdə bu məhsulların keyfiyyəti qədər
qiyməti ilə
də maraqlanacaqdır.Təbiidir ki,eyni keyfiyyətdə və ölçüdə olan məhsulun qiyməti ucuz olan məhsula təlabat daha çox olacaqdır. Əvvəldə qeyd etdiyimiz kimi burada istehsalçılar məhsulun maya dəyərinin aşağı salınması nəticəsində məhsulun qiymətinin aşağı düşməsinə nail ola bilərlər ki, bu da onların istehsal etdiyi məhsulun bazarda daha çox alınmasına gətirəcəkdir. Bazarda diqqət edilməsi mühüm olan amillərdən biri də marketinq tədqiqatı və reklamın həyata keçirilməsidir. Marketinq tədqiqatı o deməkdir ki, istehsalçı firma bazarı tam olaraq araşdırmalı və bunun məntiqi nəticəsi olaraq öz iqtisadi fəaliyyətini qurmalıdır.Marketinq tədqiqatında bazarda digər təşkilat, firma və müəssisələrin fəaliyyətlərini öyrənməli, istehlakçıların hansı məhsula, hansı keyfiyyətdə və hansı qiymətdə ehtiyyac duyduğunu müəyyənləşdirməlidir.İstehsalın bitməsi ilə reklam fəaliyyətini həyata keçirmək lazım gəlir. Belə ki, bir məhsulun istehlakçıya çatdırılmasının ən optimal variantı onun yaxşı reklamının həyata keçirilməsidir. 67 Keçid iqtisadiyyatı yaşayan ölkəmiz üçün istehlak bazarının inkişaf etməsi üçün dövlət nəzarətinin güclənməsi, hüquqi cəhətdən istehakçıların hüquqlarının gücləndirilməsi iqtisadi islahatlar və tənzimləmələr əsasında mümkün ola bilər.İqtisadi sistemin gücləndirilməsi, istehlak bazarının təkamül etməsi üçün iki amil xarici və daxili amillər böyük rol oynayır. Xarici iqtisadi amilləri qeyd edərkən göstərməliyik ki, ölkənin dünya ölkələrinə iqtisadi cəhətdən nüfüz etməsi və iqtisadi münasibətlərin olması nəinki istehlak bazarının inkişafına hətta bütünlükdə iqtisadiyyatın bütün sahələrinin inkişafına səbəb olan amil olduğunu görmüş olarıq.Bütün dünya ölkələrində olduğu kimi Azərbayacanda iqtisadiyyatında da xarici iqtisadi əlaqələrin olması mühüm əhəmiyyət kəsb edir.
Yüklə 1,53 Mb. Dostları ilə paylaş:
|