Magistratura məRKƏZİ Əlyazması hüququnda
Biznesin istehlak bazarının təkmilləşdirilməsi və
Yüklə 1,53 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
3.2.Biznesin istehlak bazarının təkmilləşdirilməsi və əhalinin təlabatlarının formalaşmasında prespektiv rolu
Mövzunun əvvəlində qeyd etmək lazımdır ki, bazar – istehlakçıların gündəlik təlabat duyduqları əmtəə və ya məhsullar üçün müraciət etdiyi,istehsalçılar üçün isə istehsal etdikləri əmtəələri təklif etmək üçün çıxardıqları məkandır. İnsan təlabatları sonsuz bir anlayışı əhatə edir ki, o daima formalaşır, inkişaf edir və yeni-yeni istəklər üzərində özünü formalaşdırır.Bu təlabatları ödəmək insanların və insanların gündəlik yaşam ehtiyyaclarını qarşılamaq yükünün böyük hissəsi iqtisadiyyat elminin üzərinə düşür.Bütün bunları nəzərə alan Fiziokratların görkəmli banisi Fransua Kene təkrar istehsal anlayışını elmə gətrmişdir.Təkrar istehsal dedikde əmtəə və xidmətlərin təkrar istehsalı əsas götürülür.Amma işçi qüvvəsi və iqtisadi sosial münasibətlərin təkrar istehsalı da təkrar istehsal prosesi zamanı nəzərdə tutulan amillər sırasındadır. İstehlak bazarında tədarük məqsədi ilə alınan, insanların gündəlik təlabat və ehtiyyaclarını ödəyən ərzaq və qeyri-ərzaq məhsullarını özündə birləşdirən iqtisadi münasibətlər toplusunun tənzimlənməsi nəzərdə tutulur.Qeyd etmək lazımdır ki, istehlak bazarını tədqiq etmək üçün istehlakçıların davranışlarını, onların məhsul seçimi zamanı üstünlük verdikləri amilləri, onların seçiminə keyfiyyət və qiymət amillərinin nə dərəcədə təsir etdiyini öyrənmək lazımdır. SSRİ-nin dağılması ona daxil olan ölkələrdə planlı təsərrufatçılığın ləğv olunmasına səbəb olmuşdur.Bu prosesin sürətli həyata keçməsi iqtisadiyyatın digər sahələri ilə yanaşı istehlak bazarına da öz mənfi təsirini göstərmişdir.İqtisadiyyatda
64 transformasiya istiqamətli dəyişikliklərin təsir ilə keçmiş Sovet dövləti ərəfəsində mövcud olan iqtisadi əlaqələr kəsilmiş, istehsalın həcmi azalmış, iqtisadi durğunluq mərhələsinə gətirib çıxarmışdır.İstehlak sektoru məhsulları istehsalnın azalması lazımı istehlak əmtəələrinin qiymətlərinin artmasına səbəb olmuşdur.Bu artımın həmçinin, iqtisadi kateqoriyalarda dəyişikliklər aşağıdakı amlillərin təsiri ilə formalaşmışdır:
İstehsal bazarında istehlak yönümlü məhsulların daha az istehsalı və nəticə etibarı ilə təklifin tələbdən aşağı səviyyədə olması
məhsullarının idxalının kəsəkin şəkildə azalması
Bazarda rəqabətqabililiyətlilik dərəcəsinin aşağı olması, mövcud iqtisadi sahələrdə inhisarın olması
yaradan dövlət tərəfindən nəzarətin zəif olması Bazarın iqtisadi tarazlığının təmin edilməsi, həmçinin istehlak sferası məhsullarının qiymətlərinin sabitləşməsi üçün bazarda təklif olunan məhsulların artırılması, insanların təlabatlarına uyğun keyfiyyətdə məhsulların təklifi, istehlakçıların alıcılıq qabiliyyətinin yüksəldilməsi istehlak bazarının inkişaf etməsinə zəmin yaradan amillərdir. 1993-1995-ci illər ərəfəsində ölkənin parçalanmış iqtisadi sisteminin yenidən qurulması istehlak bazarının öz fəaliyyətinin təmin edilməsi və istehlak sektorundakı problemlərin aradan qaldırılması məqsədi ilə H.Əliyev tərəfindən iqtisadi islahatların həyata keçrilməsi barəsində sərəncamlarından sonra ölkənin makro iktisadi göstəriciləri və iqtisadi sabitlik nisbətən formalaşmağa başladı.Aparılan islahatların nəticəsi olaraq 2015-ci ilin UDM-un həcmi 26-27 dəfə, satış sahəsinin pərakəndə hissəsi 14-15 dəfə artmışdır.Ölkə əhalisinin hər nəfərinə məhsul istehsalı 19-20 dəfə artmışdır ki bu da dərin islahatların nəticəsi sayəsində olmuşdur. Digər bazarlardan fərqli olaraq istehlak bazarına iqtisadi böhranlar tez bir zamanda təsir edir. Məlumdur ki, istehlak bazarında təklif olunan əmtəələrin 65 hamısının istehlakçılar tərəfindən alınması labüd deyil.Yalnız istehlakçıların stimullaşdırılması halında bu istiqamətdə irəliləyişlər əldə oluna bilər.İstehlakçıların stimullaşdırılmasının bir neçə yolu vardır.Bura aşağıdakıları aid etmək olar.
Satış zamanı istehlakçılara edilən güzəştlərin və müxtlif xidmətlərin həyata keçirilməsi
İstehlakçılara lazım olan əmtəələrin qiymətlərinin aşağı olması
Satış zamanı marketinq fəaliyyətinin reallaşdırılması və reklam fəaliyyətlərinin təşkil edilməsi.
Yüklə 1,53 Mb. Dostları ilə paylaş:
|