Pedagogika

Bu yoshdagi bolalarning xususiyatlari:

• 
  organizm barcha tizimlarining funksional yakunlanmaganligi va ular rivojlanishining nihoyatda tez sur’atidir;
  
• 
  jismoniy va ruhiy rivojlanishning o‘zaro bog‘liqligi;
  
• 
  go‘dak hayotining birinchi yillarida kattalarning o‘rni.
  

Bola tug‘ma yurish-turish shakllariga ega emas va ijtimoiy

muhitda rivojlana turib, u uch asosiy komponentni: hudud (narsa-predmetlar, ulardan foydalanish vositalari), vaqt (kundalik tartib) va muomala shakllarini o‘zlashtiradi. Demak, bola tug‘ilishdanoq, uning faolligi “bola-kattalar” munosabatlari ichida tartibga solinadi.

Yosh bolalarga yurish-turishining xarakterli jihati yuqori hissiyotchanlikdir. Bolaning emotsional holati uning rivojlanishi va tarbiyalanganligi darajasiga bog‘liq. Atrof- muhit va odatiy hayot tarzining buzilishi, birinchi navbatda, emotsional holatnnng buzilishiga olib keladi.

O‘yin bola faolligining asosiy va o‘ziga xos shaklidir. Bu o‘sib ulg‘ayayotgan bola organizmining tabiat, atrof-muhit ob’ektlari haqida ma’lumot yig‘ishiga, kattalarga taqlid qilishiga, faol harakat qilishiga ehgiyoj, uning muhit bilan o‘zaro aloqasi shakllanadigan faoliyatturidir. O‘yinlarda bola bajara olmaydigan talablar qo‘yilmaydi. Bundan kelib chiqadiki, o‘yin bola hayoti, madaniyati va faoliyatini tashkil qilish shakli sifatida uning yangi muhitga ko‘nikish shartidir.

Yuqorida aytilganlarni barchasini inobatga olib, ijtimoiy pedagogning ta’lim muassasida bolalarning muvaffaqiyatli adaptatsiyasiga qaratilgan faoliyati quyidagilardan iborat, desak bo‘ladi:

1. 
   Adaptatsion bosqichining kechishini og‘irlashtiruvchi va bolalarning kasallanish darajasini oshiruvchi yetakchi biologik va ijtimoiy omillarning kompleks tuzilmasini anikdash.
   
2. 
   Kompleks usullardan foydalangan qolda adaptatsion bosqichni tahlil qilish.
   
3. 
   Adaptatsion bosqich kechishini yengillashtiruvchi va salomatlik holatini sakdashga yordam beruvchi chora-tadbirlarni izlash va ishlab chiqish.
   

Ijtimoiy adaptatsiya bolaning ruhiyatida jo‘shqinlikni paydo qilmasdan iloji yo‘q. Buning ilk namoyon bo‘lish shakllari emotsinal qolatning buzilishidir.

Ijtimoiy pedagog bolalarning ko‘nikish darajasini aniqlashi uchun quyidagi tasnifga tayanishi lozim:

1.