Pedagogikaga fanida yangi innovatsion jarayonlar kechimi va uning qonuniyatlari

Ta'limda raqamli texnologiyalarni tadbiq etishning zamonaviy tendensiyalari va rivojlanish omillari 
www.pedagoglar.uz
 

 
 
 
 
 
16-to’plam mart 2023 
 
256 
− o‘z imkoniyatlarini ro‘yobga chiqarish, o‘z turmush tarzi va intilishlarini 
kasbiy faoliyatida mujassam qilish. Demak, o‘qituvchi yangi pedagogik 
texnologiyalar, nazariyalar, konsepsiyalarning muallifi, ishlab chiqaruvchisi, 
tadqiqotchisi, foydalanuvchisi va targ‘ibotchisi sifatida namoyon bo‘ladi. Hozirgi 
jamiyat, madaniyat va ta’lim taraqqiyoti sharoitida o‘qituvchi innovatsiya 
faoliyatiga bo‘lgan zaruriyat quyidagilar bilan o‘lchanadi:
• ijtimoiy-iqtisodiy yangilanish ta’lim tizimi, metodologiya va o‘quv jarayoni 
texnologiyasining tubdan yangilashni talab qiladi. Bunday sharoitda o‘qituvchining 
innovatsiya faoliyati pedagogik yangiliklarni yaratish, o‘zlashtirish va 
foydalanishdan iborat bo‘ladi;
• ta’lim mazmunini insonparvarlashtirish doimo o‘qitishning yangi tashkiliy 
shakllarini, texnologiyalarini qidirishni taqozo qiladi;
• pedagogik yangilikni o‘zlashtirish va uni tatbiq etishga nisbatan 
o‘qituvchining munosabati xarakteri o‘zgarishi. O‘qituvchining innovatsion 
faoliyati tahlili yangilik kiritishning samaradorligini belgilovchi muayyan 
me’yorlardan foydalanishni talab qiladi. Bunday me’yorlarga - yangilik, maqbullik, 
yuqori natijalilik, ommaviy tajribalarda innovatsiyani ijodiy qo‘llash imkoniyatlari 
kiradi. Yangilik pedagogik yangilik me’yori sifatida o‘zida taklif qilinadigan 
yangini, yangilik darajasi mohiyatini aks ettiradi. Pedagog olimlar yangilikning 
qo‘llanish mashhurligi darajasi va sohasiga ko‘ra farqlanadigan mutlaq, 
chegaralangan mutlaq, shartli, subyektiv darajalarini farqlaydilar. Maqbullik 
me’yori o‘qituvchi va talabaning natijaga erishish uchun sarflangan kuch va 
vositalarini bildiradi. Natijalilik, pedagogik yangilik o‘z mohiyatiga ko‘ra ommaviy 
tajribalar mulki bo‘lib qolishi lozim.
Pedagogik yangilik dastlab ayrim o‘qituvchilarning faoliyatiga olib kiriladi. 
Keyingi bosqichda sinalgandan va obyektiv baho olgandan so‘ng pedagogik 
yangilik ommaviy tatbiq etishga tavsiya etiladi. V.A.Slastenin o‘tkazgan tadqiqotlar 

---