Penitensiar sistemdə Vərəmə nəzarət üzrə TƏLİmat



Yüklə 5,31 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə49/76
tarix20.01.2018
ölçüsü5,31 Kb.
#21712
1   ...   45   46   47   48   49   50   51   52   ...   76

Penitensiar sistemdə vərəmə nəzarət üzrə Təlimat, 2013
 
111 
 
TDF, FTC)  
Dəri səpgiləri 
ABC, 
NVP, 
EFV,  D4T  və 
digərləri  
H,  R,  Z,  PAS, 
FQ 
 
və 
digərləri 
ABC müalicəsini yenidən başlamamaq 
(həyati  təhlükə  olan  anafilaksiya 
ehtimalı  var).  Stivens-Cons  sindromu 
törədən  preparatla  müalicəni  yenidən 
başlamamaq. TMP/SMX habelə səbəb 
ola  bilər.  Tioasetazon  həyati  təhlükə 
törədən  dəri  zədələnməsi  səbəbindən 
İİV-infeksiyası zamanı əks göstərişdir. 
Südlü asidoz   
D4T,  ddI,  AZT, 
3TC  
Lzd  
Əgər  preparat  südlü  asidoz  törədirsə 
onu  südlü  asidoz  törətməyən  digər 
preparatla əvəz etmək lazımdır. 
Böyrəklərin 
zədələnməsi  
TDF 
(seyrək 
hallarda)  
Аminoqlikozid
lər, Cm  
TDF  xarakterik  Frankoni  sindromu 
(hipofosfatemiya, 
hipourikemiya, 
proteinuriya, 
normoqlikemik 
qlükozuriya)  ilə  özünü  biruzə  verən 
böyrəklərin  zədələnməsini  və  bəzən 
böyrək  çatışmazlığını  törədə  bilər. 
Odur  ki,  aminoqlikozidlər  və  ya  Cm 
qəbul  edən  xəstələrdə  TDF  ehtiyatla 
tətbiq 
edilməlidir. 
Kreatininə 
və 
elektrolitlərə  hər  1-3  həftədən  bir 
nəzarət  edilməlidir.  Bir  çox  ART 
dərmanların  və  VƏD-lərin  dozaları 
böyrək  çatışmazlığına  müvafiq  olaraq 
korreksiya edilməlidir.  
Nefrolitiaz  
IDV  
Yoxdur  
Qarşılıqlı  təsir  məlum  deyil.  Düzgün 
su  rejimi  IDV  qəbul  edənlərdə 
nefrolitiazın  qarşısını  alır.  Nefrolitiaz 
inkişaf 
etdikdə 
digər 
proteaza 
inhibitoru ilə əvəz etmək lazımdır.  
Elektrolit 
mübadiləsinin 
pozuntuları  
TDF 
(seyrək 
hallarda) 
Cm, 
aminoqlikozidl
ər  
Diareya  və 
qusma 
elektrolitlərin 
pozuntularına  gətirib  çıxara  bilər. 
Hətta  TDF  qəbul  etməyən  İİV-ə 
yoluxmuşlar  aminoqlikozidlərin  və 
Cm 
qəbulu 
zamanı  böyrəklərin 
zədələnməsinə 
və 
elektrolit 
pozuntularına görə yüksək risklidirlər.   
Sümük iliyində 
hemopoezin 
zəifləməsi 
AZT  
Lzd, R, Rfb, H   Dövrü 
olaraq  qan  hüceyrələrinə 
nəzarət 
etmək, 
sümük 
iliyinin 
zədələnməsi 
əlamətləri 
meydana 
çıxdıqda  AZT  əvəz  edilməlidir.  Lzd 
tətbiqinin  dayandrılması  məsələsinə 
baxılmalıdır. 
Sümük 
iliyinin 
zədələnməsinin  səbəbi  TMP/SMX  ola 
bilər.  TMP/SMX  qəbul  edənlərə  fol 


Penitensiar sistemdə vərəmə nəzarət üzrə Təlimat, 2013
 
112 
 
turşusu preparatları verilə bilər.  
Görmə 
sinirinin 
nevriti  
ddI  
E, 
Eto/Pto 
(seyrək 
hallarda) 
Görmə sinirinin nevritinin baş verməsi 
ilə 
əlaqədar 
preparatın 
qəbulu 
dayandırılmalı 
və 
belə 
təsir 
göstərməyən 
dərmanla 
əvəz 
ediləməlidir.  
Hiperlipidemiy
a  
Proteazaların 
inhibitorları, 
EFV  
Yoxdur  
Bir-birini 
gücləndirən 
toksiklik 
yoxdur. 
Lipodistrofiya   NRTI/НИОТ 
(xüsusən 
D4T 
və ddI)  
Yoxdur 
Bir-birini 
gücləndirən 
toksiklik 
yoxdur. 
Disqlikemiya 
(qlükoza 
mübadiləsinin 
tənzimlənməsi
nin 
pozuntuları)  
Proteazaların 
inhibitorları   
Gfx, Eto/Pto  
Proteaza 
inhibitorları 
insulinə 
rezistentlik  və  hiperqlikemiya  törədir. 
Eth/Pth isə diabetli xəstələrdə insulinə 
nəzarət 
etməyi 
çətinləşdirir 
və 
beləliklə  qlükozanın  qatılığının  pis 
tənzimlənməsinə  və  hipoqlikemiyaya 
gətirib  çıxara  bilir.  Məhz  bu  YT-yə 
görə  Gfx  ÜST  /  YİK  tərəfindən 
vərəmin 
müalicəsində 
tövsiyə 
olunmur. 
Hipotireoidizm   D4T  
Eto/pto, PAST   Toksikliyin 
qarşılıqlı 
təsiri 
mümkündür. 
PAST 
və 
Eth/Pth 
xüsusən 
kombinə 
edildikdə 
hipotireoidizm törədə bilir. 
 
 


Penitensiar sistemdə vərəmə nəzarət üzrə Təlimat, 2013
 
113 
 
Əlavə 11: Hamiləlik zamanı vərəmin müalicəsi  
Hamilə  qadınlarda  vərəmin  1-ci  sıra  VƏD-lərlə  müalicəsi  təhlükəsizdir  və  dölə  ototoksik 
təsir göstərdiyinə görə streptomisin təyin edilməmək şərti ilə adi sxemlər üzrə aparılır.  
Izoniazid  qəbul  edən  hamilələrə  piridoksin  qəbulu  tövsiyə  edilir.  Adətən  müalicənin  2-3 
həftə  qəbul  etdikdən  sonra  hamilə  qadın  artıq  yoluxucu  olmur.  Əgər  vərəmin  müalicəsi 
doğuşdan bir neçə həftə əvvəl başlayırsa uşağın yoluxması riski xeyli azalır. Uşağın yoluxması 
riski  anada  doğuş  zamanı  və  ya  ondan  sonrakı  dövrdə  vərəmin  aşkar  edildiyi  zaman  ən 
yüksəkdir. Bu zaman uşaq anadangəlmə vərəm infeksiyasına görə müayinə olunmalıdır.    
Hamiləlik  dövründə  DDV-nin  müalicəsi  2-ci  sıra  VƏD-lərin  təhlükəsizlik  göstəricilərinin 
məhdud olduqlarına görə mürəkkəbdir.  
 
Hamiləlik zamanı VƏD-lərin təhlükəsizlik göstəriciləri 
Preparat  
Təhlükəsizlik 
sinfi 
Şərhlər 
1-ci sıra VƏD-lər  
 
 
Н  
С  
Hamilələrin  müalicəsi  üçün  təhlükəsizdir.  Hamiləlik 
zamanı  piridoksin  (vitamin  В6)  tətbiq  olunmalıdır. 
Yenidoğulmuşlarda qıcolma riski yüksəkdir. 
R  
С  
Hamilələrin müalicəsi üçün təhlükəsizdir. 
Е  
В  
Hamilələrin müalicəsi üçün təhlükəsizdir. 
Z  
С  
Əgər  preparatın  istifadəsi  əhəmiyyətli  dərəcədə 
zəruridirsə,  onu  ehtiyatla  təyin  etmək  olar.  əksər 
mənbələrə görə təhlükəsizdir.  
S  
D  
S  və  digər  aminoqlikozidlər:  dölə  ototoksik  təsirini 
sübut  edən  sübutlar  var.  Risk  dərəcəsini  və  mümkün 
səmərəsini  ciddi  götür-qoy  etmək  lazımdır.  Mümkün 
gədər onların tətbiqindən qaçılmalıdır. 
2-ci sıra VƏD-lər 
 
 
КМ, АМК  
D  
Dölə  ototoksik  təsirini  sübut  edən  sübutlar  var.  Risk 
dərəcəsini  və  mümkün  səmərəsini  ciddi  götür-qoy 
etmək  lazımdır.  Mümkün  gədər  onların  tətbiqindən 
qaçılmalıdır. 
СМ  
С  
Mümkün  gədər  istifadə  edilməməlidir.  Adətən 
hamilələrin  müalicəsində  inyeksion  preparatlardan 
qaçılır,  lakin  həyat  üçün  təhlükə  olduqda  Cm-nin 
istifadəsi məsələsinə baxıla bilər. 
FQ 
С  
Əgər  preparatın  istifadəsi  əhəmiyyətli  dərəcədə 
zəruridirsə,  onu  ehtiyatla  təyin  etmək  olar.  əksər 
mənbələrə 
görə 
təhlükəsizdir. 
Hamilələrin 
müalicəsində 
uzunmüddətli 
tətbiq 
təcrübəsi 
məhduddur.  Bununla  belə,  preparatların  bakterisid 
aktivliyi nəzərə alınaraq səmərəliliyi risk dərəcəsindən 
daha üstündür.  
Eth 
С  
Mümkün  gədər  istifadə  edilməməlidir.  Heyvanlar 
üzərində  tətqiqatlar  teratogen  təsirini  göstərmişdir. 
Preparat,  habelə  hamiləliklə  bağlı  ürəkbulanma 
tutmalarını gücləndirir.  


Yüklə 5,31 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   45   46   47   48   49   50   51   52   ...   76




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə