Pg. 17 Zamonaviy pedagogik ta’limda integratsiyaning ahamiyati va o’rni

International Conference on Developments in Education 
Hosted from Saint Petersburg, Russia 
https
: 
econferencezone.org May 23
rd
 2023 
pg. 20 
Ikkita tushunchani ajratish kerak: fanlararo aloqalar va integratsiya. Fanlararo 
aloqalar-bu asosiy darsning maqsadlariga yanada muvaffaqiyatli erishiladigan 
qo'shimcha vosita sifatida darsga boshqa mavzu elementini kiritish. 
Integratsiyalashgan dars-bu darsning har bir bosqichida turli xil bilimlarning 
elementlarini o'zaro bog'lashda materialni o'rganish, ya'ni asosiy va ikkinchi 
darajali dars bo'lmagan dars turi. 
Integratsiya jarayonining ildizlari klassik pedagogikaning uzoq o'tmishida 
yotadi va fanlararo aloqalar g'oyasi bilan bog'liq. 
Integratsiya pedagogik hodisa sifatida uzoq an'analarga ega. U K. D. 
Ushinskiy tomonidan analitik-sintetik usulda savodxonlik kursini qurishda 
ishlatilgan. 
Endi maktab fanlarining birligiga yondashuvning yangi bosqichi boshlandi, 
turli xil ob'ektlardagi hodisalarning bir-biriga mos kelishiga imkon beradigan 
fanlararo aloqalarni amalga oshirish bosqichlaridan ushbu hodisalarni 
birlashtirishga, yangi yaxlitliklarning yarqtilishiga o'tish kerak, ya'ni haqiqiy 
integratsiya misolida. 
Ta'lim tizimiga kelsak, "integratsiya" tushuncha sifatida ikkita ma'noga ega 
bo'lishi mumkin. Birinchidan, bu maktab o'quvchilarida atrofdagi dunyo 
to'g'risida yaxlit g'oyani yaratishdir (bu erda integratsiya o'rganish maqsadi 
sifatida qaraladi). Ikkinchidan, bu fan bilimlarini yaqinlashtirishning umumiy 
platformasini topishdir
Bu shuni anglatadiki, bolalar mavjud bilimlar doirasini muntazam ravishda 
to'ldirib, kengaytirib, tushunchalar to'g'risida tobora ko'proq yangi bilimlar va 
g'oyalarni o’zlashtirishadi.
V. I. Yakovleva boshqa nuqtai nazarga ega. Uning ta'kidlashicha, to'liq 
integratsiyalashgan tizim haqida gapirishga hali erta: "... turli fanlardagi dasturlar 
va ko'nikmalar shunchalik o'ziga xoski, ularning yaxlitligini buzish mumkin 
emas. Na maktabshunoslik, na didaktika, na individual usullar bunga tayyor 
emas" ammo ilg'or o'qituvchilarning ijodiy amaliyoti mustaqil ravishda o'quv 
tizimini yangilash muammolarini hal qilish yo'llarini izlaydi. 
Ko'rib turganingizdek, ta'limning yaxlit mazmuni muammosi o'ziga xos 
qiyinchiliklarga ega.
Talabada atrofdagi dunyo haqida yaxlit g'oyani yaratish ta'limning maqsadi 
sifatida qaraladi. Maqsad sifatida integratsiya talabaga dunyoning alohida 
qismlarining tizim sifatida bog'liqligini aks ettiruvchi bir xil bilimlarni berishi, 
bolani o'rganishning birinchi bosqichlaridan boshlab dunyoni barcha elementlar 
bir-biriga bog'langan birlik sifatida tasavvur qilishga o'rgatishi kerak. 

---