Pol is düRÜstlüYÜ haqqin da vəSAİT

rumaq m
əsələsi  deyil,həmçinin,xüsusilə  də,davranışlara nəzarət  etmək  ehtiyacı  vardır. 
Polisin tap
şırıqları etik cəhətdən necə yerinə yetirdiyi haqqında aparılan sorğular texniki 
t
əlimlərdən əvvəl olmalıdır,bu ona görə edilir ki, yeni dəyərlər toplusu əsasında(cinayətin 
önl
ənməsi,ictimaiyyətə qulaq asma,qarşılıqlı kömək və s.)polis işçilərinin fəaliyyəti kon-
tekst
ə salınsın.  
 
3.3.5. 
İntizam kodeksinin həyata keçirilməsi  
T
əşkilatın fəaliyyəti ilə bağlı dəyərlər xartiyasının hazırlanması və davranış kodeksi 
daxilind
ə etika kodeksinin həyata keçirilməsindən əlavə,polis xidmətləri,hansı daxili qay-
dalara hörm
ət edilməli və hansı davranışların qəbuledilməz olduğunu aydın şəkildə mü-
əyyənləşdirən intizam kodekslərinə sahib olmalıdır. İntizam kodeksi də bu Vəsait boyu 
da
nışılan,davranış kodeksi adlandırılan daha geniş konsepsiyanın tərkib hissəsinə və mət-
nin
ə daxil edilir. Bu kodeks rəhbərliyə pis davranışları aradan qaldırmağa yönəlmiş işlər-
d
ə kömək etməyə ardıcıl və ədalətli tərzdə kömək etməlidir. İntizam proseduru, iş yerlə-
rind
ə pis davranışla mübarizədə addım-addım göstərişlər verməli və intizam sanksiyaları, 
intizam qaydala
rını pozmaqda günahgar sayılanlara verlən cəzaların sayını müəyyənləş-
dirm
əlidir.  . 
Bu üç n
əzarət mexanizmləri ilə: təskilatın görüləcək işlərlə baglı verdiyi bəyannamə 
v
ə dəyərlərini,etik standardları və intizam qaydalarını əhatə edən davraniş kodeksi ilə, po-
lis işçiləri, öz təşkilatlarına xas olan hallar üçün yaradılmış dəyərlər toplusu(dəyərlər xar-
tiya
sı) əsasında öz iş qaydalarını quran təşkilat daxilində,özlərinin peşəkar fəaliyyətində 
əks etdirməli bütün mexanizmlərə(etika kodeksləri) sahib olacaqdır. Nə qədər əhəmiyyət-
li olsa  da, bu mexanizml
ər o vaxt səmərəli olacaq ki,onlar tələb olunan səviyyədə etika 
idar
əetmə sistemi tərəfindən dəstəklənsin və qarşılıqlı əlaqədə olsun. Bu mexanizmlər,po-
lis r
əhbərliyi tərəfindən təsisati dəyərlər və standardlarla möhkəm şəkildə baglanmış ida-
r
əçilik modelleri qəbul edilməsi vasitəsilə gücləndirilməlidir. 
3.3.6. 
İdarəetmə komitələrinin və kiçik idarəetmə komitələrinin genişləndirilməsi 
Etika t
əlimləri hazırlanan kimi  və  müxtəlif etika infrastrukturları  qurulandan sonra, 
növb
əti böyük addım təskilat boyu əsil  etik mədəniyyətin yayılmasını,xidmət daxilində 
etika
nının uzun-müddətli davamlılığının təminat altına alınmasını təmin etmək və təkcə 
f
ərdlərin öz paylarını almasını yox,təşkilatın özünün ona yiyələnməsini təmin etməkdir. 
Başqa sözlərlə, tətbiq edilməli mexanizmlər və nəzəri çərçivələr xaricində,bütün təsisatlar 
real
lıqla praktiki əlaqəsi olmayan təlim materiallarına əsaslanan başqa idarəetmə planı ya-
ra
dılmasından qaçmaq üçün öz praktikalarının məhsuldarlığını və həmçinin tətbiq oluna 
bilm
əsini təmin etməlidirlər. Bu hal, təsisat daxilində etik mexanizmlərin həyata keçiril-
m
əsinin ən mühüm hissəsinə aparır: idarəetmə yanaşması qəbul olunur və xüsusilə etika 
t
əlimi  keçmiş  polis  işçilərinin özlərinin  öz  qayğılarına qalmaları  yox,əksinə  onların  öz 
t
əşkilatlarından lazımi dəstəyi almasını təmin edən iş və səlahiyyət konsepsiyaları işə salı-
154 

---

nır..Bu cur təsisat dəstəyi olmadan( və bu dəstək təkcə təlim və infrastrukturu nəzərdə tut-
mur),t
əşkilat daxilində etikanın uzun müddətli davamlılığının təmin olunması sual altında 
qa
lır.  
Polis kimi ierarxik t
əşkilati strukturda,hamı  tərəfindən qəbul olunmuş  yanaşma”ida-
r
əetmə sistemi”-nin biridir və o da siyasətin rəhbərlik tərəfindən qəbul olunduğu və pros-
edurla
rın mütəxəssislər tərəfindən diktə edildiyi təskilati struktura aiddir və qəbul olunan 
q
ərarlar asaği tabeçilikdəki idarəetmə səviyyəsinə verilir və onlar da sahədəki sıravilərə 
ötürülür.  
İşçilərinin sayına görə təşkilat geniş olduqca, əməliyyat baxımından da daha mürək-
k
əblik yaranır və bu zaman təşkilatın “rəhbərinin” sahədə olan realliğı qulaqardına vur-
ma
sının,yanlış təhlil etməsinin və ya düzgün başa düşməməsinin ehtimalı çox olur. Bu 
hal pis q
ərarlar qəbul edilməsinin  riskini artırır və ya,ən azı, polis işçilərinin gündəlik 
əməliyyatlarında üzləşdikləri qərarlarla sahədə üzləşdikləri realliqlar arasında ziddiyyətlər 
ar
tır.  
Ha
mının iştirak etdiyi idarəetmə yanaşmasi ideyası,yəni qərarların təşkilatın üzvləri ilə 
əməkdaşlıqla qəbul edildiyi yerlərdə,əlbəttə maraqlıdır və bu yanaşma idarəetmə dairələ-
rind
ə daha çox diqqət cəlb edəndir. Etika perspektivinden baxanda, bu cür iştirakçı ida-
r
əetmə ideyasını daha da irəli aparmaq vacibdir. İştirakçı idarəetmənin müzakirəsi aşağı-
da Ha
şiyə 6-da verilir: 
Sonra
kı  addım, bu cür “etik idarəetmə”  yanaşmasının  polis xidməti  əməliyyatlarına 
nec
ə inteqrasiya edilməsini müəyyən etməkdir. 
                                         Ha
şiyə 6: İştirakçı idarəetmə 
Bunu h
əmçinin “kollegial idarəetmə” və ya təşkilat üzvləri tərəfindən paylaşan dəyər-
l
ər üzərində qurulan idarəetmə də adlandırmaq olar. Bu yanaşma təsisat idarəetməsi daxi-
lind
ə etikadan narahat olan yanaşmadır və qərar verənləri və rəhbərliyi qərar vermədə iş-
tirak üçün bir yer
ə  gətirir,lakin,daha  əhəmiyyətlisi,elə  qərar verilir  ki,orada təsisatın  və 
onun işçilərinin dəyərləri bir-birinə qovuşur və dəyərlər əsasında qurulan və bu dəyərləri 
əks etdirən idarəetmə qurulur. Burada heç də məqsəd polis xidmətlərini yeni tipli əmək-
daşlıq təşkilatına çevirmək deyil(bir çox hallarda səslənən).İdeya ondan ibarətdir ki, ida-
r
əetmə rəhbərliyinə elə səlahiyyət verilsin ki, onlar ali rəhbərlik və sıravi polis işçiləri ilə 
m
əsuliyyət bölüşdürsünlər və bu zaman polis ierarxiyasi təşkilat daxili səmərəliliyin əhə-
miyy
ətini azaltmadan onların dəyərlərini nəzərə almaq imkanı əldə etsin. 
 
Praktikada,  kadrla
rın  idarəetməsinə  etikanın  inteqrasiyası  iki  səviyyədə  baş 
verir:1)
əməliyyat, və 2)strateji. O iki yolla həyata keçirilir:1)strukturların qurulması ilə, 
155 

---