Pol is düRÜstlüYÜ haqqin da vəSAİT

v
ə2)mövcud mədəniyyətin dəyişməsi ilə.  Mədəniyyət dəyişməsi dialoq vasitəsilə  əldə 
edil
ə bilər və bu heç də gündəlik dialoqla yox, həm də praktikalar üzərində və vəziyyət-
d
ən  çıxmağın  müxtəlif yolları  əsasında qurulan xüsusi dialoq formalarından istifadə 
etm
əklə əldə edilə bilər. Qurulan bu cür dialoq tamamilə mövcud şərait əsasında qurulur 
v
ə bu şəraitləri qiymətləndirərkən müxtəlif maraqlı tərəfləri də dialoqa daxil edir. Bu cür 
dialoq,ona gör
ə də,iki şəxs arasında danışıqdan ibarət deyil,bir neçə adam arasındakı da-
nışıqları əhatə edir və mövcud vəziyyət fikir mübadiləsi üçün bəhanə deyil,əksinə bu mü-
badil
ə onun əsasında baş verir. Bu dialoqa bizim yanaşma tərzimiz tam düşüncə dəyisikli-
yi t
ələb edir. Başlanğıc nöqtəsi kimi, dəyərlərdən müəyyən şəraitlərə cavabları “format-
laşdırmaq” və başqaları ilə dialoq başlamaq əvəzinə,daimi olaraq mövcud vəziyyətlərə tə-
r
əf dönməli və həmişə vəziyyətdən asılı olaraq(başqalarının dəyərləri əsasında yox) dia-
loq üçün onlardan 
inşa materialları kimi istifadə edilməlidir. Yuxarıda deyildiyi kimi,eti-
ka
nın inteqrasiyası həm əməliyyat,həm də strateji səviyyədə baş verməlidir.Hər iki hal-
da,idar
əetmə komitələrinin yaradılması zəruridir:  

 
Bir  t
ərəfdən,  təbiəti etibarı  ilə  strateji olan məsələlərlə  məşğul  olmaq 
üçün  genişlənmiş  idarəetmə  komitəsi yaradılmalıdır(polis xidmətlərinin gələcə-
yi,inki
şaf planı,siyasətçilərlə və ictimaiyyətlə müzakirə və dialoq forumları və s. ) 

 
Dig
ər tərəfdən,əməliyyat məsələləri ilə məşğul olmaq üçün kiçik idarəe-
tm
ə komitəsi formalaşdırılmalıdır.  
Birinci halda,polis xidm
əti tərkibində işçilərin(müxtəlif peşəkar strukturların,ierarxiya 
s
əviyyələrinin,qadin  və  kişilərin,müxtəlif  yaş  qrupların,etnik  tərkibin  və. s) yaranmış 
müxt
əlif vəziyyətlərlə bağlı fərqli perspektivləri paylaşmağa imkan verən daha geniş işti-
ra
kı təmin etmək vacibdir.Kiçik idarəetmə komitəsi halında,məqsəd o olmalıdır ki,müxtə-
lif 
əməliyyat birliklərinin rəhbərləri qərar vermə prosesində iştirak etsin.  
Bu  iki  növ  komit
ənin rolu,  səlahiyyətləri polis xidmətinin  işinin düzgün funksiyası 
üçün vacib olan polis r
əhbərliyinin hakimiyyətinə heç də kölgə salmaq deyil. Lakin,bu 
cür t
əsisati proseslərin həyata keçirilməsi o məqsədə xidmət edir ki, rəhbərlik öz düşüncə-
l
ərini paylaşır və qərarı təşkilatın üzvləri ilə birgə qəbul edir. Çox adamlar buna iştirakçı 
idar
əetmənin sadə bir foması kimi baxsa da,əslində o daha da dərinə gedir. Təşkilat üzvlə-
rinin r
əhbərlik ilə məsləhətləşmələr vasitəsilə qərar qəbul edilməsində iştirakından daha 
çox,bu  ya
naşma qərarların  birgə  hazırlanması  və  ya  birgə  qurulması  proseslərini  əhatə 
edir v
ə qərarların həqiqətən hamı tərəfindən paylaşılan dəyərlər əsasında verilməsini tə-
min edir v
ə beləliklə,sonra onların sıravilər tərəfindən qəbul edilməsinə kömək edir. Bu-
rada etik prosesin tam ür
əyi yerləşir,yəni burada etika bir neçə adamın daşıdığı dəyərlər 
olmaq
dan çıxır və təşkilatın özünün və onun bütün üzvlərinin təcrübəsinin tərkib hissəsi-
n
ə çevrilir. Bu halda,təsisat təkcə infrastrukturu təmin etmir, əvəzində o qərar verən qru-
pun q
ərarı ilə hərəkət edir və bu qrup sadəcə fərdlərdən təşkil olunan qrup yox,ümumi qə-
rarlar 
əsasında öz işini qurur. Təşkilati həyatda buna mükəmməl etik mərhələ kimi baxıla 
bil
ər. Bu həm də,korrupsiya və sapıtmalarla mübarizə üçün də ən yaxşı yoldur, çünki də-
156 

---

y
ərlər hamı tərəfindən,o cümlədən,təsisat tərəfindən paylaşıldığından,sonuncu bütün üz-
vl
ərin hisslərinə və həmçinin reallıqda üzləşilən vəziyyətlərə daha da həssas olacaq. 
Daha çox m
ərkəzləşmiş və ierarxik əməliyyt modellərinə uyğunlaşmış polis xidmətləri 
daxilind
ə bu cür komitələrin yaradılması problemlərlə üzləşir. İş həyata keçirilən mərhə-
l
ədə, neytral üçüncü tərəfin vasitəçi kimi hərəkət etməsi çox faydalidır. Vasitəçi gündəli-
yin bütün m
əsələlərinin yuksək səviyyədə hazırlanmasını  və hakimiyyətdə olan adamla-
rın düzgün təlimat almasıni təmin etməlidir. Onların rəhbərlik səlahiyyətlərini əllərindən 
almadan,hakimiyy
ətdə  olanlar,minimum olaraq kollektiv qərar vermənin naminə  hansı 
s
əlahiyyətlərin getməsinə  razı  olduqlarını  bildirməlidirlər.Bu o deməkdir  ki,  qərar 
verm
ə,düşüncə və dialoq prosesləri X-in Y üzərində əldə etdiyi səlahiyyət prosesi olma-
yacaq,
əksinə birgə inkisaf və hakimiyyəti paylaşan real proses olacaqdır. 
3.3.7. 
İzləmə komitəsinin yaradılması  
Çox  sayda polis xidm
ətləri,normalara uyğun olmayan davranişları pisləməyə önəmli 
yer verir v
ə  bu davranışları dəf etmək üçün polis işçilərini xüsusiləşmiş təsisati mexaniz-
ml
ərlə təmin edərək həssas edirlər.Əgər ifşaedicilərin ortaya çıxması zərurətə çevilirsə, o 
zaman o mü
əyyən suallar qaldırmaqla yuxarıda deyilən etik yanaşmanın əksinə gedə bi-
l
ər.( ifşaedici mexanizmlərinin yaradılması,şikayət sistemi və dürüstlük testi. Bu texniki 
metodla
rın yaratdığı etik suallar 5-ci və 7-ci Fəsillərdə müzakirə olunur). Birincisi, sağ-
lam 
iş şəraiti və əməliyyat mühitini yaratmaq üçün zəruri olan inamı qırmadan,normalar-
dan k
ənar davranışın qarşısını necə almalı? İkincisi,iş yerində etik yanaşmanı sarsıda bi-
l
ən inamı pozan mühit yaratmadan, ifşanın baş tutması üçün nə  etməli?   
İzləmə komitələri bu vəziyyətlərlə məşğul olmaq üçün istifadə olunur. Etika “müşahi-
d
ə komitəsi” və ya izləmə komitəsi şəxsi ittihamlara getmədən və “ifritə ovlamadan” dav-
ra
nış problemlərinə fokuslanmağa kömək etmək məqsədi daşıyır. Nəzarət komitəsi faktiki 
olaraq etika t
əsisatı olub dəlillər toplayan və polis işçilərinin iş tələbləri və ictimaiyyətin 
gözl
əntiləri haqqında daha yaxşı təsəvvür əldə etməkdən ötrü fəal şəkildə polis işçiləri və 
ictimaiyy
ətlə görüşən bir və ya iki şəxsdən təşkil olunur.  O şikayətlərin yazılmasına im-
kan ver
ən “etik sərhəd” formalaşdırır. Bu cür informasiya toplamağın məqsədi, komitəyə 
x
əbər verilən, normadan kənar davranışı cəzalandırmaq yox,bu cür davranışın köklərini 
ba
şa düşməkdir.Komitə vasitəçi struktur deyil,o izləmə-müşahidəçi strukturuu,etik müşa-
hid
ə komitəsidir,ona görə də onun məqsədi həssas informasiya toplamaqdır. Toplanan in-
formasiyala
rı etik komitələrə və ya məhkəmələrə ötürən monitorinq komitəsindən fərqli 
olaraq,  izl
əmə  komitələrinin  işi  əsasən toplanan informasiya  əsasında riskli sahələri  və 
problemli v
əziyyətləri aydınlaşdırmaqdır.  İzləmə  komitəsi,informasiyalar  əsasında polis 
işçiləri,rəhbərliyi və etika strukturları ilə əməkdaşlıq edərək normadan kənar davranışı ya-
vaş-yavaş  düzəltmık  və  cilovlamaq üçün mövcud prosedurlara dəyişikliklər irəli sürür.  
İctimaiyyət etika yönlü şikayətlər təqdim edə bilər. 
157 

---