Pol is düRÜstlüYÜ haqqin da vəSAİT

Ciddi çoxluq idar
əetmədən başlamalıdır və polis işçilərinə və polis heyətinə gəlib çıx-
ma
lıdır,ondan ötrü  ki,bacarıq  qurma proqramlarının  təsiri  geniş  olsun. Təcrübə göstərir 
ki,h
ər hansı əhəmiyyətli dəyişikliyin əvvəlində,təşkilat daxilində on faiz civarında dəstək 
olur,on  faiz onun 
əleyhinə olur və səksən faiz qərarsız olur. Ona görə də,uğur bu geniş 
çoxlu
ğu inandırmaqdan asılı olur. 
  
Aşağıdakı alt bölmə, bacarıqlar qurma proqramının müvəffəqiyyətlə yerinə yetirildiyi 
halda, polis hey
ətinin rəhbərliyin arxasınca necə getdiyini açıqlayır və nəticədə xidmətin 
bütün s
əviyyələrində məsuliyyətin müəyyən edilməsinə aparır. 
3.1.2. 
Elementlərin bacarıqlar qurma proqramlarına salınması 
Prosess  anti-korrupsiya sah
əsində təşkilatın indiki vəziyyətinin dəqiq qiymətləndiril-
m
əsi ilə başlayır. Xidmətin dəyərləri nədən ibarətdir? Onlar kodekslər və başqa sənədlər 
vasit
əsilə necə həyata keçirilir? Hansı növ təlimlər keçirilir? Necə və kimlə? Təşkilat da-
xilind
ə hansı münasibətlər vardır? Hansı cür liderlik üslubları,qərar prosesləri və xəbər-
l
əşmələri vardır? Korrupsiya ilə bağlı təşkilatın hansı zəiflikləri vardır? 2-ci Fəsil dəyərlə-
ri,qaydala
rı və davranışı və onların davranış kodekslərinə çevrilməsi məsələlərini müzaki-
r
ə edir; 3-cü Fəsil korrupsiyaya qarşı mübarizənin təşkilati tərəfləri ilə bağlı çox sayda 
elementl
ər  irəli sürür.  Oxucular,  burada müzakirə  olunanlardan  əlavə  məlumat almaq 
üçün bu f
əsillərə müraciət etməlidirlər.  
Baca
rıq qurmaq üçün sağlam əsas ilkin olaraq beş mərhələ vasitəsilə yaradılmalıdır. 
1.
 
Ha
zırlıq:təşkilatın dəyərləndirilməsi və hansı məsələlərin danişilması. 
2.
 
Davra
nış kodeksi:(dəyərlər və qaydalar).  
3.
 
Struktur: s
əmərəli təlim və inkişaf.  
4.
 
D
əyişim idarəetməsi planlaşdırması: dəyişiklik və liderlik mədəniyyəti.  
5.
 
Layih
ə/proqram idarəetməsi: texniki metodlar və metodologiya.  
Bu beş mərhələ aşağıda Haşiyə 2-də cəmləşdirilir və ətraflı olaraq daha sonra öyrəni-
lir. 
 
3.1.3. 
Baca
rıq qurmaq proqramının xülasəsi 
Bu alt-bölm
ə bacarıq qurmanın korrupsiyaya qarşı mübarizəyə inteqrasiya edilməsinin 
beş  mərhələ  vasitəsilə  geniş  şəkildə  inkişaf  etdirilən operativ prosesini təqdim  edir.Bu 
m
ərhələlər tam aşağıda toplanır və sonrakı səhifələrdə geniş formada Haşiyələrdə ifadə 
olunur..  
M
ərhələ1:  Hazırlıq  

 
T
əşkilatın qiymətləndirilməsi 

 
Anti-korrupsiya riskl
ərinin qiymətləndirilməsi 

 
T
əşkilat hara getmək istəyir? 

 
F
əaliyyət planının qurulması  
 
272 

---

M
ərhələ 2:  Sənədləşmə 

 
Korrupsiya il
ə əlaqəli qanunvericilik  
- 
Kifay
ət qədər səlahiyyətlərlə müstəqil izləmə/yoxlama varmı? 
- 
Daxili s
ənədləşmə 

 
And içm
ə,davranış kodeksi,dəyərlərin bəyanı 
 
M
ərhələ 3:  Struktur və insan resursları çətinlikləri 

 
T
əşkilatın strukturu – mərkəzləşmiş yoxsa mərkəzsizləşdirilmiş 

 
Toplama v
ə seçilmə,vəzifə artırma  

 
T
əlim və inkişaf 

 
T
əşkilati öyrənmə 
 
M
ərhələ 4:  Dəyişim və idarəetmə planlaşdırması 

 
Ya
naşmanın ardıcıllığı 

 
Daxili d
əyişiklik mübarizləri  

 
T
ələblərə cavab verən resursların ayrılması  

 
Ayrılan zamanın uyğun müddəti 

 
Uğurlu  və  uğursuz dəyişiklik idarəetmə  prosesinin xa-
rakteristikala
rı 
 
M
ərhələ 5:  Layihə/proqram idarəetməsi 

 
Layih
ə/proqram idarəetmə texniki metodları 
T
əlim proqramı 
M
ərhələ1: Hazırlıq  
1-ci Addim: T
əşkilatın qiymətləndirilməsi  
İlk  görüləsi  iş,xidmətin  geniş  miqyaslı  qiymətləndirilməsidir,müxtəlif sayda ölçülər 
üzr
ə xidmət haqqında informasiya almaqdır,o çümlədən,polis mədəniyyəti və “bu ətrafda 
işləmə  yolları”  ilə  bağlı.  Bu  onun  anti-korrupsiya tədbirlərinə  açıqlığını  müəyyən 
ed
əcəkdir. 
Bu ilkin qiym
ətləndirmə zamanı təşkilatın ətraflı analizinə nail olmaq üçün çox sayda 
müxt
əlif vasitələrdən istifadə  olunur,lakin bir ən  çox  tanınan  qiymətləndirmə  sistemi 
MkKinzeyin(McKinsey) t
əşkilati mədəniyyəti qiymətləndirən  “7S”sistemidir. Bu texnik 
“s
ərt”(strategiya,struktur,sistemlər) və 
“yumşağın” 
(paylaşan 
d
əyərlər,üslub,kadrlar,təcrübələr)‘7S’ imkanlarından istifadə edir. 
2-ci F
əsil, polis xidməti üçün dəyərlərin  əhəmiyyətini və  onların  qaydalar  və 
davranışlara  necə  çevrilməsini müzakirə  edir. Mədəniyyət də  dəyişimə  təsir edir və 
t
əşkilat,onun dəyişimə nə qədər hazır olması baxımından və dəyişimə müsbət və ya mənfi 
273 

---

münasib
ətin olub-olmaması baxımından qiymətləndirilməlidir. 
Addım2: Korrupsiya risklərinin qiymətləndiriıməsi 
İkincisi,təşkilat  korrupsiya  ilə  bağlı  öz  real  vəziyyətini qiymətləndirməli və  rəy 
formalaşdırmalıdır. Bu çox çətin və yəqin ki,ağrılı işdir və polis xidmətlərinin çoxu öz 
işçiləri arasında korrupsiya olduğuna sadəcə inanmırlar. Bu proses risk qiymətləndirməsi 
kimi normal idar
əetmə  tapşırığı hesab oluna bilər  və polis xidmətinin təşkilati və fərdi 
z
əifliklikləri ilə əlaqədar aparılmalıdır. Bütün işçilər, korrupsiya ilə bağlı ən riskli polis 
əməliyyatları  ilə  tanışdırlar.  Polislik  işinin  hər bir elementi risk qiymətləndirməsi 
vasit
ələrindən istifadə  edilərək  sistemli  şəkildə  qiymətləndirilməli və  rəy 
formalaşdırılmalıdır.(Aşağıda Rəsm2 iki risk qiymətləndirmə vasitəsini göstərir). 
 Riskl
ər müəyyənləşəndən sonra,onlar iki ölçüyə görə qiymətləndirilməlidir: “nəticə’ və 
“ehtimal”. Bu ölçül
ərin analizləri  əsasında  alınan  rəqəmlər qalxdıqda,  təşkilata olan riskin 
ciddiliyini göst
ərmək üçün toplam nəticə matrisaya qoyula bilər.  
R
əsm2: Xarakterik risk qiymətləndirmə prosesi və risk idarəetmə matrisası185 
Ümumi Risk idar
əetmə prosesi 
 
 
 
 
 
 
 
                                                                                       Yox 
 
 
                                                                         H
ə 
 
 
 
 
 
 
Kontekst qurmalı  
Daxili v
ə kənar 
kontekst 
Riskl
əri 
mü
əyyən et 
 
Riskl
əri analiz et
 
Riskl
əri qiymətləndir 
Riskl
ərlə məşğul ol 
X
əb
ərl
əş
 v
ə 
m
əsl
əh
ətl
əş
 
M
üş
ahi
də
 e
t v
ə yo
xl
a 
Riskl
ə
rl
ə
 
m
əşğul 
 
274 

---