Ўқитиш шакллари
|
Фронтал, коллектив иш
|
Ўқитиш шароити
|
Техник воситалар билан таъминланган ўқув хона.
|
|
|
Мониторинг ва бахолаш
|
Оғзаки назорат: диққатни жалб қилувчи саволлар, ўқув топшириқ
|
МАЪРУЗАНИНГ ТЕХНОЛОГИК ХАРИТАСИ
Иш жараёни босқичлари вақти
|
Фаолиятнинг мазмуни
|
Ўқитувчи
|
Талаба
|
1 босқич.
Ўқув машгулотига кириш
(15 дақиқа)
|
1.1. Ўқув дарсининг мавзуси ва режасини айтади.
1.2. Маъруза дарсининг мақсади ва ўқув фаолияти натижаларини айтади. Талабаларни ақлий хужумга тортиш учун жонлантирувчи саволлар беради. (1 – илова)
|
Тинглайди ва ёзади
Саволларга бирламчи жавоб берадилар.
|
2 босқич.
Ахборот босқичи
(55 дақиқа)
|
2.1. Мавзу юзасидан таянч сўз ва иборалар билан таништиради. (2-илова)
2.2. Маъруза режасининг барча саволлари бўйича визуал материални намойиш қилади. (3- илова)
Мавзунинг асосий жойларини ёзиб олишларини сўрайди.
2.3. Билимларни фаоллаштириш учун диққатни жалб қилиш саволлари беради.
|
Тинглайди, ўрганади,
Ёзади, аниқлайди,
саволлар беради.
Асосий жойларини ёзади
Саволларга жавоб беради
|
3 босқич.
Якунловчи босқич
(10 дақиқа)
|
Мавзу бўйича умумий хулоса қилади.
Талабаларни бахолайди.
3.6. Мустақил ишлаш учун мавзулар беради. (4 – илова)
|
тинглайди
Вазифани ёзиб оладилар
|
1 – илова (2.1)
Билимларни фаоллаштирувчи саволлар:
Dоstоn jаnri o`zbеk fоl`klоridа qаndаy o`rin tutаdi?
Bахshi аtаmаsining qo`llаnishi vа dоstоnchi bахshilаr fаоliyati to`g`risidа nimаlаr bilаsiz?
Хаlfаchilik nimа? Bu sаn`аtining qаndаy tiplаri mаvjud?
Qissахоnlаr kimlаr? Ulаrning rеpеrtuаrini qаndаy аsаrlаr tаshkil еtаdi?
Bахshilаr tаyyorlаsh аn`аnаsi qаndаy tаlаblаrgа еgа?
Dоstоnlаr qаndаy tаrtibdа ijrо еtilаdi?
Dоstоnchilik mаktаblаri qаеrlаrdа mаvjud bo`lgаn vа ulаrning tаlаntli vаkillаri kimlаr?
Dоstоnlаr qаndаy turlаrgа bo`linаdi?
2-илова (2.1) 2 – Слайд.
мавзулар бўйича таянч тушунча ва иборалар
Достончиликнинг асосий мактаблари
Bulung’ur
Qo’rg’on”
Xorazm”
“SHahrisabz
SHerobod
Достончилик анъаналари.
ўзбек халқи кенг ҳудудда истиқомат қилгани ва этник жиҳатдан мураккаб жараённи бошидан кечирган ҳолда шаклланган миллат бўлганлиги сабабли унинг ҳаёти ва турмуши билан узвий боғлиқ бўлган достон куйлаш анъаналари ҳам ранг-баранг хусусиятларга эга.
Достон куйлаш анъаналари ўзбеклар орасида иккита типга ажралади. Бу ҳолатни фольклоршунос М. Саидов шартли равишда Самарқанд ва Хоразм достончилик анъаналарига бўлади.
Самарқанд достончилиги анъаналари.
Самарқанд достончилиги анъанаси ўзбекистоннинг Хоразмдан бошқа барча ҳудудларини ўз ичига қамраб олади. Мазкур анъананинг асосий хусусиятлари тубандагилардир.
Мана шу ва бошқа айрим хусусиятларга кўра, достон куйлаш тартибида ҳам муайян ўзгаришлар кўзга ташланади.
Бахши дастлаб бир-иккита терма куйлаган. «Достон териш» – «Нима айтай?» термаси орқали тингловчиларга мурожаат қилиб, кейин достонни куйлашга ўтган. Достонлар ҳажман катта бўлганлиги сабабли уларни куйлаш тонггача, баъзан икки-уч кунлаб давом этган. Бахши чарчаганда оз-моз танаффус қилган. Бу ҳолат «Дўмбира тўнтармоқ» деб аталади. Ижронинг тўхташи ҳам терма билан якунланади. Шундан кейин бахши дўмбирани тўнтариб, ташқарига чиқиб кетади. ўша пайтда даврадагилардан бири бахшининг белбоғини ўртага ёяди ва ҳар ким имкониятига қараб унга пул ташлайди. Баъзан бахшига от, қўй, тўн каби совғалар ҳам берилган.
ўзбеклар орасида иккита достончилик анъанаси фаолият кўрсатиши билан бирга, ҳар бир анъана таркибида бир-биридан айрим фарқларга эга бўлган, баъзи жой ёки бахшининг ижро фаолияти билан боғлиқ бўлган достончилик мактаблари ҳам мавжуд.
Dostları ilə paylaş: |
