«Programmalıq injiniringi» qánigeligi 3-kurs 304-19 topar studenti Satbayev Azamattıń

3 Dispetcherlew sapası hám kepillikleri
Kóp OS lar zamanagóy protsessorlardıń, eki rejimnen birinde islew ózgeshelikinen, yaǵnıy jeńillikli (yadro rejimi, yamasa supervizor rejimi) hám paydalanıwshı (qosımshalar atqarılıwı rejimi) rejimlerinde islew qásiyetlerinen paydalanıladı.
Windows NT ni jaratıwda, jaratıwshılar onıń mobilligin, yaǵnıy basqa platformalarga kiyim-kenshek kóshirip ótkeriwdi támiyinlew ushın 4 jeńillikli dárejelerinen tek 2 dárejesinden paydalanıwǵa qarar qıldı.
Windows NT/2000/XP operatsion sistema tiykarǵı komponentalarınan biri, onıń mikroyadro principi boyınsha qurılıwınan kelip shıqqan komponentalarınan biri, onıń atqarıw sisteması bolıp tabıladı (Win 32 Executive). Ol OS nıń, processler hám aǵımlardı basqarıw, yadtı basqarıw, processler arasındaǵı baylanıs, qorǵaw, kirgiziw-shıǵarıw ámelleri (fayl ámelleri, keshlew, tarmaqta islew hám basqalar).
Atqarıw sisteması komponentalari tómende keltirilgen:
- processler dispetcheri (Process Manager) - processlerdi gúzetedi, jaratadı hám alıp taslaydı ;
- virtual yad dispetcheri (virtual Memory Manager) atqarılatuǵın processlerge virtual yad beredi.
- obyektler dispetcheri (Object Manager) obyektlerdi jaratadı hám qollaydı.
- xavfsizlik monıtorı (Security Reference Monıtor ) obyektler shaqırıqtı huquqlastırıwdı, shaqırıqtı qadaǵalaw hám auditti támiyinleydi. Sistemaǵa kirisiw procesi hám qorǵalǵan sistemalar menen Windows NT qawipsizlik modelin ámelge asıradı.
- kiritish-shıǵıw dispetcheri (InputG'Output Manager) sistemada kirgiziw-shıǵarıwdı basqaradi.
Lokal proceduralardı shaqırıw quralları (Local Procedure Call, LPC), atqarılıw ortalıǵı hám paydalanıwshılar qosımshaların kommunikatsiya mexanizmleri ortasında baylanıs klient-server principinde dúziliwin támiyinleydi. Bul klass programmaları járdeminde fayl strukturasına xizmet etiw menen baylanıslı bolǵan kóplegen ámeller atqarıladı, yaǵnıy : nusqa alıw, ornın ózgertiw, fayl atınıń ózgertiw, katalog (papka) jaratıw, fayllardı qıdırıw hám fayl strukturaında navigatsiya. Bul maqsetlerge mólsherlengen programma quralları ádetde sistemalı satx programmaları quramına kiredi hám OT menen birgelikte ornatıladı. Biraq, kompyuter menen islew qolaylıgini asırıw ushın kóplegen paydalanıwshılar, qosımsha xizmetker programmalardı ornatadı.
Rejelestiriw processleri (wazıypaları) - bul esaplaw sistemasınıń resursların iske túsirgende processler ushın alıw rejimin belgilew. Processti rejelestiriw onı bos jaǵdaydan tayın jaǵdayǵa ótkeriwdi óz ishine aladı. Bunday ótkeriw processtiń bar ekenligi aralıǵinda bir ret ámelge asıriladı.
Processlerdi (wazıypalardı) dispetsherlestiriw - bul olardı orınlaw ushın tayın jaǵdayda bolǵan processler (wazıypalar) ushın protsessor alıw izbe-izligin anıqlaw. Processti dispetcherlik onı tayın jaǵdaydan atqarıw (esap) jaǵdayına ótkeriw menen baylanıslı. Dispetcherlik belgili bir process ushın bir neshe ret orınlawǵa bolatuǵın, yaǵnıy process bar bolǵan jaǵdaydan atqarıw jaǵdayına ótiwi hám bar bolǵan bir neshe ret keyin basıp qaytıwı múmkin. Protsessor waqtıniń ciklı ushın tek bir tapsırmanıń buyrıqların orınlawǵa bolatuǵın bolǵanlıǵı sebepli, dispecherlestiriw orınlawǵa tayın wazıypalar (processler) gezegin jaratıw hám ózgertiwdi óz ishine aladı. "Fizikalıq dárejedegi" bunday gezektiń elementleri (sonıń menen birge, esaplaw sistemasındaǵı basqa gezekler sıyaqlı) wazıypalardı deskriptorlewshi esaplanadı.
Wazıypalardı deskriptorlewshi - bul OS tárepinen basqarıw maqsetleri ushın zárúr bolǵan wazıypalardıń qásiyetlerin saqlaytuǵın arnawlı informaciya dúzilisi. Daslep, wazıypalardı deskriptorlewshi onı awdarmalaw basqıshında qáliplesedi. Wazıypanı orınlawdan aldın, bunday identifikator RAMga onıń kodı hám maǵlıwmatları menen birge juklenedi. Deskriptorda saqlanatuǵın tapsırma haqqındaǵı maǵlıwmatlar bir neshe toparlarǵa bólinedi hám olardıń ayrımları wazıypanı orınlaw dawamında dinamikalıq túrde ózgeredi. Bul toparlardı kórip shıǵıń;

• 
  Wazıypalardı identifikaciyalaw haqqındaǵı maǵlıwmatlar (tapsırma atı, tapsırma túri);
  
• 
  Wazıypanı orınlaw ushın zárúr bolǵan derekler hám házirde paydalanılıp atırǵan derekler (zárúr sırtqı apparatlardıń identifikatorlari) haqqında maǵlıwmat;
  
• 
  Tapsırmanıń házirgi jaǵdayı haqqındaǵı maǵlıwmatlar (qandayda bir processor registrlari quramı);
  
• 
  Wazıypanıń óz-ara baylanıslılıǵı haqqında maǵlıwmat (ata-ana procesi hám ájdadlar processleri atları );
  
• 
  Rejelestiriw hám dispetcherlestiriw maqsetleri ushın zárúr bolǵan maǵlıwmatlar (birdey náwbettegi qońsılas deskriptorlovchilarga siltemeler adresi, wazıypanıń ústinligi, sinxronizatsiya ob'ektlerine siltemeler).