Publication1

22
­
A Z Ə R B A Y C A N V Ə K İ L İ ‐ VI nömrə
Məsələn, “Torpaq qanunvericiliyinin məhkəmələr tərəfindən tətbiqi təcrübəsinin bəzi məsələlə
ri
haqqında” Azərbaycan Respublikasının Ali Məhkəməsinin Plenumunun 14 fevral 2003‐cü tarixli
2
saylı qərarında qeyd edilir: “məhkəmələrə izah edilsin ki, torpaq üzərində hüquqları pozulan və
yaxud mübahisələndirilən şəxslər (fiziki və hüquqi şəxslər, sahibkarlar) öz mülahizələrinə əsasə
n
müvafiq icra hakimiyyəti orqanlarına, bələdiyyələrə və yaxud həmin orqanlara müraciət etmədə
n
birbaşa məhkəmələrə müraciət edə bilərlər. Lakin inzibati ərazi vahidləri arasında ərazi məsələlə
ri
üzrə mübahisələrə məhkəmələrdə deyil, Azərbaycan Respublikası Milli Məclisində və Naxçıvan
Muxtar R
espublikasının Ali Məclisində baxılır”. Qanunvericilikdə inzibati ərazi vahidləri arasında
ərazi məsələləri ilə əlaqədar mübahisələr üzrə iddia ərizəsi ilə məhkəmələrə müraciət etməməklə
bağlı məhdudiyyət müəyyənləşdirən normativ əsas mövcud deyildir. Lakin məhz bu qərarın
t
ələbləri məhkəmə hakimlərinə izah edir ki, inzibati ərazi vahidləri arasında ərazi məsələləri üzrə
mübahisələrlə bağlı iddia tələblərinə məhkəmələrdə baxıla bilməz, belə ki, inzibati ərazi bölgüləri
ilə bağlı məsələlər Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyasına uyğun olaraq, Azə
rbaycan
Respublikası Milli Məclisində və Naxçıvan Muxtar Respublikasının Ali Məclisində həll edilir. Qeyd
edilən qərarın tələbləri göründüyü kimi, hər hansı xüsusi bir iş üzrə konkret məhkəməyə
ünvanlanmır, ümumi qaydada bütün məhkəmələrə aid edilir. Bununla yanaşı, qeyd edilən qərarda
təsbit olunur ki, torpaq mübahisələri üzrə şikayətə məhkəməyə müraciət etməzdən əvvəl müvafiq
inzibati orqana v
ə ya bələdiyyə subyektinə müraciət edilməsi zəruri deyildir, iddiaçılar birbaşa
olaraq m
əhkəməyə müraciət edə bilərlər. Bu kateqoriya işlər üzrə cavabdehin (əksər hallarda
cavabdehlər inzibati orqanlar və yerli bələdiyyələr olduğu hallarda) iddiaçı tərəfindən mülki‐
prosess
ual qanunvericiliklə müəyyən edilmiş pretenziya qaydasına (məhkəməyə iddia ərizəsi ilə
müraciət olunmamışdan əvvəl tələbin cavabdehə göndərilməsi şərti) əməl etməməsi barədə
etirazını məhkəmə, bu qərarın qeyd edilən tələbinə istinad etməklə əsaslı hesab etməyəcəkdir.
Beləliklə, Ali Məhkəmənin Plenumun qeyd edilən tövsiyə xarakterli qərarı oxşar işlərə baxan
məhkəmələr tərəfindən tətbiq edilməyə başlanır və həmin qərar presedent xarakterli qə
rara,
müvafiq olaraq da tətbiq edilən norma presedent normaya çevrilir. Ali Məhkəmənin Plenumunun
presedent norma yaratma fəaliyyətinə və qeyd edilən qərarlara misal olaraq “