70
-
İnvestisiya modeli – “öz qorxusuna və riskinə”
əsasən vençur investisiya layihələrinin işlənilməsi
və tətbiq olunması.
-
İnventar modeli – özünün və ya müştərinin “nou-
hau” sunun yeridilməsi və yaxud satışı.
-
Təşkilati model hər hansı bir ideyanın, qeyri-
standart qərarların həyata keçirilməsinin təşkili,
layihənin lazımi resurs növləri ilə təmin olunması,
kommunikasiyaların, qarşılıqlı əlaqələrin təmin
olunması.
-
Vasitəçilik modeli – komisssiya alınması əsasında
hakim (arbitr), vasitəçi rolunda çıxışetmə
(tərəflərin tələbatları və imkanları haqqında
bənzərsiz informasiya əsasında)və s.
Motivlər:
-
Öz taleyinin sahibi olma arzusu;
-
Peşəkar
fəaliyyətinin
digərlərdən
uzaqlaşdırılmasını dəf etməyə canatma, həyat və
işi bir yerə qoyma, “yaşamaq üçün işləmək”
prinsipini “ işləmək üçün yaşamaq” prinsipinə
dəyişmək;
-
Öz əməyinə görə layiqli mükafatın alınması və
özünün maddi vəziyyətinin yaxşılaşdırılması
arzusu.
Kommersant
-
sahibkarın
keyfiyyətləri
aşağıdakılardan ibarətdir:
1. Qərarları müstəqil olaraq qəbul edir.
71
2.Yenliyə həssasdır, nəticələrin əldə olunmasına
istiqamətlənir.
3. Konstruktiv tənqidə və tərif üçün açıqdır.
4. Biznesdə fəal iştirak etməyə can atır, buna görə
də böyük olmayan təşkilatda özünü çox
xoşbəxt hiss edir.
5. Cəld inkişafı və yenliyi sevir.
6. İşgüzar ətrafda, biznesin genişləndirilməsi
zamanı özünü suda olan balıq kimi hiss edir.
7. Özünə
qarşı
və
tərəf-
müqabillərinin
qabiliyyətlərinə qarşı çox tələbkardır.
Hər bir adamın proseslərin real və ya potensial
iştirakçıları olduğu və digərlərin həyatına əhəmiyyətli
dərəcədə təsir edə bildiyi müasir postindustrial
cəmiyyətdə mənəviyyatın rolu artmaqdadır. Sahibkarlar
öz statuslarına görə muzdla işə götürdükləri adamların,
onu əhatə edən və fəaliyyət sferasına daxil olan
təşkilatların rifah halını müəyyən edirlər. Fəaliyyətin
mənəvi təşkil edəni – elə bir meyardır ki, bunun əsasında
cəmiyyət mümkün ola bilən hərəkətləri qəbul edilə
bilinməyən hərəkətlərdən ayırır. Mənəvi baxımdan
potensial sahibkarları “akulalara” və “delfinlərə”ayırmaq
olar. İki ölçünün – qətiyyətin və mənəvi istiqamətin
kombinasiyası əsasında həyatda davranış tiplərinin
təsnifatını almaq olar.
Əməyin
sosalogiyasında
insanın
iqtisadi
fəaliyyətdə
iştirakın imkanlarını və effektivliyini
müəyyən edən əmək potensialı nəzərdən keçirilir. Öz
mahiyyətinə görə potensial işçinin bir sıra peşəkarlıq və
72
şəxsi xarakteristikalarını özündə cəmləşdirir ki, bunların
da tərkibi işçilərin istehsalat prosesindəki iştirakına
qoyulan tələblə müəyən olunur.
Ədəbiyyat
1.
Хруцкий В.Е. Современный маркетинг.
М.Финансы и статистика. 1991
2.
F.Kotler. Marketinqin əsasları. 1992.
3.
Ələsgərov F.N. İstehlak malları bazarı: idarəetmə
formaları və metodları. Bakı, “Azərnəşr”, 1993.
4.
Məmmədov T.S., Ələkbərov Ə.Ə., Məmmədov
M.Q. Ərzaq malları ticarətinin təşkili. Bakı,
“Maarif”, 1991
5.Sənaye mallarının marketinqi. Tərəqqi, 1992.
6.Qerçıkova
İ.Q.
Marketinq
və
beynəlxalq
kommersiya işi. M. Xarici ticarət nəşriyyatı. 1991.
7.Ağamalıyev M.Q. Kommersiya fəaliyyətinin
təşkili. Bakı, 2004
MÖVZU 5.
KOMMERSİYA FƏALİYYƏTİ SFERASI
Açar sözləri
Təsərrüfat əlaqələri, əmtəə, təsərrüfat əlaqələri
sistemi, alqı – satqı müqavilələri, mal göndərilməsi
müqavilələri,
işgüzar müqavilələr, sistem daxili
müqavilələr, maddi məsuliyyət, cərimə sanksiya, dövlət
ehtiyacları, kontraktasiya, tələbnamə, sifariş, birbaşa
müqavilə əlaqələri, regionlararası müəssisələr, 1- ci
73
səviyyəli müəssisələr, federal səviyyəli müəsisələr,
region səviyyəli müəssisələr, vasitəçi, topdan müəssisə,
broker firma, diller mal birjas, topdan yarmarka, auksion.
Topdan bazarlar müqavilələri.
Mövzunun proqram sualları
Əmtəə
alıcıları
arasında
təsərrüfat
əlaqələri.Ticarət və sənaye arasındakı ticarət əlaqələri.
Rasoional təsərrüfat əlaqələri.Təsərrüfat əlaqələri sistemi.
İqtisadiyyatın inzibati amirlik sistemi. Mərkəzləşdirilmiş
inzibati - amirlik sistemi.Təsərrüfat əlaqələrinin ticarətdə
tənzimlənməsinin qaydaları və mahiyyəti. Alqı – satqı
müqaviləsinin ümumi qaydaları. Pərakəndə alış – veriş
müqaviləsi.
Mal
göndərilməsi
müqaviləsi.
Mal
göndərmənin əsas müqavilə şərtlərinin kommersiya –
hüquqi şərhi. Maddi məsuliyyət. Mal göndərmə
müqaviləsinin ləğv edilməsi və dəyişdirilməsi. Dövlət
ehtiyacları üçün mal göndərilməsi üçün dövlət
müqavilələri. Dövlət üçün mal göndərilməsinin əsasları.
Mal sifarişləri. Qarşılıqlı kommersiya əlaqələrinin
tənzimlənməsi üçün əsas hüquqi normativ sənəd.
Bilməli
-
Ticarətdə təsərrüfat əlaqələrinin tənzimlənməsi
qaydalarını;
-
Alqı – satqı müqaviləsinin ümumi qaydalarını;
-
Pərəkandə
alqı
–
satqı
müqaviləsinin
xüsusiyyətlərini;
-
Mal göndərilməsi müqaviləsini, o cümlədən;
-
Mal göndərmə müqaviləsinin məzmunu;
Dostları ilə paylaş: |