181
üzrə diversfikasyanın mümkünlüyünü azaldır.Valyuta
aktivləri üzrə investisiyaların məhdudlaşdırılmasını
Azərbaycanda qüvvədə olan valyutanın tənzimlənməsi
haqqında qanun həyata keçirir.
İstehsal amili. Müəssisə də investisiyanın həyata
keçirilməsindən əvvəl onların maliyyə vəziyyətini və
fəaliyyət şərtlərini müəyyən edən digər amilləri
qiymətləndirmək
lazımdır. Onlara xüsusi olaraq
aşağıdakılar aiddir:
-
verilmiş sahənin inkişaf səviyyəsi, kompaniyanın
aid olduğu konkret istehsal sektorunda bazar
konyunkturu;
-
sahənin spesifikası. Məsələn, hasilat sahəsi üçün
əsas amillər xammalın qiyməti, istehsal sahələri
üçün isə xammalın asan əldə edilə bilməsi və
istehsal dövünün uzunluğu və s.
-
müəssisənin olduğu həyat dövrü mərhələsi, onun
verilmiş sahədə ixtisaslaşması səviyyəsi, yeni
texnologiyaların tətbiqi və ya keyfiyyətcə yeni
məhsulun istehsalı və s.
Siyasi amil. Bu risk amili iqtisadiyyatın inkişafının
keçid mərhələlərində xüsusilə əhəmiyyətlidir. Yuxarıda
adları çəkilən risk amillərindən bir çoxu dövlətin
siyasətindən, kabinetin tərkibindən və s. dən asılıdır.
182
Ədəbiyyat
1.
Коммерческое дело. М.: Экономика. Учебник,
1992.
2.
Qerçikova İ.Q. Marketinq və beynəlxalq
kommersiya işi. M. Xarici ticarət nəşriyyatı.
1991.
3.
İ.Ə. Feyzullabəyli, E.İ.İbişov, H.A. İsrafilov.
Beynəlxalq ticarət işi. Bakı, 2001.
4.
A.Bordevin. Lizinq və vergi hüququ M., 1990.
5.
Novikov P.S. Mal hərəkəti və xalq istehlakı
mallarının
şatışı.
Proqress
nəşriyyatı.
Krasnodar.1988.
6.
Ağamalıyev M.Q. Kommersiya fəaliyyətinin
təşkili. Bakı, 2004.
MÖVZU 12.
KOMMERSİYA HESABLAŞMALARININ
FORMA VƏ METODLARI
Açar sözlər
Mal əməliyyatları, hesablaşmaların nəğd forması,
hesablaşmaların nəğdsiz forması, kassa, etibarnamə,
mədaxil, məxaric, qeyri-mal əməliyyatları, akkreditiv,
ödəniş
tapşırıqlar,
qabaqcadan
ödəniş,
çeklə
hesablaşmalar, planlı ödəniş çekləri, sadə veksel,
köçürmə vekseli (Tratta diskont bank), aksiya, banknot,
depozit, divident, əmanət.
183
Mövzunun proqram sualları
Hesablaşmaların nəqd forması. Qeyri – nəqd
hesablaşma
formaları.
Hesablaşmanın
akreditiv
formaları. Kassa əməliyyatlarının aparılması qaydası.
Nəzarət kassa aparatının tətbiqi xüsusiyyətləri. Pulların
kassaya daxil olması və kassadan verilməsi metodu.
Xarici valyutada hesablar. Çeklə hesablaşmalar. Planlı
ödəmə qaydasında hesablar. Qarşılıqlı tələbatlara
əsaslanmış və veksel istifadəsi əsasında hesablar. Bankda
hesab açmaq qaydası. Pul vəsaitlərinin daxil olması.
Kassa kitabının düzgün aparılması. Kassa kitabında
pozuntular.
Kassa
sənədlərinin
tam qorunması.
Təşkilatların kassaları mövcud qanunvericiliyə uyğun
sığortalanması.
Bilməli
-
Kommersiya hesabat formalarının xüsusiyyətləri;
-
Nəğd hesablaşma formalarını;
-
Pul hesabları ilə iş şərtlərinə və kassa
əməliyyatlarının düzgünlüyünə əməl edilmədikdə
tətbiq olunan cərimələrin miqdarını;
-
qeyri nəğd hesablaşma formalarını;
-
Mal
əməliyyatlarına
və
qeyri
–
mal
əməliyyatlarına tətbiq olunan qeyri – nəğd
hesablaşmaların xüsusiyyətlərini;
-
Hesablaşmanın akkreditiv formalarını;
-
hesablaşmanın akkreditiv formasında sənədləşmə
dövrriyyəsinin sxemini;
-
Ödəmə tapşırıqları ilə hesablaşmaları;
-
Çeklə hesablaşmaları;
-
Planlı qaydada ödəmələr;
-
Sadə veksellər, köçürmə vekselini;
184
-
Bankda hesab aparmaq qaydasını, xarici valyuta
ilə hesablaşmaları;
Bacarmalı
-
Nağd hesablaşmanın mahiyyətini, qeyri – nəğd
hesablaşmalardan fərqli xüsusiyyətlərini izah
etməyi;
-
Nəğd pul əməliyyatlarının formallarını;
-
qeyri – nəğd hesablaşmaların üstün cəhədlərini
fərqləndirmək;
-
Akkreditivdən
istifadə
etməyin
ardıcıl
mərhələlərini göstərmək;
-
Ödəniş
tapşırıqlrından
nə
vaxt
istifadə
olunduğunu əsaslandırmağı;
-
Bankdan hesab aparmağın qaydalarını, xarici
valyuta ilə hesablamaların xüsusiyyətlərini izah
etməyi;
Test sualları
1)
Nəğd hesablaşma formaları.
2)
Qeyri – nəğd hesablaşmaların formaları.
3)
Akkreditivlər, çeklə hesablaşmalar, kredit kartları.
4)
Veksellərlə hesablaşmalar.
5)
Xarici valyuta hesabları.
6)Akkreditiv nədir?
7) Nəğd hesablaşmanın əsas xüsusiyyətləri
8) Qeyri – nəğd hesablaşmanın əsas əlamətləri.
9) Ödəniş tapşırığı və ödənişin akkreditivin
formasının tətbiqinin fərqli cəhətləri hansılardır.
10) Vekselin, kredit kartlarının, pul çekləri.
Dostları ilə paylaş: |