Q ə r I b m ə mm ə dov, mahmud X
Yüklə 10,78 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Atom elektrik stansiyalar ı
- Qara metallurgiya kombinatlar ı
|
146 Şə kil 10.1. Ya ş ay ı ş mühitinin d ə yi ş m ə si v ə insan ı n sa ğ laml ı q v ə ziyy ə ti S ə naye m ə rk ə zl ə rinin ə halisinin ümumi x ə st ə likl ə rinin 20-30%-i atmosferin çirkl ə nm ə si il ə ba ğ l ı d ı r. Ə sas s ə naye mü ə ssis ə l ə rinin ə traf mühit ə ə lveri ş siz t ə siri ə halinin sa ğ laml ı q v ə ziyy ə tini ə ks etdirir. C ə dv ə l 10.2 S ə naye mü ə ssis ə l ə ri t ə r ə find ə n ə traf mühitin çirkl ə nm ə si v ə insan ı n sa ğ laml ı ğ ı n ı n pozulmas ı ( İ .P.Gerasimova gör ə , 1979) Çirkl ə ndiricil ə r İ nsan ı n sa ğ laml ı ğ ı n ı n pozulmas ı 1 2 İ stilik elektrik stansiyalar ı T ə rkibind ə s ə rb ə st silisium-oksidi v ə praktiki olaraq bütün metallar ı , o cüml ə d əə n arsen, vanadium, civ ə , qur ğ u ş un olan toz, kül A ğ ciy ə rl ə rin havan ı n t ə mizl ə nm ə qabiliyy ə ti v ə h ə cmi azal ı r, göz v ə yuxar ı n ə f ə s yollar ı n ı n selikli qi ş as ı n ı z ə d ə l ə yir. Orqanizmd ə silisium-dioksidin toplanmas ı , silikoz. A ğ ciy ə r v ə ba ğ ı rsaq x ə rç ə ngind ə n ölüm hallar ı n ı n çoxalmas ı . D ə rinin q ı c ı qlanmas ı v ə z ə d ə l ə nm ə si. Z ə h ə rl ə nm ə . M ə d ə -ba ğ ı rsaq yolunda, a ğ ciy ə rl ə rd ə v ə d ə rid ə arsen duzlar ı n ı n adsorbsiyas ı . Yuxar ı n ə f ə s yollar ı n ı n selikli qi ş as ı n ı n q ı c ı qlanmas ı . Tonzillit, farinqit, rinit x ə st ə likl ə rinin çoxalmas ı . Hemoqlobinin azalmas ı . D ə ri örtüyünün q ı c ı qlanmas ı . Saclarda arsenin miqdar ı n ı n artmas ı Qurum t ə rkibind ə A ğ ciy ə r x ə rç ə ngi x ə st ə likl ə rini art ı r ı r Атмосфер щавасынын чирклянмя - си ( кимйя - ви , биоло - жи ) Ичмяли суйун вя рекреасийа тяйинатлы суйун чирк - лянмяси ( кимйяви , Селитеб яразидя торпаьын чирклянмя - си ( кимйя - ви , биоло - жи , радио - Ионлашма шцаланма - сы Инсан саьламлыьынын вя - зиййятиня тящлцкя вя йа онун писляшмяси 147 1 2 q ə tran madd ə l ə ri, o cüml ə d ə n benza-pirin olur Kükürd anhidridi, kükürd oksidi Orqanizmd ə ümumi z ə h ə rl ə nm ə ba ş verir: qan ı n t ə rkibi d ə yi ş ir, n ə f ə s orqanlar ı n ı n z ə d ə l ə nm ə sin ə s ə b ə b olur, infeksiyaya meyillik art ı r, madd ə l ə r mübadil ə si pozulur, u ş aqlarda arterial t ə zyiq yüks ə lir, paranqit, bronxit, bronxopnevmaniya, rinit, rinofarangit, emfizema, astma, allergiya reaksiyas ı , yuxar ı n ə f ə s yollar ı n ı n v ə qan dövran ı sisteminin k ə skin x ə st ə l ə nm ə si. Q ı samüdd ə tli çirkl ə nm ə zaman ı – gözün selikli qi ş as ı n ı n q ı c ı qlanmas ı , ya ş axma, n ə f ə salman ı n ç ə tinl əş m ə si, ba ş a ğ r ı lar ı , ür ə kbulanma, qusma. Ümumi x ə st ə l ə nm ə nin v ə ölüm hadis ə sinin artmas ı . Yor ğ unluq, ə z ə l ə gücünün z ə ifl ə m ə si, hu ş suzlu ğ un artmas ı , ür ə yin f ə aliyy ə t qabiliyy ə tinin azalmas ı Azot oksidl ə ri A ğ ciy ə r v ə n ə f ə s yollar ı n ı n k ə skin q ı c ı qlanmas ı , onlarda iltihab prosesl ə rinin, metemoqlobinin ə m ə l ə g ə lm ə si, qan t ə zyiqinin a ş a ğ ı dü ş m ə si Atom elektrik stansiyalar ı Stronsium-89 v ə 90. Sezium-134, yod-129, kobalt-60, marqans-54 v ə 56, tretium, maqne- zium, natrium-24, xrom, mis-64, sili- sium-31, fosfor-32, barium, skandium, ar- sen-76. Termal çirkl ə nm ə (suda ) Genetik c ə h ə td ə n qeyri-spesifik b ə dxass ə li yeni tör ə m ə l ə rin yaranma x ə st ə likl ə rinin artmas ı . Xroniki t ə sir zaman ı – ə s ə b f ə aliyy ə tinin, cinsi v ə zil ə rin funksiyas ı n ı n, m ə d ə -ba ğ ı rsaq yollar ı n ı n, n ə f ə s orqanlar ı n ı n, ür ə k-damar sistemi f ə aliyy ə tinin pozulmas ı Qara metallurgiya kombinatlar ı Karbon oksidi, kükürd anhidridi, toz, azot oksidl ə ri, hidrogen- sulfid, ammonyak U ş aqlarda yuxar ı n ə f ə s yollar ı n ı n katarakt ı , a ğ ciy ə rl ə rin iltihab ı , bronxit, konyunktivit, larinqit, tonziblit, rinit, fiziki inki ş af ı n v ə sa ğ laml ı ğ ı n ümumi v ə ziyy ə tinin pisl əş m ə si, x ə st ə liyin artmas ı Karbohidrogenl ə r, o cüml ə d ə n benz (a) pi- ren A ğ ciy ə r x ə rç ə ngi x ə st ə liyinin v ə ondan ölüm hallar ı n ı n artmas ı Piridin, benzol, naftalen, fenol Qan sistemin ə v ə m ə rk ə zi ə s ə b sistemin ə güclü q ı c ı qland ı r ı c ı v ə ümumi z ə h ə rl ə ndirici t ə sirin t ə zahürü, yuxar ı n ə f ə s yollar ı n ı n, gözün selikli qi ş as ı n ı n, d ə ri örtüyünün q ı c ı qlanmas ı Marqans aerozolu Ə s ə b sisteminin pozulmas ı , pnevmaniya x ə st ə liyinin artmas ı . Beyin qab ı ğ ı nda, subtalamik sah ə d ə v ə palli- dar sistemd ə morfoloji d ə yi ş iklikl ə r. Pnevmaniya, respirator x ə st ə likl ə ri Xrom oksidi aerozolu A ğ ciy ə r x ə rç ə ngi x ə st ə liyi v ə ondan ölüm hallar ı , n ə f ə s yollar ı n ı n xroniki iltihab ı , traxeit, xroniki bronxit x ə st ə liyinin çoxalmas ı . Qan sistemin ə t ə siri. Ür ə k- damar sisteminin f ə aliyy ə tinin pozulmas ı 148 1 2 Vanadium birl əş m ə l ə ri Yuxar ı n ə f ə s yollar ı n ı n q ı c ı qlanmas ı , a ğ ciy ə r toxumalar ı n ı n d ə yi ş m ə si. Mübadil ə prosesl ə rin ə v ə m ə rk ə zi ə s ə b sistemin ə t ə siri Vanadium pentoksidi Nezofarinqit, davaml ı öskür ə k, konyunktivitl ə r Ə lvan metallurgiya Flüor birl əş m ə l ə ri A ğ ciy ə r x ə rç ə ngi x ə st ə liyi v ə ondan ölüm hallar ı n ı n artmas ı Qur ğ u ş un birl əş m ə l ə ri aerozollar ı Hemoqlobinin biosintezinin pozulmas ı , enziml ə rin aktivliyinin azalmas ı , oranizmin qoruyucu mexanizminin d ə yi ş m ə si. Ür ə k-damar sisteminin funksional v ə üzvi pozulmas ı hipo- v ə hepertoniya, ateroskleroz, miokard distrofiyas ı il ə mü ş ayi ə t olunur; ə s ə b sistemi pozularaq polinevrit, pazez (yüngül iflic), iflic v ə dig ə r ə s ə b x ə st ə ilikl ə ri il ə mü ş ayi ə t olunur. Psixikan ı n pozulmas ı . Tez yor ğ unluq, ə zginlik, laqeydlik, f ə aliyy ə tsizlik. Qaraciy ə r, böyr ə k, m ə d ə - ba ğ ı rsaq trakt ı n ı n (qastrit, kolit, enterokolit, xora x ə st ə liyi v ə s.) pozulmas ı ; ba ğ ı rsa ğ ı n üzvi f ə aliyy ə tinin pozulmas ı . Böyr ə k, m ə d ə , ba ğ ı rsaq x ə rç ə nginin çoxalmas ı . Orqanizmd ə (sümük, qan, sidikd ə ) qur ğ u ş unun tap ı lmas ı . Ömrün q ı salmas ı . Kükürd qaz ı , kar-bon oksidi, azot oksidl ə ri, fenol, polimetal tozlar ı , civ ə nin buxar ı Raspirator x ə st ə likl ə ri Yüklə 10,78 Mb. Dostları ilə paylaş:
|