Q ə r I b m ə mm ə dov, mahmud X
Yüklə 10,78 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Toxucu mü ə ssis ə l ə ri
- 10.7. Tibbi t ə minat v ə onun insan sa ğ laml ı ğ ı na t
| ə
ri T ə rkibind ə benz(a)piren bitum buxar ı , sulfid qazlar ı olan toz, qurum X ə rç ə ng x ə st ə likl ə ri Ə h ə ng istehsal ı mü ə ssis ə l ə ri Toz, benz(a)piren Yuxar ı n ə f ə s yollar ı n ı n, göz x ə st ə likl ə ri, 153 1 2 pnevmokonioz (silikoz), x ə rç ə ng Ş ü şə izolyasiya lifl ə ri v ə mineral pamb ı q istehsal ı mü ə ssis ə l ə ri Nazik dispers ş ü şə to- zu, fenollar, for- maldehidl ə r, karbo- hidrogenl ə r D ə ri v ə reaspirator x ə st ə likl ə ri Toxucu mü ə ssis ə l ə ri Pamb ı q tozu Raspirator x ə st ə likl ə ri (bronxit), pnevmokonioz (bisinoz) Avtomobil n ə qliyyat ı Karbohidrogenl ə r, o cüml ə d ə n benz(a)piren T ə n ə ffüs (n ə f ə s) yollar ı n ı n q ı c ı qlanmas ı , ür ə k bulanmas ı , ba ş gic ə ll ə nm ə si, n ə f ə salma v ə qan dövran ı n ı n pozulmas ı . Beynin elektrik aktivliyin ə t ə siri. Orqanizmin immun aktivliyinin a ş a ğ ı dü ş m ə si, u ş aqlarda akitaminozun ə m ə l ə g ə lm ə si, b ə dxass ə li yenitör ə m ə l ə r ( ş i ş l ə r). Qanda hemoqlobin t ə crid olunaraq karboksihemoqlo- bin ə m ə l ə g ə lir v ə qan ı n oksigeni a ğ ciy ə rl ə rd ə n b ə d ə nin toxumalar ı na keçirm ə qabiliyy ə ti a ş a ğ ı dü ş ür. Koronar (damar) çat ı ş mazl ı ğ ı tutumalar ı , stenokardiya v ə h ə tta miokarda infarkt ı . Karboksihemoqlobinin konsentrasiyas ı 3-4% olduqda görm ə qavray ı ş ı pozu- lur, ə s ə b sistemi z ə d ə l ə nir. Orqanizmin mübadil ə prosesl ə ri, m ə rk ə zi ə s ə b sisteminin f ə aliyy ə t v ə ziyy ə ti (psixi sapmalar, toxuma t ə n ə ffüsü s ı x ı l ı r) pozulur. N ə qliyyat ı n ə n q ı z ğ ı n i ş saatlar ı nda (pik) piyadalarda ümumi keyfsizlik, süstlük, psixomotor pozuntular ı , beynin funksional pozulmas ı mü ş ahid ə olunur. A ğ ciy ə r v ə n ə f ə s yollar ı nda k ə skin q ı c ı qlanma v ə ilti- hab prosesl ə ri, methemoqlobinin ə m ə l ə g ə l ə msi, qan t ə zyiqinin a ş a ğ ı dü ş m ə si, ba ş gic ə ll ə nm ə si, hu ş un itirilm ə si, qusmaq, t ə ngn ə f ə slik, azot 2-oksid olduqda – öskür ə k, zök ə m ba ş verir. U ş aqlarda – t ə n ə ffüs funksiyas ı a ş a ğ ı dü ş ür, raspirator x ə st ə likl ə ri art ı r. Gözün selikli qi ş as ı nda q ı c ı qlanma, a ğ ciy ə rl ə rin xroni- ki d ə yi ş m ə si v ə iltihab prosesl ə ri, mikroorqanizml ə rin t ə siri il ə birlikd ə a ğ ciy ə rin ş i ş m ə si inki ş af ı n ı n tezl əş m ə si. Ba ş a ğ r ı lar ı , tez yor ğ unluq. Ə s ə bi poz ğ un- luq. U ş aqlarda – l ə ng böyüm ə , anemiya, hiperaktivlik - yüks ə k h ə r ə k ə t aktivliyin ə , diqq ə tsizliy ə , küs ə y ə nliy ə , yüks ə k q ı c ı qlanmaya, ölüvayl ı ğ a s ə b ə b olur, h ə r ə k ə t funksiyas ı n ı n inc ə v ə kobud pozulmas ı u ş aqlarda yeri ş in düzgün olmamas ı , tarazl ı ğ ı n pozulmas ı , ə z ə l ə z ə ifliyi il ə n ə tic ə l ə nir. Bel ə u ş aqlar t ə hsild ə geri qal ı r. 10.7. Tibbi t ə minat v ə onun insan sa ğ laml ı ğ ı na t ə siri İ lk bax ı ş da sa ğ laml ı ğ ı n t ə min olunmas ı nda s ə hiyy ə nin m ə suliyy ə t pay ı (10-15%) a ş a ğ ı d ı r. Lakin insanlar ı n ə ks ə riyy ə ti öz sa ğ laml ı ğ ı na ümidini m ə hz s ə hiyy ə il ə ba ğ lay ı r. Bu onunla ə laq ə dard ı r ki, çox vaxt adamlar yaln ı z x ə st ə l ə ndikd ə n sonra sa ğ laml ı ğ ı bar ə d ə dü ş ünür. T ə bii ki, sa ğ almas ı n ı onlar yaln ı z tibbl ə ba ğ lay ı r. Lakin bu zaman insan dü ş ünm ə lidir ki, h ə kim sa ğ laml ı ğ ı qorumq deyil, müalic ə il ə m əşğ ul olur. Müalic ə zaman ı h ə kim strateji yana ş madan deyil, tikinti yana ş madan istifad ə ed ə r ə k k ə skin hallar ı aradan qald ı rma ğ a çal ı ş ı r. H ə kim simptomu aradan qald ı rmaq hesab ı na müv ə ə ti x ə st ə nin hal ı n ı yüngüll əş dirir, lakin o, simptomu aradan qald ı rd ı qda onu yaradan s ə b ə bl ə ri aradan qald ı rm ı r, bununla da x ə st ə liyi «daxil ə » ötürür, 154 onun sonrak ı inki ş af ı n ı süni davam etdir ə r ə k xroniki formaya keçirir. Ə n ə n ə vi tibbd ə farmakologiya, sakitlik v ə c ə rrah b ı ça ğ ı ə sas müalic ə vasit ə l ə ri say ı l ı r. Onlardan h ə r birinin üstün v ə çat ı ş mayan c ə h ə tl ə ri vard ı r. Kritik v ə ziyy ə td ə , güclü a ğ r ı lar zaman ı , yaraland ı qda, reanimasiyada m ə lumdur ki, k ə skin hallar ı k ə narla ş d ı rma i ş l ə ri yerin ə yetirilir. Bu halda h ə r ş eyd ə n ə vv ə l farmakoloji v ə c ə rrahi ə m ə liyyatlar h ə yata keçirilir. Farmakoloji preparatlar ı n ə ks ə riyy ə ti güclü t ə siri il ə f ə rql ə nir v ə ya ş amaq u ğ runda mübariz ə üçün orqanizm maksimum aktivl əş dirilir. M ə lumdur ki, orqanizmd ə resurslar ı n bel ə toplanmas ı yaln ı z müv ə ə ti xarakter da ş ı y ı r. Lakin uzun müdd ə tli bel ə farmakologiyadan istifad ə olunmas ı faydal ı deyil, bel ə ki, bir t ə r ə fd ə n funksional rezervl ə rin b ə rpa olunmas ı na imkan yaranm ı r, dig ə r t ə r ə fd ə n z ə h ə rli say ı l ı r, allergiya v ə dig ə r x ə st ə likl ə r ə s ə b ə b olur. C ə dv ə l 10.3 Sintetik v ə t ə bii m ə n şə li farmakoloji preparatlar ı n müqayis ə li xarakteristikas ı (E.N.Vayner, 2001) Göst ə ricil ə r Preparatlar Sintetik Xroniki 1 2 3 X ə st ə nin müalic ə sind ə ba ş l ı ca istifad ə edilir k ə skin xroniki Profilaktika üçün ə h ə miyy ə tli m ə hdud çox Z ə h ə rl ə nm ə tez-tez yüks ə k tez-tez a ş a ğ ı D ə rman x ə st ə likl ə ri tez-tez çox az Allergiya t ə hlük ə si maksimum minimum Uzun müdd ə tli istifad ə ad ə t ə n t ə hlük ə li v ə ya ehtiyatla mümkündür D ə rman arsenal ı nda saxlanmas ı seyr ə k 10 ild ə n çox 10 min ild ə n 15 min il ə q ə d ə r H ə m d ə bu, ə n çox süni sintetikl əş dirilmi ş d ə rman madd ə l ə rin ə aiddir, bel ə ki, t ə bii preparatlar daha yüngül (yum ş aq) t ə sir ə malikdir (c ə dv ə l 10.3). Bel ə v ə ziyy ə t t ə kamül bax ı m ı ndan ayd ı n olur. Sintetik preparatlar orqanizmd ə yad m ə lumat da ş ı y ı r v ə ona t ə kamül prosesind ə rast g ə linmir. T ə bii madd ə l ə rin özl ə ri t ə kamül prosesin ə s ə b ə b olmu ş , ona gör ə onlar ı n informasiya t ə rkibi orqanizmin h ə yat f ə aliyy ə ti mexanizmin ə uy ğ un g ə lir. Odur ki, farmakoloji preparatlarla uzun müdd ə t müalic ə apar ı ld ı qda (xüsus ə n sintetik m ə n şə li) müalic ə olunan Yüklə 10,78 Mb. Dostları ilə paylaş:
|