bütün sarayı bir də başdan-başa dolaşdı, sarayın
on dörd güzgüsündə, on dörd
əksini – əlində yanar çıraq aparan on dörd əkiz generalı gördü. Saat onu vurdu. Hər
şey qaydasındadı. O, qvardiyaçıların yatdığı yataq otağına da baş çəkdi və oranın
işığını da keçirdi: «Gecəniz xeyrə qalsın, senyorlar!» Sonra birinci mərtəbənin
bütün otaqlarına – bütün qəbul otaqlarına və tualetlərə baş çəkdi, bütün pərdələrin
arxasını, stolların altını yoxladı… heç yerdə heç kim yox idi. Onda o, cibindən bir
dəstə açar çıxarıb əliylə yoxlaya-yoxlaya, hər açarın öz qapısını təyin elədi, sonra
bütün kabinetləri bir-bir açarladı, bundan sonra əsas mərtəbəyə qalxıb orda da
bütün otaqları bir-bir gözdən keçirdi və hamısını açarladı, nəhayət, öz yataq
otağına çatıb, orda gizli mücrüsündən bal bankasını çıxarıb, yuxusu şirin olsun
deyə, iki qaşıq uddu və anası Bendisyon Alvarado haqqında fikirləşməyə də vaxt
tapdı.
O, Bendisyon Alvaradonu orda – öz malikanəsində, ətirli oreqano otları və melissa
kollarının qoxusu içində yatdığını təsəvvürünə gətirdi… anasının,
adi boz quşu, qu
quşuna çevirən, indi isə yuxunun ağırlığından keyləşib hərəkətsiz qalan çevik əlini
gördü. Anasının yuxulu əli elə cansız idi, elə bil o, yatmamışdı, ölmüşdü… «Gecən
xeyrə qalsın, ana…» - deyə pıçıldadı və elə həmin dəqiqə də orda - öz tənha
malikanəsində yatan anasının, gözlərini açmadan: «Xeyrə qarşı, oğul!» - dediyini
eşitdi. Sonra çırağı yataq otağının girəcəyindəki asılqandan asdı – çıraq bütün
gecəni yanmalıydı, onu söndürməyə heç kimin ixtiyarı çatmırdı, çünki bu çıraq
ona, günlərin bir günü, gecənin bir vaxtı, qaçhaqaç düşəndə lazım olacaqdı. Saat
on biri vurdu və o yenə bütün sarayı, bu dəfə heç bir işığı yandırmadan, qaranlıqda
dolaşa-dolaşa, elə-belə, hər ehtimala qarşı gəzdi ki, işdi, ola bilər, kimsə onun
yatdığını zənn edib buralara girib?!.. O, dənizdə yırğalanan mayakdan içəri süzülən
yaşıl işığın içiylə, mahmızının parıltısı qaranlığa
iz sala-sala sakitcə yeriyir,
qaranlıq dəhlizlərdə azıb ayaq üstə yuxulayan cüzamlı xəstələri, onlara dəyib-
toxunmadan bağa - qızılgül kollarından birinin altına ötürür, qayıdıb qarovulu
yenidən sayır, sonra yenə öz otağına qayıdırdı. Uzun-uzadı dəhlizlərlə,
pəncərələrin önündən yeriyə-yeriyə o, hər pəncərədən, aprel ayının Qəraib dənizinə
tamaşa eləyirdi.
O, bu dənizə, beləcə, ayaq saxlamadan, düz iyirmi üç dəfə tamaşa elədi və bu
qərara gəldi ki, dəniz, hər
apreldə olduğu vəziyyətindədi, üstü qızılı hov atan
bataqlığa bənzəyir.
Saat on ikini vurdu və saatın son zərbəsi ilə bir o, hardansa içindən - qarnından
üzüyuxarı yeriyən qorxunu hiss elədi. Bu qorxu, bədəniylə üzüyuxarı yeriyib
qulaqlarına doldu, orda elə bir cüyültü ilə cüyüldədi ki, az qala qulaqları batdı və
general vahimələnib qapısının üç kilidini, üç qıfılını, üç zəncirini çəkib bağladı,
ayaqyoluna keçib, orda özünü sıxıb əzə-əzə, əvvəl iki, sonra dörd, daha sonra
yeddi müsibətli damcını birtəhər süzüb, üzü üstə döşəməyə sərildi və elə həmin
dəqiqə də, yenə heç bir yuxu görmədən, dərin yuxuya getdi. Və çox keçmədi ki,
gecənin bir aləmi - üçə on beş dəqiqə qalmış, tər-qan içində yuxudan ayıldı... Elə
bil
kimsə otağa daxil olmuşdu, indi qıfıl-kilidə toxunmadan, başı üstündə dayanıb
düz onun üzünə baxırdı… bu baxışları üzündə hiss eləyib vahimə içində dik atıldı
və qapı-pəncərəsi üst-üstə kilidlənmiş otağı boyu var-gəl eləyən Manuela
Sançesi… divarları asanca yarıb keçən Manuela Sançesi, qorxulu gecənin Manuela
45
Sançesini, nəfəsi səhləb çiçəyi ətri qoxuyan, ipək paltarlı Manuel Sançesi gördü...
«De ki, bu, həqiqət deyil, de ki, bu, xəyaldı… – o, ağzının içində kəkələdi – De ki,
bu sən deyilsən, de ki, bu, başgicəlləndirən qoxu sənin nəfəsin deyil, səhləb
çiçəyinin ətridir!» Lakin, bu, Manuela Sançes idi… ovcunda saxladığı qızılgül
rəng alıb – rəng verirdi, ilıq nəfəsi otağı ağzına almışdı...
Hər şey Manuela Sançes
idi… bütün dünya Manuela Sançes idi... İnadkar qaya, dənizin möhtəşəmliyini
özünə beləcə tabe eləyir... Axırımın Manuel Sançesi, sən ki, ovucuma döyülən tale
yollarında yoxsan?!. Axı nə qəhvə çöküntüsündəki falda, nə də suyun üzünə çıxan
taleyimdə, falçılar sənin barəndə heç nə deməyib. Odu ki, məni yuxumdan
eləmə… məni, qadın ayağı dəyməyən, heç bir vaxt da dəyməyəcək otağımın
havasından eləmə, söndür o qızılgülünü!» – deyə o, əlini divarlar boyu sürütləyə-
sürütləyə, işıq düyməsini axtara-axtara yalvardısa da, hər küncdə əlinin altına,
ağlını başdan çıxaran Manuela Sançes keçdi… «Lənət sənə şeytan, əgər mən səni
heç vaxt itirməmişəmsə, niyə hər yerdə əlimin altına sən keçirsən?!. Məndən nə
istəyirsən?.. İstəyirsən, sarayımı verim sənə,
hər şey sənin olsun, bütün ölkəni sənə
verirəm, amma imkan ver, bu işığı yandırım… ey gecəmin əqrəbi, iliyimə yeriyən
Manuela Sançes, sənin ananın...»
O, elə bilirdi ki, işığı yandırsa, Manuela Sançesin sehrli xəyalından canını
qurtaracaq, odu ki, var gücüylə çığırdı: «Rədd eləyin bunu burdan, canımı bundan
qurtarın, boğazına daş bağlayıb dənizin dibinə salın, boğub öldürün ki, onun
gülünün işığı bir də heç kimə əziyyət verməsin!» O, beləcə, qaranlıq dəhlizlər
boyu, arada bir ayağı təzəkdə sürüşə-sürüşə çığırır, hərdən də vahimə içində öz-
özünə: «Bu nə işdi? – deyirdi. –
Bir azdan saat səkkiz olacaq, səhər açılacaq, bu
əclaf evdə isə hamı köpür. Durun ayağa, ay biqeyrətlər!..» - deyə o, qəfildən elə
çığırdı ki, o dəqiqə saray otaqlarının işıqları bir-bir yanmağa başladı, kazarmalarda
şeypurlar çalındı və onların səsinə, liman qalasından səs verildi… bu səsə San-
Xeronimodakı şeypurlar da qoşuldu... Sübh şeypurları bütün ölkə boyu çalındı…
şəhər oyanmağa başladı… dağ kimi üst-üstə yığılan silahlar qorxu içində paylandı,
qızılgüllər, sübh şehi hələ düşməmiş, iki saat əvvəl açıldı, saray qulluqçuları
döşəmə əskilərinin tozunu ulduzlu göyün altında çırpdılar, qəfəsdə mürgüləyən
quşlara yem verildi, solmağa macal tapmayan güllər atılıb yerinə elə onlar kimi
təzələri qoyuldu, daşyonanlar dəstəsi
tələm-tələsik divar hörə-hörə, hər pəncərəyə
qızılı kağızdan kəsilmiş günəşlər yapışdırdılar. Bu yalançı günəşləri pəncərələrə,
adətən, günün günorta çağı vururdular, lakin göy hələ də qaranlıq idi, təqvim hələ
də istirahət gününü göstərirdi, bazar ertəsinin sübh şəfəqi hələ aprel dənizinə
toxunmamışdı. Gecə hələ bitməmişdi, lakin camaşırxana müdirləri – qaraqışqırıqçı
çinlilər artıq paltardaşıyanları yuxudan oyadıb küçələrə itələyir, çirkli
döşəküzlərini yığmağa göndərdilər, kor falçılar fal açır, məmurlar,
bazar ertəsinin
səhəri açılıbmış kimi, stollarının gözlərində toyuqların qoyduğu yumurtaları tapır,
küçələr, başlarını itirib o yan-bu yana qaçan adamlarla dolur, dövlət şurası
üzvlərinin fövqəladə müşavirələri keçirilən otaqda - stolların altında saray itlərinin
hər günkü boğuşması başlayırdı. Onu isə heç nə təəccübləndirmədi, gözləri,
gözlənilmədən açılan səhərin sübh şəfəqindən qamaşa-qamaşa, bir-birinə macal
vermədən onu «sübhü yaradan», «zamanın hökmdarı», «günəş şəfəqlərinin
mühafizəkarı» - deyə vəsf edən yaltaqların müşayiəti ilə iclas zalına yollandı,
46