«Qulluğunuzdayam, əla həzrətləri.» - dedim. O isə mənim bu
sözümə təntənəli bir
həyəcanla: «Mən elə-belə gəldim, kraliça! Elə-belə!..» - deyə cavab verdi.
Bu görüş ona rahatlıq gətirmədi. Və o, Manuelanın evini hər gün - siestanın ölgün
saatlarında, günün ən isti vaxtlarında, adəti üzrə anasının yanına getdiyi saatlarda
ziyarət eləməyə başladı. Manuela Sançesin yanına getmək üçün, o, qəsdən məhz
bu saatları seçmişdi ki, hara getdiyindən mili təhlükəsizlik komitəsi xəbər tuta
bilməsin, qoy onlar elə bilsinlər ki, həmin saatlar o, qayanın başındakı malikanədə
- anasının yanındadı. Lakin o, bilmirdi ki, ondan başqa bütün aləmə məlum idi ki,
general Rodriqo de Aqiların əsgərləri onu, damlarla
sürünə-sürünə müşayiət
edirlər, qəsdən küçələrdə qalmaqal salıb aləmi bir-birinə qatıb-qarışdırır, sonra
güllə-baranla bütün bu hay-küyü yatırdırlar ki, onun keçib gedəcəyi küçələrdə
hərəkət dayansın. Rodriqo de Aqiların gizli əmrinə görə onun keçib gedəcəyi bütün
küçələr saat ikidən beşəcən bomboş olmalıydı, əsgərlər, bu saatlarda öz evlərinin
balkonuna çıxanları belə xəbərdarlıqsız güllələmək barədə əmr almışdılar. Lakin
ən təcrübəsiz adamlar belə, küçələrdə, bər-bəzəksiz sadə maşın cildində peyda olan
prezident limuzinini nəzərlərindən qaçırmamışdılar, maşının içində ağappaq kətan
kostyumda əyləşən kəmhövsələ qocanı, onun, gizli hüznlə göz yaşı axan avazımış
üzünü, «ürəyi» tutanda, kim nə deyirsə desin, daha heç nəyi vecinə almayan qocanı
görmüşdülər. Onun vücudu başdan-ayağa bir şey deyirdi: o öz qəlbinə hakim deyil
və bu dəqiqə, günün bu qızmar saatında – havanın, ərinmiş şüşəyə bənzədiyi bir
məqam,
bu kimsəsiz küçələrlə, başı kəsilməyə aparılan qurbanlıq qoyunla onun
heç bir fərqi yoxdu. Onun bu qəribə və naməlum halsızlığı barədə söz-söhbətlər,
tədricən onun, siesta saatlarını anası Bendisyon Alvaradonun evində yox, Manuela
Sançesin sakit komasında - evin gizli bir guşəsində - Manuelanın, qızını bircə an
belə olsun qocayla təkbətək buraxmadan, yorulmaq bilmədən şəbəkə toxuya-
toxuya, həm də necəsə, gözə görünməyən anasının iti baxışları altında keçirdiyi
barədə şaiyələrlə əvəz olunurdu. Manuelanın anasını da başa düşmək olardı. Axı
qoca, onun qızı üçün bu qədər pul tökürdü - cürbəcür bahalı oyuncaqlar, əndirəbadi
maşınlar alır, qızı, maqnetizmin sirlərinə yiyələndirməyə çalışır, ona, dağ
büllurundan pres-papye, cürbəcür astronomik,
tibbi cihazlar, manometrlər,
metronomlar bağışlayırdı?!.. Bu cihazları o, harda görsə alır, anasının deyintisini
qulaqardına vurub öz simicliyini unudur, pullarını zibil kimi səpələyirdi.
O, dərin vətənpərvərlik hissiylə Manuela Sançesin qulağına, içindən dəniz səsi
əvəzinə, hərbi marşlar eşidilən balıqqulağı qoymağı özünə xöşbəxtlik sanırdı…
kibriti yandıraraq, divar termometrinin altına tuturdu ki, Manuela Sançes, civənin
min bir çətinliklə yerindən oynayıb yuxarı dırmandığını öz gözləriylə görsün.
O, Manueladan heç nə istəmirdi, Manuelaya, öz niyyətini bildirmədən, dinməz-
söyləməz baxır, qızı ağlasığmaz
hədiyyələrə qərq edir, sözlə deyə bilmədiyini
hədiyyələrlə deməyə çalışırdı. Axı, o, bütün arzularını da beləcə, görünən, ələ
gələn, konkret maddi nəticəylə həyata keçirməyə alışmışdı. Və günlərin bir günü -
Manuela Sançesin anadan olan günü, o, ona pəncərəni açmağı, pəncərədən
görünənlərə baxmağı təklif elədi ki, qızın könlü pərvazlansın.
«…Mən pəncərəni açdım, senyor və dəhşətdən yerimdəcə donuxub qaldım…
Bunlar, mənim zavallı İt Döyüşü məhəlləmi nə günə qoymuşdular?!.. Mən, tələm-
tələsikliklə tikilib əhənglə ağardılmış taxta evləri, fəvvarələri hərlənən sintetik
51
gölməçələri, yalançı tovuz quşlarını, tüstüdən düzəldilmiş süni buludları gördüm,
senyor… siz bir təsəvvür edin...» Bu, nə vaxtsa dəniz donanmasının zabitləri üçün
tikilmiş miskin əyalət mərkəzini andıran əcayib bir yer idi... Bütün bu işlər gecələr
- hamı yatandan sonra, gizlincə görülmüşdü: səs-küy olmasın deyə, məhəllənin it-
pişiyi
bircə-bircə güllələnir, yerli camaat evlərindən çıxarılıb hansısa ayrı
xarabalıqlara köçürülür, yerdə qalanları sökü, yerinə tamamilə ayrı tikililər
quraşdırılır, bir sözlə, tamamilə yeni bir kvartal - Manuela Sançesin kvartalı
salınırdı. Bu kvartalı Manuela, anadan olduğu gün, evinin pəncərəsindən
görməliydi. – «Budur, kraliça, bax və xöşbəxt ol!» Bu, bir növ qızı hökmdarlıq
zirvəsinin möhtəşəmliyindən heyrətləndirmək, hakimiyyətin hüdudsuz
imkanlarıyla şirnikləndirmək, onun, çox incə, incə olduğu qədər də qəddar
alınmazlığını laxlatmaq cəhdi idi. «Xahiş edirəm, mənə bu cür sıxılmayın, əla
həzrətləri! Axı, anam burdadı?!..» O, Manuelanın anasıyla – qızının namusunu
qoruyan qarovulçuyla
hesablaşmaya bilmirdi, odu ki, ehtirasını boğa-boğa, hirsini-
acığını bir təhər uda-uda qalır, Manuela Sançes isə xəfif təbəssümlə gülümsəyərək,
ona, qvanabano ağacının meyvə şirəsi qatılmış soyuq su gətirir, o, suyu,
qocasayağı aramlıqla - xırda qurtumla, gicgahında lükküldəyən soyuq ağrıya səbrlə
dözə-dözə içirdi ki, Allah eləməmiş, birdən Manuela bunu, onun qocalıq əlaməti
kimi qəbul edər və onu, elə beləcə - xəstə, zavallı bir qocanı sevən tək sevər.
Manuela Sançesin yanında
elə bil o, bir az da tənhalaşır, bütün vücuduyla aramla
tənhalıq bataqlığına qərq olur, bu köməksiz çıxılmazlıq vəziyyətindən üzülə-üzülə,
zəngli divar saatı öz zəngini çalıb, görüş vaxtının bitdiyini elan edənəcən, heç
olmasa, nəfəsiylə də olsa, qıza toxunmaq üçün can verirdi... «Bu saatın zəngi
mənim ölüm anımı çalır!»
O Manuelanın hüzurunda keçirdiyi son dəqiqələri qəsdən uzada-uzada, havanın hər
qurtumunu acgözlüklə uda-uda, vaxtı ləngidir, oyuncaqları, dənizin nəm
havasından paslanmasınlar deyə, aramla qutularına yığırdı: «Bir dəqiqə, kraliça!
Qoy bircə bunları ortadan yığım.» Lakin nə qədər kədərli də olsa,
son dəqiqə bitib
başa çatırdı, getmək vaxtı yetişirdi! Sabaha qədər isə ucsuz-bucaqsız bütöv bir
ömür yaşamaq lazım idi, amma indi – saatın bu yersiz zəngindən sonra, əlində
qızılgül donub qalan, qocanın getməyini gözləyən bu bakirə qıza bir də baxmaq
üçün bircə an çatışmırdı. Əvvəl-axır o çıxıb getməli olurdu, küçələrdə dolaşan
kölgələrə qarışıb gözdən itirdi, camaatın gülüş hədəfinə çevrilmək qorxusuyla,
xəcalət tərindən boğula-boğula yoxa çıxırdı. Daha xəbəri yox idi ki, artıq
çoxdan
camaatın gülüş hədəfinə çevrilib, onun sevgi macəraları haqqında az qala hər tində
danışırdılar, cürbəcür mahnılar qoşurdular. Bütün ölkə bu mahnıları əzbər bilirdi,
bu mahnıları hətta tutuquşular da, patiolarda boğazlarını cıra-cıra oxuyurdular:
General qovrulur eşqin oduna,
Göz yaşının, kədərinin oduna,
Əli yanır sinəsinin oduna...
Sən bir buna bax, buna,
Nə ləyaqəti qalıb, nə özünə hörməti.
Bunu da bilir hamı:
Bu boyda məmləkətə
52