Qadinlar indd
Yüklə 5,12 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- AZ RBAYCAN QADINI - TAR X BAXI
- BEYN LXALQ QADINLAR GÜNÜNÜN TAR X ND N
110 www.aliyevheritage.org Az rbaycan qadını namin probleml rinin operativ kild h ll olunması bir daha göst rir ki, ümummilli liderimiz Heyd r liyev t r fi nd n ba lanan bu proses onun siyasi x ttinin layiqli davamçısı Prezident lham liyev t r fi nd n u urla davam etdirilir. Bu prosesd Az rbaycan qadınlarının da öz payı vardır. Az rbaycan c miyy tind qadınlara böyük ehtiram v etimad göst rilir. M hz bunların n tic sidir ki, bu gün Az rbaycan c miyy tind qadınlar ön mli yer tuturlar. Bu gün Ail , Qadın v U aq Probleml ri üzr Dövl t Komit sinin s dri (professor Hicran Hüseynova), T l b Q bulu üzr Dövl t Komissiyasının s dri (M leyk Abbaszad ), Az rbaycan Respublikası Milli M clisi s drinin müavini (Bahar Muradova), Az rbaycan Respublikasının nsan Hüquqları üzr müv kkili (professor Elmira Süleymanova) v bir çox ba qa mühüm dövl t v zif l rind qadınlarımız u urla çalı ırlar. Qadınlarımız t kc ail d u aq böyütmür, eyni zamanda ölk nin siyasi, sosial, m d ni h yatında, bütün sah l rd u urla f aliyy t göst rirl r. Bu gün Az rbaycan qadını öz hüquqlarını müdafi etm y qabil olan, dövl t quruculu u prosesind f al i tirak ed n bir qüvv dir. 111 www.aliyevheritage.org Az rbaycan qadını namin AZ RBAYCAN QADINI - TAR X BAXI Az rbaycan qadını öz irad si v m rdliyi, saflı ı v s daq ti il c miyy timizin h yatında, xalqımızın milli-m n vi d y rl r sisteminin formala masında müst sna rol oynamı dır. Tomris, Mömin xatun, Q tib xanım, Sara xatun, Tuti Bik kimi görk mli siyasi v dövl t xadiml rinin adları bu gün d hörm tl yad edilir. Bu qadınların f aliyy ti h l d tarixçil rimiz t r fi nd n maraqla ara dırılır. XIX srd dünyada qadınların ictimai h yatdakı rolunun artması Az rbaycanda da hiss olunurdu. Bu dövrd c miyy td maarifçilik h r katı xüsusil geni l nm kd idi. Xur id Banu Nat van, H nif xanım M likova, H mid xanım Cavan ir, Nabat xanım A urb yli-Rzayeva kimi maarifçi xanımların diqq t layiq f aliyy tl ri xüsusi qeyd olunmalıdır. Az rbaycan qadınları da dünyanın dig r qadınları kimi hüquq v azadlıqlarının müdafi olunması istiqam tind addımlar atmaqda idil r. Az rbaycanda da XIX srin ortalarında ba lanan qadın h r katı XX srin vv ll rind geni l n r k bütün maarifp rv r qadınları hat etmi dir. . f ndizad , M. Turacb yli, . Axundzad kimi t r qqip rv r qadınlar bu h r katın ba ında dururdular. 1896-cı ild Bakıda Hacı Zeynalabdin Ta ıyevin himay si il yaradılan Qız m kt bi Az rbaycan qadınlarının maarifl nm sind müst sna rol oynamı dır. 1918-ci ild Az rbaycan Xalq Cümhuriyy tinin yaranması Az rbaycan qadınının demokratik c miyy tin f al üzvün çevrilm si üçün geni imkanlar yaratdı. 1918-ci ilin may ayının 28-d Az rbaycan Xalq Cümhuriyy tinin q bul etdiyi stiqlal B yannam sinin 4-cü madd si m hz b rab r hüquqlar prinsipini özünd ks etdirmi dir. Sovet hakimiyy ti ill rind d Az rbaycan qadını ç tin v r fl i yol keçmi dir. 1921-ci ild Az rbaycanda qadınların ilk qurultayı oldu. Qurultaydan sonra Az rbaycan qadınlarının maarifl nm si, ictimai f allı ının artırılması istiqam tind böyük i l r görüldü. Ceyran Bayramovanın t bbüsü il ilk qadın klubu, 1922-ci ild Ali qadın pedaqoji institutu yaradıldı. 1923-cü ild “ rq qadını” jurnalının n rin ba landı. Bu jurnalın n r ba laması qadın h r katına böyük t kan verdi. Jurnal qadınları m kd v ictimai-siyasi h yatda i tirak etm y s sl yirdi. kinci Dünya müharib si ill rind Az rbaycan qadını h m ön, h m d arxa c bh d böyük f dakarlıq nümayi etdirmi dir. Qadınlar müharib y getmi on minl rl ki ini d zgah ba ında, tarlalarda v z etmi , m k xariq l ri yaratmı lar. kinci Dünya müharib si bir daha yani olaraq sübut etdi ki, Az rbaycan qadını h r bir a ır sınaqdan üzüa çıxma a qadirdir. Müharib d n sonra respublikamız öz iqtisadiyyat v m d niyy tinin yeni yüks li m rh l sin q d m qoydu. Qadınlar bu m rh l d d ön sıralarda idi. Az rbaycan qadınları m k c bh sinin q hr manları idi. ki d f Sosialist m yi Q hr manı B sti Ba ırova, amama H s nova, Sosialist m yi Q hr manı Sevil Qazıyeva v ba qaları öz 112 www.aliyevheritage.org Az rbaycan qadını namin m kl ri il Az rbaycan qadınının imkanlarının hüdudsuzlu unu nümayi etdirirdil r. 1957-ci ild Az rbaycan qadınlarının 2-ci qurultayı keçirildi. A ır müharib ill rind n çıxmasına v böyük itkil r verm sin baxmayaraq, Az rbaycan qadınları arasında maarifl nm k meyll ri artmaqda idi. Bel ki, g r 1-ci qurultayda i tirak ed n qadınların ks riyy ti savadsız idis , 2-ci qurultayın i tirakçıları arasında artıq 60 h kim, 66 pedaqoq, 13 alim qadın var idi. 1960-1970-ci ill rd n etibar n Az rbaycan qadınları xüsusil elm c bh sind böyük nailiyy tl r ld edirdil r. Bel görk mli Az rbaycan qadınlarından akademikl r Z rif liyeva, zz t Orucova, Püst xanım zizb yova, professorlar amama l sg rova, Aida manquliyeva v ba qaları Az rbaycan elminin f xri idil r. 1988-ci ild n Az rbaycanda ba layan ictimai-siyasi prosesl rd d qadınlar ictimai f allıqları il yadda qaldılar. Az rbaycanın müst qilliyi u runda ged n mübariz d h lak olanlar arasında Az rbaycan qadınları da var idi. Milli q hr manlar-jurnalist Salatın sg rova, h kim Gült kin sg rova v s. qadınlar bel l rind n idil r. 113 www.aliyevheritage.org Az rbaycan qadını namin BEYN LXALQ QADINLAR GÜNÜNÜN TAR X ND N XIX srin ortalarında t b q l m y , irqi istismara qar ı mübariz d mü yy n u urlar qazanılsa da, qadınlar h l d s s verm k, dövl t v zif l ri tutmaq hüququna malik deyildil r. Onların m k hüquqları m hdudla dırılmı dı ki, bu da narazılıqlara s b b olurdu. 8 mart 1857-ci ild AB -ın Nyu-York h rind a a ı maa a v pis i raitin etiraz olaraq qadınlar t til etdi. 1908-ci il martın 8-d Nyu-Yorkda qadınlar i vaxtının azaldılması v ki il rl b rab r m k haqqı t l bil mitinq keçirdil r v 15000 n f r qadın h rin küç l rind n mar la keçdil r. 1910-cu il avqustun 28-d Kopenhagend keçiril n Qadınların kinci Sosialist Konfransında tanınmı alman sosialisti Klara Setkin qadın hüquqları u runda mübariz gününün t sis olunmasını t klif etdi. O vaxtdan bir çox ölk l rd Beyn lxalq Qadınlar Günü qeyd olunur. 1977-ci ild is BMT Ba M clisi t r fi nd n 8 mart, Qadın Hüquqları v Dünya Barı ı günü olaraq q bul edildi. Yüklə 5,12 Kb. Dostları ilə paylaş:
|