Qayta tayyorlash va ularning malakasini oshirish instituti

Iqtisodiy xarajatlarning turlari.

---

159 
NAZARIY O’QUV MASHG’ULOTINING O’QITISH 
TEXNOLOGIYASI 
O’quv predmetining nomi: “Iqtisodiyot nazariyasi” 
10-mavzu. 
 Iqtisodiy xarajatlarning turlari. 
O’quv mashg’ulotining ta’lim texnologiyasi modeli 
 
Vaqti: 80 daqiqa
Ta’lim oluvchilar soni: 25-30 nafar 
O’quv mashg’ulotining shakli 
va turi. 
Muammoli masalalarni hal etish va bilimlarni 
chuqurlashtirish 
ko’nikmalarni 
rivojlantirish 
bo’yicha seminar.
 
Amaliy mashg’ulotining rejasi 
1.
Korxona 
ishlab 
chiqarish 
xarajatlari 
tushunchasi. Xarajatlar tarkibi va turlari. 
2.
Tijorat xarajatlari, uning turlari va qoplash 
manbalari. 
3.
Korxonaning pul daromadlari va foydasi. Foyda 
massasi va normasi, ularga ta’sir qiluvchi omillar. 
4.
Foyda normasining pasayib borish qonuni.
Korxonalarning zarar ko’rishi va uning chegaralari. 
Korxonalarning sinishi (bankrot bo’lishi). 
 O’quv mashg’ulotining maqsadi: 
korxona xarajatlari pul daromadlari va foyda 
to’g’risidagi o’quvchilar bilimini yanada chuqurlashtirish. Mustaqil fikrlash hamda 
aniq tahliliy ko’nikmalarini shakllantirish. Nazariy bilimlarni amaliy bilimlar bilan 
bog’lash. 
O’qitish natijasi 
Korxona xarajatlari pul daromadlari va foyda 
to’g’risidagi 
o’quvchilar 
bilimini 
yanada 
chuqurlashtirish. Mustaqil fikrlash hamda aniq 
tahliliy ko’nikmalarini shakllantirish. Nazariy 
bilimlarni amaliy bilimlar bilan bog’lashni 
o’rganish. 
Pedagogik vazifalar: 

Mavzu bo’yicha bilimlarni 
ongli ravishda o’zlashtirish va 
mustahkamlashga undash.

Amaliy 
vaziyat 
tahlili 
sxemasi bilan tanishtiradi. 

Individual 
v 
guruhiy 
muammolar 
tahlili 
qarorlar 
qabul 
qilishni 
bilimlarini 
ko’rsatib berish. 

Mustaqil ishlash, bilimlarni 
tizimlash, 
taqqoslash, 
O’quv faoliyatining natijalari: 
O’quvchi: 

Xarajatlarning iqtisodiy mazmunini bilish; 

Xarajat, foyda tushunchalariga ta’rif beradi. 

Daromad va uning turlarini tavsiflaydi. 

Tijorat xarajatlarining turlarini sanaydi. 

Foyda massasi va normasining mazmunini yorita 
olishi; 

Xarajatlardan 
samarali 
foydalanish 
uchun 
yo’nalishlar ro’yxatini tuza olishi; 

Korxonalarning sinishi va ularni sanatsiya qilish 
bilan bog’liq muammoli vazifalarni hal qilishda 

---

160 
umumlashtirish 
bilimlarini 
ishlab chiqishi; 

Gurularda 
ishlash 
va 
muloqotga kirishish bilimlarini 
shakllantirish. 

Mavzu bo’yicha bilimlarni 
tizimlashtirish 
va 
mustahkamlash.
 
nazariy bilimlarni qo’llay olishi. 
O’qitish metodlari 
Munozara, hamkorlikda o’qitish, texnika: taqdimot, 
blits-so’rov, “Davra suhbati”, insert 
O’qitish vositalari 
Matnlar, yozuv taxtasi, slaydlar, kompyuter, 
videoproyektor, grafikli organizatorlar, model, 
chizma, grafiklar, diogrammalar. 
O’quv faoliyatini tashkil etish 
shakli 
Ommaviy, jamoaviy, guruhli, juftlikda va yakka 
tartibda.
O’qitish sharoiti 
Maxsus 
texnik 
vositalar 
bilan 
jixozlangan, 
guruhlarda ishlashga mo’ljallangan auditoriya. 
Qayta aloqaning usul vositalari
Tezkor-so’rov, savol- javob, test, misol va mashqlar, 
bajarilgan o’quv topshiriqlarni baholash.