müqayisə etməyə dəyməz. Bəs bala sirkə qatışsa necə?
Əlbəttə ki, belə baldan mürəbbə yaxşıdır.
Sözsüz ki, ibadət yuxudan üstündür. Amma nadan
insanın ibadəti, adətən, «qatqı»lı olur. Bu ibadətdə riya,
başqalarının nəzərini düşünmək, fikir dağınıqlığı kimi
mənfi elementlər kifayət qədərdir. Alim isə yuxunu ibadətə
«çevriməyi» bacarır. O, yatarkən dəstəmaz alır, dua oxuyur,
sağ tərəfi üstə yatır, ən əsası isə yuxunun vaxtını və
müddətini düzgün təyin edir.
Amma başqa bir hal da var. İnsan gecəni oyaq qalıb,
ibadətə məşğul olur. «İsra» surəsinin 79-cu ayəsində
buyurulur: «
Gecə yarı oyan və gecə namazı qıl. Olsun ki,
Rəbbin səni uca məqama qaldıra
».
«Səcdə» surəsinin 16-cı ayəsində oxuyuruq: «
Onlar
ibadət üçün yataqlarından qalxar
».
İmam Baqir (ə) buyurur: «Oruc alov qarşısında sipər
olar, sədəqə günahları məhv edər və gecə oyanıb ibadət
edən insanı Allah yad edər
»
1
.
Bəli, gecənin əsrarəngiz mənzərəsi, eləcə də, sükutu
insan təfəkkürünü oyadır. İnsan bütün bu incəliklərin
xaliqinə yol axtarır.
Dərdsiz insan yoxdur. Gecənin yarısı dərdini Allahdan
başqa kimə deyəsən?! Dostların, qohumların qapısı bağlı,
idarələrin qapısında qıfıl! Yalnız bir olan Allahın qapısı
açıq! Bəli, belə bir məqamda ibadət yuxudan üstündür!
Sual 153:
Axirət əzabı var ikən, dünya əzabına nə
hacət?
Cavab:
Əgər insan dünya həyatında imtahana çəkilib
axirətdə mühakimə olunursa, dünyadakı bəlaların məntiqi
nədir? «Səcdə» surəsinin 21-ci ayəsində buyurulur: «
Biz ən
1
«Üsuli-kafi».
141
böyük əzabdan əvvəl, onlara mütləq dünya əzabından
daddıracağıq. Bəlkə, geri dönələr
».
Bəli, peyğəmbərlər göndərilir, kitablar nazil olur, nemət
verilir,
bəlalar
gəlir.
Amma
bütün
bunlardan
faydalanmayan insanların son mənzili, yalnız və yalnız
cəhənnəmdir.
Əgər ətrafa nəzər salsaq, bir çox insanların məhz dünya
əzabından nəticə çıxararaq, doğru yola gəldiyinə şahid
olarıq. Nəfsin hakimiyyəti altında qarşılaşdıqda, dayanıb
düşünür. Eyş-işrətə qərq olmuş cəmiyyət müdhiş bir zəlzələ
qopan andaca, bir ağızdan «Allah»-deyə fəryad qoparır.
Elm və məntiqlə həqiqəti tapmağa həvəs göstərməyənlər
əzabla üzləşən kitmi, düşünməyə başlayır.
Dünya əzabı olmasaydı nə olardı? Allah-təala 124 min
peyğəmbər göndərib millətləri doğru yola çağırmaqla
kifayətlənsəydi, dünya nə kökə düşərdi? Təsəvvür edin ki,
bir cəmiyyətdə qanunlar təbliğ olunur, amma qanunu
pozanlar cəzalandırılmır. «Oğurluq etməyin» deyilir, amma
oğurluğun qarşısı alınmır. Bu cəzasızlıq oğurluğa rəvac
vermirmi? Günahkarların cəzalandırılması, başqaları üçün
ibrətdir və ümumiyyətlə, cəmiyyətin xeyirinə yönəldilmiş
bir tədbirdir.
Allah-təala günahkarı cəzalandırmaqla onu islah
olmağa, başqalarını isə ibrət götürməyə çağırır və belə bir
əzab, bəşəriyyət üçün olduqca zəruridir.
Sual 154:
Peyğəmbərlər təqiyyə edibmi?
Cavab:
«Təqiyyə» ərəbcədən tərcümədə «çəkinmək»
mə´nasını verir, insanın öz dini baxışlarını izhar etməkdən
çəkinməsidir. «Əhzab» surəsinin 39-cu ayəsində oxuyuruq:
«
O peyğəmbərlər ki, Allahın hökmlərini təbliğ edər,
Ondan çəkinər və Allahdan başqa kimsədən
142
qorxmazlar
». Bu və digər ayələrdən mə´lum olur ki,
peyğəmbərlərə öz risalətlərinin təbliğində təqiyyəyə icazə
verilməmişdir.
Onu da unutmaq olmaz ki, təqiyyənin müxtəlif növləri
vardır. Yuxarıdakı ayədə zikr olunan təqiyyə, qorxu
təqiyyəsidir. Yə´ni peyğəmbərlər qorxu səbəbindən öz
risalətini tə´xirə sala bilməz.
Təqiyyənin başqa bir növü, təhbibi təqiyyədir. İnsan bə
´zən qarşı tərəfin məhəbbətini cəlb etmək üçün öz əqidəsini
açıqlamır. Belə bir təqiyyə müəyyən müştərək işlərdə qarşı
tərəflə həmkarlığa şərait yaradır.
Üçüncü növ təqiyyə, pərdələnmə təqiyyəsidir. Hər bir
insan və ya cəmiyyət öz məqsədinə çatmaq üçün hazırladığı
planı düşməndən gizlətməlidir. Aydın məsələdir ki, qarşı
tərəfin atacağı addımlardan xəbərdar olan düşmən, öz
tədbirini görəcəkdir.
Peyğəmbərlərə qorxu təqiyyəsi caiz olmasa da, onların
həyatında ikinci və üçüncü növ təqiyyələr kifayət qədərdir.
Məsələn, spirtli içkilərin mərhələ-mərhələ qadağan
olunması, buna misal ola bilər. Bütləri qırmaq qərarına
gəlmiş İbrahim bütpərəstlərə şənliyə getməyib, şəhərdə
qalmasının səbəbini doğru-düzgün açıqlasaydı, məqsədinə
çata bilərdimi?!
İmam Sadiq (ə) buyurur: «
Təqiyyə mənim və mənim
babalarımın ayinidir. Təqiyyəsi olmayanın dini
yoxdur
»
1
.
Sual 155:
Peyğəmbərlik həvəsinə düşənləri necə
anlatmalı?
1
«Məcməül-bəyan», 7-8-ci cild, səh.521.
143
Cavab:
Allah-təala buyurur: «
(Məhəmməd) Allahın
rəsulu və peyğəmbərlərin sonuncusudur
»
2
.
Əlbəttə ki, ayə və hədislər yalnız mömin müsəlmanlar
üçün mötəbərdir. Peyğəmbərlik eşqinə düşmüş fırıldaqçıları
isə, yalnız elm və məntiq yolu ilə susdurmaq olar. Belə ki,
heç bir peyğəmbər göndərildiyi cəmiyyətdə dəlil-sübutsuz
qəbul olunmamışdır. Buna görə də, bu eşqə düşənlər öz
peyğəmbərliklərini sübuta yetirmək üçün aşağıdakı
tələblərə cavab verməlidirlər:
1. Bütün peyğəmbərlər möcüzə ilə göndərildiyindən,
iddiaçı öz möcüzəsini göstərməlidir;
2. Bütün peyğəmbərlərin gəlişi özündən əvvəlki
peyğəmbər tərəfindən xəbər verilmişdir;
İsa (ə) və onun gətirdiyi İncildə həzrət Məhəmməd (s)
haqqında xəbərlər vardır. İddiaçı öz peyğəmbərliyinin
sübutu üçün Qurandan dəlil gətirməlidir (Hansı ki,
«Əhzab»
surəsinin
40-cı
ayəsində
«
Məhəmməd
peyğəmbərlərin sonuncusudur
»-deyə buyurulur).
3. Peyğəmbər öz dövrünün ən inkişaf etmiş elm
sahəsində hamıdan üstün olmalıdır;
Necə ki, Musa möcüzədə, İsa tibbdə, Məhəmməd (s)
məntiq və hikmətdə birinci idi.
4. Peyğəmbər cəmiyyətin bütün problemlərinin həlli
yolunu göstərməyi bacarmalıdır;
5. Peyğəmbər zorakı hakimiyyətə qarşı çıxıb, ictimai
ədalətin bərpasına çalışmalıdır;
6. Peyğəmbərin dininə hamıdan əvvəl onun ən yaxın
adamları iman gətirməlidir və s.
Sual 156:
İslam peyğəmbərinin zövcələrinin sayının
fəlsəfəsi nədir?
2
«Əhzab» surəsi, ayə 40.
144
Dostları ilə paylaş: |