R. D. Dusmuratov, A. S. Boltayev moliyaviy tahlil
Yüklə 5,36 Mb. Pdf görüntüsü
|
| 17.5-jadval
Toshkent viloyati «Agrokimyohimoya» AJ tovar aylanmasi va uning o‘zgarishiga ta’sir ko‘rsatuvchi omillar tahlili Tovar turlari Tovar aylanmasi, ming so‘m O‘zgarishi (+;-) shu jumladan, omillar ta’siri Reja Haqiqatda sotilgan tovarlar miqdori va rejadagi sotish bahosi bo‘yicha Haqiqat- da tovarlar fizik miqdori- ning o‘zgarishi hisobiga tovarlar bahosi-ning o‘zgarishi hisobiga Karbamid 75410 76840 79880 +4470 +1430 +3040 Ammofos 282380 279500 270900 -11480 -2880 -8600 Azot 967500 998600 1074920 +107420 +31100 +76320 Fosfor 745000 755700 774300 +29300 +10700 +18600 Boshqa mineral o‘g‘itlar 143680 157300 163360 +19680 +13620 +6060 Jami: 2213970 2267940 2363360 +149390 +53970 +95420 17.5-jadval ma’lumotlaridan ko‘rinadiki, Toshkent viloyati «Agrokimyohimoya» AJ tovar aylanmasining rejadagi hajmi 2213970 ming so‘mni tashkil qilgan bo‘lsa, bu ko‘rsatkich haqiqatda 2363360 ming so‘mga teng bo‘lgan. Demak, jamiyat tovar aylanmasining haqiqatdagi hajmi rejaga nisbatan 149390 ming so‘mga ko‘paygan. Bunday o‘zgarishni ijobiy holat sifatida 404 baholagan holda uning o‘zgarishiga omillar ta’sirini «Indeks» usuli yordamida hisob-kitob qilish orqali aniqlashimiz mumkin. Buning uchun dastlab, jamiyat tovar aylanmasi rejasining bajarilish indeksi aniqlab olinadi. Ya’ni: K qp = q 1 ∙r 1 / q 0 ∙r 0 = 2363360 / 2213970 = 1,067 Mazkur hisob-kitoblarga ko‘ra, Toshkent viloyati «Agrokimyohimoya» AJda tovar aylanmasi rejasining barajarilishi 1,067 koeffitsiyentga yoki 106,7 foizga teng bo‘lgan. Ya’ni, yuqorida ta’kidlab o‘tganimizdek tovar aylanma hajmi rejaga nisbatan haqiqatda 149390 ming so‘mga ko‘paygan. Endi, tovar aylanmasi hajmining o‘zgarishiga omillar ta’sirini hisob-kitob qilish asosida aniqlaymiz: - birinchi omil, tovar aylanmasi hajmining o‘zgarishiga sotilgan tovarlar fizik miqdori o‘zgarishining ta’siri aniqlash uchun haqiqatda sotilgan tovarlar miqdori va rejadagi sotish bahosi bo‘yicha aniqlangan tovar aylanmasi hajmini rejadagi ko‘rsatkichga bo‘lish lozim: ∆K q = q 1 ∙r 0 / q 0 ∙r 0 = 2267940 / 2213970 = 1,024 Bundan ko‘rinadiki, sotilgan tovarlar fizik miqdorining o‘zgarishi tovar aylanma hajmining rejaga nisbatan haqiqatda 1,024 koeffitsiyentga yoki 102,4 foizga yoxud 53970 ming so‘mga oshishiga ta’sir ko‘rsatgan. - ikkinchi omil, tovarlarni sotish bahosining o‘zgarishi tovar aylanma hajmining o‘zgarishiga ta’siri tovar aylanmasining haqiqatdagi hajmini, haqiqatda sotilgan tovarlar miqdori va rejadagi sotish bahosi bo‘yicha aniqlangan ko‘rsatkichga bo‘lish asosida aniqlanadi: ∆K p = q 1 ∙r 1 / q 1 ∙r 0 = 2363360 / 2267940 = 1,042 Demak, tovarlarni sotish bahosining o‘zgarishi haqiqatda tovar aylanma hajmini rejaga nisbatan 1,042 koeffitsiyentga yoki 104,2 foizga yoxud 95420 ming so‘mga ko‘payishiga ta’sir ko‘rsatganligini ko‘rishimiz mumkin. Yuqoridagi ikki omilning ta’siri natijasida jamiyat tovar aylanmasining umumiy hajmi rejaga nisbatan haqiqatda 106,7 ((1,024 x 1,042) x 100) foizga yoki 149390 ming so‘mga ko‘paygan. 405 Tovar aylanmasi hajmining o‘zgarishiga omillar ta’sirini yuqoridagi kabi har bir tovar turi bo‘yicha ham tahlil qilib o‘rganish mumkin. Bu albatta, jamiyatning tovar aylanmasi rejasi bajarilishini ta’minlash bo‘yicha yuritilayotgan siyosatning samaradorligini kompleks baholashga imkon beradi. Yüklə 5,36 Mb. Dostları ilə paylaş:
|