Rah im o V v. R., Ubayd ullayev n. U

V. Dividcndlarning doimiy o‘sishi. Kompaniya har bir aksiya 
uchun 20 so'mdan dividend to'lagan bo'lsa, keyingi yillarda 
kompaniya quyidagi sxemada dividend to'lashni rejalaydi:
Y il
1
2
3
Dividcntlar
20x1,1=22
22x1.1 = 24,2
24,2x1,1 = 26,62
Bu sxemadan shu narsa ma’lumki, kutilayotgan dividendlar 
miqdori yiliga 10% ga ortib boradi. Bu holatda o'sish tempi q = 10%.
Agar kutilayotgan dividendning doimiy tezligi q% yil o'lchamida 
ortib borsa, prof. G. Gordon formulasi haqli bo'ladi:
A
П = т- 1- 
(2.13)
k-q
50

---

Bu yerda, P„ - aksiyaning joriy bozor narxi;
D, - birinchi yilning natijasi bilan toManadigan dividcndlar;
к — kutilayotgan daromad stavkasi (shuning o'zi diskont stavkasi 
ham) mazkur aksiya uchun, ulushlar birligida;
q - har yilgi dividendning o'sish tempi, ulushlar birligida.
n %
Birlik ulushini qiymati bu foiz o'rniga — qiymati foydalani-
ladi. Shuni aytish kerak-ki, q = 0 boMganida vaqt o‘tishi bilan ham 
dividendlar miqdori o‘zgarmaydi. Prof. G. Gordon formulasi, 
imtiyozli aksiya va muddatsiz obligatsiyalarning joriy narxini 
hisoblashda qoMlaniladigan formulaga muvofiq keladi.
2-misol.
Joriy yilda kompaniya har bir aksiyaga 20 so‘mdan 
toMaydi. Kclajakda har yiliga 10% doimiy o‘sib borish nazarda 
tutilmoqda. Diskont stavkasi 50% boMgan vaqtdagi aksiyaning bozor 
narxini toping.
Yechimi: G. Gordon formulasini qoMlash uchun birinchi yilning 
oxirida toManadigan dividend miqdorini hisoblaymiz:
£>, =20(1 + 0,1) = 22 so‘m;
Olingan ushbu qiymatni D, = 22 va к = 0,5, q = 0,1. prof. G. 
Gordon formulasi (2.1) ga qo‘yib uning qiymatini topamiz.
P0 = 22/(0,5 — 1) = 55 so‘m
Javob: aksiyaning bozor bahosi 55 so‘m ekan.
3-misol.
Kompaniya aksiyasining bozor narxi 50 dollarga teng. 
Har bir aksiyaga o'tgan yili 5 dollardan dividend toMangan edi. 
Kompaniya daromadining stavkasi 15% deb baholanadi. Agar 
kompaniyaning daromad stavkasi awalgi darajasida qolgan boMsa, 
kompaniya uchun dividendning doimiy o'sish tempi qanchadan 
boMishi kerak.
BoshlangMch malumotlar: P0 = 50; D0 = 5; к = 15%.
q ning o‘sish tempini aniqlaymiz:
Д = Д,(1 + <7) 
(2.14)
51

---

D, ning qiymatini prof. G.Gordon formulasiga qo'yib quyidagini 
olamiz:
p
= _ £ _ = M ± 5 l .
(k - q ) 
(* - ? )
Misolda olingan qiymatni ushbu formulaga qo‘yib, quyidagi 
miqdordagi qiymatni olamiz:
5° = ^
7 7
^ ; 10 = 7ПТ1 - ; 1W = 0,5; 
<7
= 0,04545 
0,15 - q 
0,15 - q
Javob: Dividendlarning o‘sish darajasi yiliga 4,55% ni tashkil 
etadi.