Ramiz Mehdiyev demokratiya yolunda: irs haqqında düşünərkən
Yüklə 5,08 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- İnternet istifadəçilərinin statistikası və dünya əhalisi ilə nisbəti Regionlar Əhali (2007-ci il) Dünya
- Avropa
- Okeaniya/ Avstraliya
186 Ramiz Mehdiyev
Demokratiya yolunda: irs haqqında düşünərkən
Regionlar Əhali (2007-ci il) Dünya əhalisi,- %-lə İnternet istifadəçiləri Əhali, %-lə Dünyada istifadəçil ərin faiz nisbəti, %-lə 2000-2005- ci illərdə istifadəçilə rin artımı, %-lə Afrika 933.448.292 14,2 32.765,700 3,5 3,0 625,8
3.712.527.624 56,5 389.392.288 10,5 35,6 240,7
Avropa 809.624.686 12,3 312.722.892 38,5 28,6 197,6 Orta Şərq 193.452.727 2,9 19.382.400 10,0 1,8 490,1
Şimali Amerika 334.538.018 5,1 232.057.067 69,4 21,2 114,7 Latın Amerikası 556.606.627 8,5 88.778.986 16,0 8,1 391,3
34.468.443 0,5 18.430.389 53,5 1,7 141,9
www.internetworldstats/com .© Copyright 2007, Miniwatts Marketing Group. All rights reserved.
İnternet çox qısa bir müddətdə təkcə “çat”lar, forumlar və onlayn-oyunlar vasitəsilə əyləncə yerinə deyil, həm də interaktiv ünsiyyət, internet-konfranslar, simpoziumlar keçirilməsi, elmi və ictimai mövqe və baxışların mübadiləsi üsuluna çevrilmişdir. Eyni zamanda, Ümumdünya hörümçək toru güclü kütləvi informasiya vasitəsinə çevrilmişdir. Hər səhər yüz minlərlə istifadəçi son məlumatları öyrənmək məqsədi ilə öz brauzerlərini açır, dünyanın aparıcı xəbər agentlikləri bütün gün ərzində öz şəbəkə resurslarını dəfələrlə yeniləşdirərək, ən “qaynar” xəbərləri və bütün dünyada baş verən hadisələrin təhlilini dünya birliyinə təqdim edir. İndi ictimai fikir təkcə kağız nəşrlərin, televiziya və radio kanallarının təsiri altında formalaşmır, yeni təfəkkürün formalaşdırılması təkcə CNN üçün mümkün olan
187 1‐ci fəsil
Əzablı yollarla ulduzlara doğru məsələ deyildir. Yeni minillikdə iş vaxtının çox hissəsini Ümumdünya hörümçək toruna çıxışı olan kompyuter qar- şısında keçirən “şəbəkə adamı” obrazı yaranır. Yeniliklərin seçimi və onların təhlili labüd olaraq daha geniş miqyas alır. Bu gün “Əl-Cəzirə” və “Əl-Ərəbiyyə” agentlikləri cəsarətlə CNN ilə rəqabət aparır. Qəzet sahiblərinin və ya bütövlükdə dövlətin mövqelərini ifadə edən redaktor sütunları müstəqil internet-bloqlarla əvəz olunur. Onlar çox vaxt keçmişdə bizə məlum olan “dissidentlər” rolunda çıxış edirlər. İnternet- forumlar maraqlar üzrə dərnəklərin təcəssümünə çevrilir. Yer kürəsinin istənilən guşəsində hərbi çevriliş, parlament və ya prezident seçkiləri, iqtisadi uğurlar və ya bazarlarda qiymət təlatümü, terror aktları və hərbi aksiyalar – bütün bu yeni- liklər bir neçə dəqiqədə bütün dünyada milyardlarla insanın evinə yol tapır. Müasir dövrdə bəşəriyyətin inkişafı maye- kristallik ekran arxasındakı virtual məkanda baş verir. Bütün bunlar dünya birliyinin şüurunu əhəmiyyətli də- rəcədə demokratikləşdirmiş, dünya miqyaslı problemlərin və demokratik transformasiyaların qlobal müzakirəsi üçün şərait yaratmışdır. Demokratiya müasir informasiya kommunikasi- yaları çərçivəsində yeni məna kəsb etmişdir. Hərçənd, eyni zamanda, o, yeni informasiya müdaxiləsi üçün zəmin yaratmışdır. Amerika teleyayım şəbəkəsinin translyasiya et- diyi “şəkillərə” əsaslanan təfəkkür tərzinin formalaşmasına yönəlmiş “CNN effekti” anlayışı siyasi leksikonda özünə möhkəm yer tapmışdır. Bu şirkətin fasiləsiz informasiya konsepsiyası hadisə yerindən təsvirlərin real zaman rejimində verilməsindən ibarətdir. Bu halda tamaşaçılar baş verən hadisədə sanki özləri də iştirak edirlər. İnformasiyanın ani ötürülməsi saxtalaşdırmaların istisna olunmasını nəzərdə tutur. Hərçənd, bəzən bu fikrə şübhə edənlər də tapılır.
188 Ramiz Mehdiyev
Demokratiya yolunda: irs haqqında düşünərkən
Məsələn, jurnalist və yazıçı, “Rezo Volter” təşkilatının prezidenti Tyeri Meysan yazır: “...Sovet imperiyasının dağılması Amerika təbliğat sisteminin nəzarətsiz inkişafı ilə nəticələnmişdir. CNN kanalı bu sistemin yeni mexanizminə çevrilmişdir. CNN-in təsir qüvvəsi hadisələri bir növ ta- maşaya çevirən və hər hansı analitikaya mane olan informasiyanın fasiləsiz ötürülməsi konsepsiyasından ibarətdir. CNN mənzərələrini bütün gün ərzində birbaşa efirdə retranslyasiya edən dünya informasiya kanallarının sayının artması CNN effektini gücləndirmiş və televiziya tamaşaçılarını daha da dəymədüşər etmişdir. İndi bu kanal Vaşinqtonla qırılmaz tellərlə bağlıdır, onun ehtimal edilən rəqibləri isə Amerika ordusunun hücumlarına məruz qalır. Fasiləsiz informasiya ictimai rəyə psixoloji təsirin yeni metoduna çevrilmişdir. Buna baxmayaraq, nəinki azadlı- ğımızı itirməkdən şikayətlənmirik, əksinə, bu manipul- yasiyada məmnunluq tapırıq və qismən özümüz də ona görə məsuliyyət daşıyırıq” 1 . İnformasiya-kommunikasiya texnologiyaları demokratik təşəbbüslər üçün yeni məkan formalaşdırmışdır. Siyasi təş- kilatlar və liderlər mövqelərindən və baxışlarından asılı olmayaraq, öz əqidələrini retranslyasiya etmək üçün infor- masiya texnologiyalarından fəal istifadə edirlər. Beləliklə, İKT kütləvi şüurun demokratikləşməsinə təsir göstərir və aşağıdakılara kömək edir: • yeni təfəkkürə. İnformasiya texnologiyaları çox geniş auditoriya ilə ünsiyyət yaratmaq və informasiyanı ani çatdırmaq imkanlarının köməyi ilə yeni təfəkkür formalaşdırır;
1
Yüklə 5,08 Mb. Dostları ilə paylaş:
|