Raqamli texnologiyalarning Yangi O‘zbekiston rivojiga ta’siri

 
RAQAMLI TEXNOLOGIYALARNING 
YANGI 
O‘ZBEKISTON
 RIVOJIGA 
TA’SIRI
 
Xalqaro ilmiy-amaliy konferensiyasi
 
QISHLOQ XO‘JALIK MAHSULOTLARINI RIVOJLANISH OMILLARI
 
Xoliqov M.M.
–
tayanch doktorant, NDPI 
Annotasiya:
Maqolada qishloq xo‘jalik mahsulotlarini rivojlanish omillari to’g’risidagi 
ma’lumotlar yoritilgan. Qishloq xo‘jaligiga ta’sir qiluvchi barcha omillar yani ijtimoiy, iqtisodiy va 
bevosita ularning ikkalasi bilan bog‘liq bo‘lgan fan va texnologiya rivojini ta’minlovchi, yer resurslari, 
tarkibi va ekologik omillar kabi guruhlarga ajratilgan. 
Kalit so’zlar:
qishloq, meva, sabzavot, mahsulot, texnika, jarayon, tizim. 
O‘zbekiston Respublikasini yanada rivojlantirish bo‘yicha Harakatlar strategiyasida “...ishla
b 
chiqarish sohalarini rivojlantirish, sanoatni modernizatsiya va diversifikatsiya qilish, amaliyotga kam 
sarfli energiya tejamkor usullarni qo‘llash, oziq
-
ovqat mahsulotlarini xavfsizligini ta’minlash, import 
o‘rnini almashtiruvchi raqobatbardosh va eksportbob mahsulotlarni tayyorlash” bo‘yicha muhim 
vazifalar belgilab berilgan. Ushbu vazifalardan kelib chiqqan holda, jumladan, o‘rik mevasi tarkibidagi 
namlikni chiqarib yuborishda pog‘onali quritish usulini qo‘llash, samarali bosqichma –
bosqich ishlov 
berish tizimiga asoslangan energiya tejamkor quritish qurilmalarining yangi konstruksiyalarini ishlab 
chiqish muhim ilmiy-amaliy ahamiyat kasb etadi. 
Dunyoda qishloq xo‘jalik mahsulotlarini kompleksli qayta ishlash orqali import o‘rnini bosuvchi, 
quritilgan m
eva va sabzavotlar ishlab chiqarish sanoatida yuqori darajada o‘sish kuzatilmoqda. Meva va 
sabzavotlarni quritishda energiya sarfi yuqori, murakkab konstruksiyali qurilma va apparatlardan 
foydalanib kelinmoqda. Shunga ko‘ra, qishloq xo‘jalik xom ashyolarin
i qompleksli qayta ishlashga, past 
haroratli issiqlik berish tizimi asosida ishlovchi, mahsulotning butun hajmi bo‘yicha namlikning bir 
meyorda chiqishini ta’minlashga asoslangan zamonaviy texnika va texnologiyalarni yaratish muhim 
ahamiyat kasb etadi. Bugungi kunda zamon talabiga mos meva va sabzavotlarni quritishga 
mo‘ljallangan, sifatli quritilgan mahsulotlar ishlab chiqarishning jarayon va qurilmalarini yaratish 
bo‘yicha ilmiy tadqiqotlar olib borilmoqda. Shunga ko‘ra, quritilayotgan mahsulotlarning tab
iiy, fizik 
kimyoviy xossalarini saqlash imkonini beruvchi, o‘rik mevasiga bosqichma bosqich past haroratli ishlov 
berishga mo‘ljallangan zamonaviy quritish texnika va texnologiyalarini ishlab chiqish muhim 
vazifalardan hisoblanadi. Keyingi yillarda mamlaka
timiz qishloq xo‘jaligini isloh qilish, xususan sohada 
davlat boshqaruvi tizimini takomillashtirish, bozor munosabatlarini keng joriy qilish, qishloq xo‘jaligi 
mahsulotlarini yetishtiruvchi, qayta ishlovchi va sotuvchi subyektlar o‘rtasidagi munosabatlarni
ng 
huquqiy asosini mustahkamlash, sohaga investitsiyalarni jalb qilish, resurstejamkor texnologiyalarni 
joriy etish hamda qishloq ho‘jaligi mahsulotlari ishlab chiqaruvchilarni zamonaviy texnikalar bilan 
ta’minlash borasida muayyan ishlar amalga oshirilmoq
da [1]. 
Bugungi kunda quritish jarayonining nazariy asoslari, meva va sabzavotlarni quritishga 
mo‘ljallangan texnologiyalarni qo‘llash bo‘yicha amaliy tavsiyalar ishlab chiqilgan. Shu bilan birga jahon 
miqyosida meva va sabzovotlarni quritishning ustuvor y
o‘nalishlari hisoblangan 
- 
konveksiya, o‘ta 
yuqori chastotali, IQ nur maydonida, vakuum ostida quritish bo‘yicha bir qator tadqiqot ishlari amalga 

---

282