Rasim gəNZƏLİ qizil türkləRDƏN
Yüklə 9,47 Mb. Pdf görüntüsü
|
41 onu özünə sarı çəkir, rahat olmağa, ancaq dərsləri ilə məşğul olmağa imkan vermirdi. O, da götürüb yazdı. Onda hələ on yaşı da tamam olmamışdı. Öz yazdıqlarından xoşu gəlirdi. Bir tənha yer tapır, yazdıqlarını ucadan oxuyur, özü-özünə əhsən deyirdi. Sirli, gizlin heç nə qalmır bu dünyada. Elçinin də bu gizlinindən xəbər tutdular. İlk öncə məktəbin ədəbiyyat müəllimi onun bu marağına, cəsarətinə heyran qaldı və düz onların evlərinə gəldi. Yaxşı ki, evdə Elçindən başqa heç kim yox idi. Ədəbiyyat müəlliminin sözlərindən Elçin həyəcanlandı. Müəllim onu dilə tutmağa çalışdı. -Müəllim xəstələnəndə, dərsə gəlməyəndə bir müəllim kimi onu əvəz edirsən, özündən yekə uşaqlara dərs deyirsən, onda həyəcanlanmırsan, indi nə olub, yazdığını üzə çıxarmağa cəsarətin çatmır? -Müəllim, bilirsən... -Heç nə bilmirəm, gətir görüm nə yazmısan. -Yaxşı gətirərəm. Bu sözləri çox ürəklə dedi. Elə bil, daxilən özündə yaratmaq istədiyi cəsarətlə yazdıqlarının işə yarayacağını sübut etməyə çalışdı. Gətirdi də. Müəllim baxdı.Onu xoş bir baxışla süzüb, xırda-xırda gülümsədi. Müəllimin o xırda gülüşü Elçinin sinəsinə yağ kimi yayıldı. Deyirlər, bəzən böyük kəşflər xırda təsadüflərdən yaranır. Bəlkə o ədəbiyyat müəlliminin xırda gülüşü və xoş sözləri olmasaydı, Elçin bədii yaradıcılıq qələmini elə o gündən sındırıb, bir küncə atacaqdı. Müəllimin ona ruh verməsi, bəlkə də, onun ədəbiyyata açılan qapısını taybatay araladı. Düzdür, Elçin uşaqlıqdan texnika elmlərinə daha çox maraq göstərirdi. Texnika sahəsində kəşflər edən alimlərin həyatını izləyir, onlar haqqında yazılanları oxuyur, onlardan biri olmağı həyatının ən böyük 42 amalı sayırdı. Ən çox da görkəmli rus alimi Lomonosova maraq göstərirdi. Hansı sahənin bilicisi olduğunu dəqiq bilməsə də, nəyə görəsə ona daxilən həsəd aparır, bəzən onun paxıllığını da çəkirdi. İstəyirdi gələcəkdə Lomonosov qədər tanınmış alim olsun. Hələ ondan da irəli getsin. Bəzən yuxularında Lomonosovu görürdü. Yuxuda Lomonosov ona baxıb gülümsəyirdi. Yuxudan ayılandan sonra ürəyi quş ürəyi kimi çırpınır, Lomonosovon gülümsəməyinin mənasını tapmağa çalışırdı. Bəlkə Lomonosov onu lağa qoyurdu? Bəlkə bu gülümsəməyi ilə deyirdi, bala, get öz işinlə məşğul ol. Sizin millətdən Lomonosov çıxmaz. Öz ədibinizin də dediyi kimi, sizin işiniz başqadır: xoruz döyüşdürmək, hamamda yatmaq, cadu yazdırmaq, cinlə, şeytanla əlləşmək... Bunları düşündükcə daha da qeyzlənirdi Elçin. Yenə yatmaq, yenə də yuxuda Lomonosovu görmək, ona sözlərini demək istəyirdi. Yuxuda Lomonosova cavab vermək imkanı olsaydı, görəsən ona nə deyəcəkdi? Yəqin ki, Lomonosovun ruhuna onu gələcəkdə izləməyi, necə bir alim olacağını görməyi xahiş edəcəkdi... Məqam tapdıqca yazırdı. Təbiətdən, torpaqdan, yurddan, adamlardan... Amma bacardıqca bu yazdıqlarını gizli saxlamağa çalışırdı. Axı onun əsas amalı şeir yazmaq deyildi. Özünü hamıya, elə Lomonosovun ruhuna da sübut eləmək üçün başqa sahədə tanınmış adam olmaq istəyirdi. Yenə bir sözardı: Ali məktəbi bitirəndə diplom işi yazırdılar. O vaxtkı dövlətin qanunları başqaydı. Əgər ali məktəbi bitirən tələbə yaxşı diplom işi yazırdısa, bu ali məktəbin elmi şurası tərəfindən dissertasiya mövzusu kimi qəbul edilə bilərdi. Belədə artıq ali məktəbi bitirən məzun qısa müddət ərzində elmlər namizədi alimlik dərəcəsi ala bilərdi. Onun da diplom işi çox maraqla qarşılanmışdı. Hətta bu iş institutun elmi 43 şurasının müzakirəsinə də çıxarılmış və müsbət rəy almışdı. Lakin təəssüflər ki, o zamanlar özümüz-özümüzü idarə etmək, öz müsbət işlərimizə dəyər vermək iqtidarında deyildik. Çünki başımızın üstündə Moskva, rəy verənlərimiz ruslar idi. Onlar isə ya pənah, ya xuda, istədiklərini edirdilər. Hətta çox vaxt bir zəif erməni elmi işini çox güclü azərbaycanlı (əslində türk) elmi işindən daha üstün tuturdular. Ona görə ki, bu erməni idi, xristian idi. Və onları özlərininki bilib, daha müsbət rəylə cəmiyyətə sırıyırdılar. Elçinin də işi Moskvaya qədər gedib çıxdı. Elçin xoş xəyallara düşdü. Vereşaqin yaşında düstur icad edə bilməsə də, Lomonosov yaşından əvvəl alim olmaq istəyindən vəcdə gəldi. Amma... Əmması o oldu ki, Moskva yenə göz yaşlarına inanmadı. Əgər Elçin İsgəndərov erməni (Allah eləməmiş) və yaxud, bir başqa xristian ölkəsinin nümayəndəsi olsaydı, yüzə-yüz onun işi dissertasiya mövzusu kimi qəbul ediləcək və ona alimlik dərəcəsi veriləcəkdi... Bu əngəllər onun erkən alim olmaq arzusunu da ürəyində qoydu... Poetik aləmin kəhkəşanına baş vurduqca, sanki saflaşır, durulaşır, özünü tapır, keçmişlərdən gələcəyə körpülər tikirdi. O körpünün üzərindən keçən Allahın bəndələri məkr, hiylə bilmədən öz həmcinsinin, hətta, bütün canlı aləmin ağrısına acıyır, dərdinə yanır, yarasına məlhəm olmaq üçün adam balası adam olurdular. Onun hələ kövrək, bərkiməmiş şeirlərində bir dünya işıq olurdu. O işıqda baxıb gördüklərindən heyrətə gəlməyə bilmirsən. Quşun yaralı qanadı da sənin ürəyinin telindən keçir. Qırılmış budaq, əzilmiş yarpaq, bulanmış su, cadarlanmış torpaq şah damarından keçərək, səni sən eləyir. 44 Səni sən eləyir... Səni sən etməyən insan övladının bir- birinə qənim kəsilməyi, düşmən olması lap uşaq çağlarından Elçini düşündürür, balaca qəlbinə nahamar hisslər, duyğular gətirirdi. Böyüdükcə bu hissləri, duyğuları da böyüyürdü. O vaxtlar məktəbdə oxuyanda “Zəncinin arzuları” poemasını keçirdilər. Və Elçin ruhən, xəyallən bir müddət dönüb o zəncinin yerində özünü hiss edirdi. Təkcə o zənci yox, məhrumiyyətlər içərisində ömür sürən insanların, xüsusən, cocuqların taleyi qəlbinə hakim kəsilir, insanları fəlakətlərdən qurtarmaq üçün özünün ağappaq nağıllarını yaradırdı. O nağıllarda sərhəd dirəkləri olmurdu. Dövlətlər bir-birindən aralı düşmür, xalqlar bir-birinə düşmən kəsilmirdilər. Adamlar müxtəlif dinlərə iman gətirmirdilər. Hər kəs bir Tanrının göy çətiri altına yığışıb, “insanlıq marşı”nı ifa edirdilər. Bütün adamlar bir dildə danışırdılar, bir əlifbada yazırdılar. Onda dünya elə gözəl idi ki... Masmavi gölləri, dənizləri, bəyaz buludları, qızıl qumlu sahilləri, rəngbərəng uca dağları, Tanrıya duaçı olan ağacları ilə cahan insanın gözündə cənnətin bir bucağına bənzəyirdi. Elçin yazırdı. Niyə yazdığını hələ düz-əməlli bilməsə də, qələm-dəftər onsuz, o, da qələm-dəftərsiz qala bilmirdilər. Gündə heç olmasa bir sətir yazmayanda elə bil, nəyisə çatışmırdı. Gecənin yarısı da olsa, qalxıb sevimli dəftər- qələminə yanaşır, ürək sözlərini ağ kağıza deyəndən sonra gedib yatırdı. Ancaq ağlının bir küncünə də gəlmirdi ki, vaxt gələcək sətir-sətir dərdləşdiyi yazılar kitablara dönəcək. Ağlına gəlmirdi ki, vaxt gələcək ona şair deyəcəklər... Yüklə 9,47 Mb. Dostları ilə paylaş:
|