Rasim gəNZƏLİ qizil türkləRDƏN
Yüklə 9,47 Mb. Pdf görüntüsü
|
9 uşaqlara da qoşulardı. Ancaq onun üçün ən maraqlısı uşaq təxəyyülü ilə müşahidələr aparmaq, bir də nənəsinin nağıllarına qulaq asmaq idi. Əlbəttə ki, nənəsinin vaxtı olanda. Belə məqamlar az olurdu. Və bu az olan məqamın çatmasını Elçin elə ürəkdən arzulayırdı ki... Məlikməmmədin nağılını da danışmışdı ona. Cırtdanın da. Amma Elçin nənəsinin ona ən çox qurd nağıllarını danışmasını xoşlayırdı. Nə iş idi heç özü də bilmirdi, təbiətin bu canlı varlığını bütün canlı varlıqlardan daha çox sevirdi. Bu balaca yaşında qurd onun üçün məğrurluğun simvoluna çevrilmişdi. Təbii ki, bu qurd sevgisinin yaranmasında nənəsinin dedikləri əsas rol oynayırdı. Axı heç zaman nənə ona qurdun çaqqala oxşamasından danışmırdı. Heç tülküyə, dovşana, ayıya, lap meşələr sultanı şirə, pələngə də... Qurd qurd idi. Heç zaman səhv etməyən, öldürdüyünü də nəyə görə öldürdüyünü bilən, yerişiylə, duruşuyla uca görünən bir canlı varlıq... Hərdən belə nağılların arasında Elçin xəyallara dalırdı. Və bunu duyan nənə də nağılını yarımçıq kəsib, uşağı xəyallar dünyasından geri qaytarmaq istəmirdi. Sonra da suallar verirdi nənəsinə. -Ay nənə, qurd adamı öldürər? -Adamı öldürməz, bala. -Bəs uşaqlar deyir, bir adamı qurd parçalamışdı? -Yəqin o adam deyilmiş. Yenə xəyallara dalırdı uşaq. Öz aləmində nənəsinin dediklərini düşüncə süzgəcindən keçirirdi. Bu arvad axı elə- belə söz danışmaz. Belə deyirdisə, deməli, dediyində bir məna, bir məntiq var idi. O məntiqin, o mənanın içərilərinə varmağa isə hələ Elçinin gücü, qüvvəti çatmırdı. Bu məntiqi, bu mənanı Elçin lap sonralar anlayacaqdı. Hələ ilk uşaqlıq çağlarını yaşayırdı... 10 Filosoflar, insanı öyrənən alimlər artıq sübut eləmişdilər, eləmişdilər ki, uşaq çağlarında yaddaşa həkk olunanlar əbədilik orada qalır. İnsan var ki, on beş, iyirmi, otuz yaşlarında başına gələnləri unudur, yaddaşının koduna yaza bilmir. Ancaq üç-beş yaşlarında baş verənlər hər zaman xəyalında dolanır, onu tərk etmir, ömürlük ona ya xoş xatirələr, ya da kədərli anlar yaşadır. O yaylaqlarda, elə balaca Malıbəylinin özündə də baş verən hər bir hadisə onun üçün unudulmaz anlara çevrilirdi. Hərdən atası, anası, qardaşları da ona baş çəkməyə gəlirdilər. Xoş dillə onun saqqızını oğurlayıb, hərdən evlərinə də aparırdılar. Lakin balaca oğlan Malıbəylidən, Turşsudan, Buğadaşdan, nənəsindən ötrü darıxırdı. Lap elə o yerlərin ağacları üçün də. O ağacları üçün ki, imkan tapan kimi budaqlara dırmaşar, yarpaqların arasında görünməz olar, beləcə, öz uşaq dünyasına dalardı. Nənəsi üçün hərdən kəklikotu yığıb gətirərdi. Nənəsi kəklikotu çayını içməyi çox xoşlayardı axı. Elə o vaxtlardan öz yoldaşlarından seçilərdi bu uşaq. Məntiqi, ağlı, düşüncəsi ilə... Bunu təbii ki, özü bilmirdi. Arif adamlar isə hiss edirdilər. Bu uşağın işığından qaranlıqların yarılacağına qəlblərində qəribə inam hissi oyanırdı. O işıq ki, onun gözlərində birinci dəfə atası görmüşdü. Sonra qohumlar, qonşular, yaxınlar... lap uzaqlar da görməyə başladılar. Uşaqların bir neçəsinin dediyi sözü Elçin təsdiqləmirdi. Onun üçün bu deyilənlər məntiqsiz sayılırdı. Əlbəttə, bunların çoxunu o, uşaqların üzünə vurmurdu, öz məntiqini təsdiq kimi ürəyində saxlayırdı. Hərdən isə... Hərdən uşaqlarla xırda mübahisələri də olurdu. -Bu meyvəni dərəndə, budağı qırmazlar. 11 -Niyə ki? -Axı gələn il o budaq yenə meyvə gətirməlidir. -Başqa budaqlar gətirər. -Başqa budaqlar bar verənə qədər biz meyvəsiz qalarıq... -Heyvanları döyməzlər, günahdı. -Niyə günah olur, heyvandı də. -Elə heyvan olduğuna görə döyməzlər. -Bəs adamı döyərlər? -Yox, adamı başa salarlar. -Birdən başa düşmədi? -Onda... onda... birtəhər başa salarlar. -Birtəhər də başa düşməsə? -Onda o adam olmur ki, uşaqlar, elə heyvan kimi bir şey olur... Qıraqdan uşaqların bu söhbətinə qulaq verən yaşlılar Elçinin özündən yekə məntiqinə mat-məəttəl qalırdılar. Əl boyda uşaq gör hansı mətləblərə, hansı məqamlara baş vururdu. Özü də elə-belə baş vurmurdu, danışığının içində əməlli-başlı düşünməli fikirlər olurdu. Onun bu işığını yavaş-yavaş başqaları da görməyə başlayırdılar. Böyük Üzeyir Hacıbəyovun həyatından bəhs edən filmə baxanda, onun uşaqlıq çağlarını görəndə bu uşağın nə qədər duyğusal, düşüncəli, dərrakəli, iti zehinli olduğunu görürdüm. Və bu görmək məndə elə qəribə hisslər oyadırdı ki... Sanki Üzeyir dağa da başqa uşaqların baxdığı gözlə baxmırdı. Çaya da, ağaca da, budağa da... Elə bil, Üzeyir hər şeydə bir məna gəzirdi. Onun üçün bu dünyada mənasız heç nə yox idi. Bəs sonrası necə oldu? Bu uşaq böyüyüb ÜZEYİR oldu. O Üzeyir ki, musiqidə etdiyi tapıntılarla bütün dünyanı lərzəyə gətirdi. Bütün dünya onun yazdığı musiqi əsərlərinin qarşısında ehtiramla baş əydi. 12 Bayaq qeyd eləmişdim axı, Malıbəyli çox da böyük kənd deyildi. Amma bu balaca yurd yerinin özünəməxsus xüsusiyyətləri vardı ki, adam bu xüsusiyyətlər haqqında eşidəndə, tanış olanda qəribə xəyalların ağuşuna düşür. Kəndlər də adamlar kimidi: birisi kəntöy, yöndəmsiz, qaba, birisi həlim, yapışıqlı, zövqoxşayan... Mən tanıdığım kəndlərin görkəmini yadıma salanda hər kəndə görə bir adam yadıma düşür: bax bu kənd Məhəmmədə oxşayır, bu kənd Əliyə, o birsi isə Yastı Salmana... Malıbəylini görməmişdim. Ancaq nəyə görəsə o kəndi qətiyyən Yastı Salmana bənzədə bilmirdim. Və elə bilirəm zənnimdə qətiyyən yanılmamışam. Mənzərəsi axar-baxarlı, ağacları durna telli, bağ-bağçası nazlı gəlinə bənzər, adamları da ki... Adamları tam başqa bir aləm. Deyilənə görə bu kəndin polisi də, məhkəməsi də kəndin ağsaqqalları olublar. Bütün müşkül olan işləri bir yığnaqla həll edərdilər. Kimin nə ağzı idi ki, bu “ məhkəmənin “ işinə etiraz eləsin. Adamlar, sanki, bir-birini tamamlayırdılar. Hələ ağsaqqallar bir yana, ağbirçəklərin məsləhətindən, əmrindən də kimsə çıxa bilməzdi. Uşaq müşahidəsi ilə belə şeylərə də fikir verirdi Elçin. Adi sağıcı olan nənəsi elə çözülməsi çətin olan məsələlərə baş uzadırdı və aydınlıq yaradırdı ki, bu uşaqda nənəsinə qarşı xüsusi rəğbət və ehtiram yaradırdı. Nənəsinin yanında yaşadığı altı illik ömür sürəsi bu uşağa çox şeylər verdi. Bəlkə də gələcək ömrünün möhkəm özülünü bu yerlərdə qoydu. Onu Elçin İsgəndərzadə edən bir tərəfdən zatından, kökündən gələn irsi qabiliyyət idisə, bir tərəfdən də altı il yaşadığı ilk cocuqluq çağlarının havası, suyu, mühiti, nənəsindən aldığı tərbiyənin təsiri idi. Yüklə 9,47 Mb. Dostları ilə paylaş:
|