Rasim gəNZƏLİ qizil türkləRDƏN
Yüklə 9,47 Mb. Pdf görüntüsü
|
13 MƏKTƏB İLLƏRİNİN XATİRƏLƏRİ Yeddi yaşının tamam olmasına on alti gün qalanda orta məktəbə getmişdi. Amma artıq həriflərin hamısını tanıyırdı. Beş yaşından sonra nənəsi, sonra da anası hərifləri öyrətmişdi ona. Atası ehtiyatda olan zabit kimi Rusiyada toplanışda olanda ağlayıb, anasına demişdi ki, mən də atama məktub yazmaq istəyirəm. Ana da məcbur olmuşdu, onun cızma-qaralarını konvertə qoyub məktub adıynan atasına göndərmişdi. Bu oğul “məktubundan” qərib yurdda atası nə qədər sevinmişdi, bunu Elçin sonralar hiss elədi. Bəlkə də o “məktub” o vaxta qədər kişiyə gələn ən qiymətli məktub kimi ürəyinin bir guşəsinə yazılmışdı. Az iş deyildi, beş-altı yaşında oğul balası ona məktub yollamışdı... Barat sonralar danışacaqdı, deyəcəkdi ki, o məktubdan sonra qərib yurdda necə qaldım, heç özüm də bilmədim. Bir ayağım Azərbaycana, Şuşaya tərəf sürünürdü... Bütün məktəb bu balaca, çəlimsiz uşağın istedadından danışırdı. Hələ bir az da şişirdib, onun haqqında qəribə söz- söhbətlər edirdilər. -Xəbərin var Baratın oğlundan? -Hə, eşitmişəm, deyirlər, maşallah, indidən vurma cədvəlini əzbər bilir. -Nə vurma cədvəli, vurma cədvəlini Cahangirin oğlu da bilir də. Deyilənə görə, bu uşaq dördüncü, beşinci sinif uşaqlarının məsələ, misallarını həll edir. -Qablarında var də... 14 Məktəb partasına heç də çətinliklə öyrənmədi. Uşaqlar var idi ki, ağlayırdılar, analarını, atalarını istəyirdilər, evə getmək üçün yüz bəhanə quraşdırır, hətta, xəstələndiklərini, qızdırma içində olduqlarını deyib, müəllimi aldatmaq istəyirdilər. O, belə uşaqlara gülürdü. Yeri gələndə hələ onları tənbeh də edirdi. - Utanmırsınız, adam da yalan danışar? Məktəbdən iraq düşən uşaqların bilirsiniz sonu necə olur? Bax, o bazarda yük daşıyan qıvrımsaç hambal kimi. Oxumayan uşağın gələcəyi olmur. Bu sözləri atasından eşidib, yadında saxlamışdı. Ümumiyyətlə, atasının hər kəlamını məlhəm kimi sinəsinə çəkir, sonra beyninə həkk edib, müdrük kəlamlar kimi yaddaşında saxlamaq istəyirdi. Bütün uşaqlar atalarını hamıdan güclü bilərlər axı. O, həm də atasını bütün kişilərdən ağıllı kişi hesab edirdi. Düzdür, bunu dilinə gətirmirdi, uşaqlara demirdi, bilirdi ki, desə, yan-yandan etirazlar gələcək, hər uşaq deyəcək, mənim atam ağıllıdır. Amma ürəyində bunu yüz dəfə, min dəfə təkrar-təkrar təsdiqləyirdi. Heç anasına da demirdi bu barədə. Düşünürdü bəlkə anası onun bu sözlərindən qısqanar. Baxmayaraq ki, söhbət atalardan gedirdi. Bir də nəyə görəsə utanırdı bu sözü dilinə gətirməyə. Ən çox da atasının özündən. Dünya dağılsaydı belə bu sözləri atasının üzünə deyə bilməzdi. Uşaqlar arasında belə boş-boş mübahisələr olanda, o, bir qırağa çəkilib, kitablarına baxırdı. Yox, buna baxmaq demək olmazdı. Oxuyurdu. Sinifdə hamıdan yaxşı oxuyurdu. Hər oxuduğunda bir məntiq axtarırdı. Hərdən məqam düşəndə müəllimi sual atəşinə tuturdu. Bəzən elə suallar verirdi ki, müəllimin özü də çaş-baş qalırdı. Bu suallardan özünü itirməmək üçün müəllim bütün gücünü, pedoqoji qabiliyyətini işə salmalı olurdu. 15 -Müəllim, el üçün ağlayan göz niyə kor olur? -O nə sözdü, Elçin? -Bax, kitabda yazıblar. -Bilirsən... yəni... hər halda, el üçün ağlamaq lazımdı. -Bəs onda kitabda düz yazmayıblar? -Yox, bala, əstafürulla, kitabda yalan şey yazmazlar. Sadəcə, bunu anlamaq üçün hələ sənin yaşın çatmır. Day bir söz demirdi Elçin. Müəllimin bu sözündən sonra nə deyəydi? Axı atası demişdi, müəllimlər də valideynlər qədər müqəddəsdirlər. Belə deyirdisə, demək, bu sözün içində bir məna var. Bu kəndə köçdükləri hələ yeni idi. Ağdamın bu kəndinə, Əhmədavara hələ isinişə bilmirdilər. Bu yerlər, ağaclar, bağ- bağçalar, adamların özləri də onlara qərib kimi görünürdülər. Elçinə qalsaydı, heç Malıbəylidən, nənəsinin yanından buraya gəlməzdi. Elə orda qalıb, orda da oxuyardı. Bunu bir dəfə məktəblərin açılmasına on beş, iyirmi gün qalanda kövrələ-kövrələ anasına da dedi: -Ana, olarmı mən Malıbəylidə qalım? -Niyə ki, bala? -Axı nənəm mənsiz darıxar. -Biz də burda sənsiz darıxarıq. Nənən altı il səni yanında saxlayıb, doyunca görüb, boyunu oxşayıb, qoy biz də altı il görək, sonra baxarıq. Malıbəylinin ağacı, budağı, döngəsi, dağı-dərəsi bir yana, uşaqları üçün yaman qəribsəyirdi. Hərdən lap burnunun ucu göynəyirdi onlar üçün. Demək olar ki, o uşaqlarla yayı, qışı bir yerdə olmuşdu. Yaylaqda yaylaq, qışlaqda qışlaq yoldaşı olmuşdular. Ara-sıra yuxusuna da girirdi o uşaqlar. Yuxudan ayılıb həzincə yorğanının altında ağlayırdı. Ona ağır gələn bir də bu kənddə olan uşaqların ona qonaq, qərib kimi baxmaları idi. Hərdən istirahət günləri 16 anası onu Malıbəyliyə gətirəndə, uşaq quş kimi qanad açıb uçmaq istəyirdi. Bu kənddə olacağı az müddətin bir anının da fövtə vermək istəmirdi. O uşağın dalınca gedir, bu uşağı səsləyir, öyrəndikləri yerlərdə gəzib dolanır, tanış ağaca, budağa, daşa, qayaya sığal çəkməyi də yaddan çıxarmırdı. Bununla sanki uşaq onlardan üzrxahlıq diləyir, bir növ onların qarşısında “günahını” yumağa çalışırdı. Malıbəylidən aralanmağa az qalanda isə... Elçinin sifətinə qəribə, çox qəribə qəm haləsi çökərdi. Amma zaman aramla hər şeyi yönünə qoyur. Yavaş- yavaş Əhmədavara öyrənirdi. Yavaş-yavaş Əhmədavarın uşaqlarına uyuşurdu. Yavaş-yavaş məktəb yoldaşlarına yovuşurdu. Az müddətdə nəinki Əhmədavarda, bütün Ağdamda özündən söz etdirməyə başladı. Rayonda keçirilən fənn olimpiadalarına hər dəfə Elçini göndərirdilər. O da rayon mərkəzindən üzüağ qayıdırdı. Belə anlarda müəllimlərinin üzündə qəribə bir təbəssüm, gözlərində işıq görürdü Elçin. Nəinki sinif yoldaşları, bütün məktəbin şagirdləri ona həsədlə baxırdılar. Hələ paxıllığını çəkənlər də tapılırdı. Bir dəfə öz qulağı ilə eşitmişdi, bir şagird o biri şagirdə demişdi ki, necə olur bu Malıbəylidən gələn hər şeyi bilir, biz heç nəyi bilmirik?! Məktəbin üzünü ağ elədiyinə görə müəllimlər onu çox istəyirdilər. Hər tədbirdə onu başa çəkirdilər. Ancaq bütün bunlardan qürrələnmir, öyünmür, öz işi-gücü ilə məşğul olurdu. Öz iş-gücü isə məktəb aylarında ancaq oxumaqdan ibarət olurdu. Başqa işlərə o qədər də baş qoşmurdu. Daha doğrusu, atası onun gələcəyindən nəsə gözlədiyinə görə, başqa işlərlə başını qatmaq istəmirdi. Amma canında o qədər enerji, işləmək həvəsi vardı ki, hərdən gözdən yayınıb, bəzi ev işlərinə də əl yetirirdi. Aydan-aya, rübdən-rübə püxtələşirdi bu uşaq. Püxtələşdikcə savadı çoxalır, savadı çoxaldıqca çətin, Yüklə 9,47 Mb. Dostları ilə paylaş:
|