Redaksiya şurasi misir Mardanov

Bahlul  Dananda  latifalari 

555 

miş Bahlulun bostanı aşıb-daşır.  Bahlul bir eşşaK yÜKÜ yüKlayib yo­

la  düşür  Ki,  padşaha  novbar aparsın. Yolda ona Kim rast olursa,  xa­

bar  alır  Ki,  Bahlul ,  hara  gedirsan ,  yüKün  nadir?  Bahlul  hamıya  ca­

vab  verir  Ki,  padşahın  yanına  gediram,  eşşaK  da özünüzsünüz . 

Adamlar  deyirlar: 

- A  Kişi,  bu  na  sözdür,  biz  sandan  xabar  alırıq  yÜKÜn  nadir, 

san  deyirsan  eşşaK  özünüzsünüz .  San  padşahadamı  bela  deyacaK­

san? 

Bahlul  deyir: 

- Bali,  padşah  da  sizin  Kimi  soruşsa  Ki,  yÜKÜ n  nadir,  ona da 

deyacam  Ki,  eşşaK  özünsan. 

Bir  çoxları  maraqlanıb  Bahlulun yanınca  gedirlar saraya,  gör­

sünlar  padşahadamı  bela  deyacaK ,  ya  yox? 

Bahlul galir padşahın yanına.  Salanı verib,  salanı alandan son-

ra  padşah  deyir: 

- Bahlul ,  na  gatiribsan? 

Bahlul  deyir: 

- Bostanını  bu il çox faraş olub,  sana novbar yemiş-qarpız  ga-

tirmişam . 

Padşah  Bahlulun  sovqatını  alıb,  avazina  ona  baxşiş  verir.  Ca-

maat  bu  işa  maattal  qalır,  Bahlulu  çaKib  deyirlar: 

- Bas  san  deyirdin  padşaha  da  biza  dediyini  deyacaKsan ,  bas 

ni ya  demadi n? 

- ÇünKi  padşah  mana  siz  deyani  demadi,  o  soruşdu  Ki,  Bah-

lul ,  na  gatiribsan?  Amma  siz  soruşurdunuz  Ki  Bahlul yüKün  nadir? 

Man  eşşaK  deyilam  Ki,  yÜKÜm  olsun . 

Bahlul  va  şagirdi 

Bahlulun bir  şagirdi varmış .  Özü  na bilirdisa,  şagirdina da öy­

radirmiş .  Bir  vaxt şagird  görür,  Bahlulun  bildiKlarinin  hamısını  o 

da  bilir.  Bir  tarafdan  da  Bahlulun şöhratinin  har  tarafa  yayıldığını 

görüb  fiKirlaşir  Ki,  ela  yaxşısı  budur,  ustadımdan  ayrılım ,  gediın 

özümü  Bahlul  Kimi  qalaına  verin1 .  Ela bu fiKirla da  Bahlula  deyir: 

- Usta,  daha man har elmi  sandan öyranmişam,  indi istayiram 

ayrılıb  gedim  öz  şaharimiza. 

Bahlul  deyir: 

. 

- Oğul ,  avvala,  hala öyranmaya  çox  şey  var,  indi  Ki, gedirsan, 

na  bada  ustadına  xor  baxasan! 

Şagird  Bahlula  söz  verib  çıxıb  gedir. 

Şagird  öz şaharlarina çatan Kimi pal-paltarını dayişir,  bir qar-

ğı  at  minib  camaata  deyir: 

---

5 5 6  

Azarbaycan  şifahi  xalq  adabiyyatı  antologiyası 

- Man  Bahlul  Danandayam. 

Şagirdin,  doğrudan  da,  bazi  elmlardan  xabari  var  idi.  Oturuh 

bir Ki tab yazır.  Orda  göstarir Ki,  filan  dağın atayinda bir bulaq var, 

Kim  onun  suyundan  içarsa,  o  saat  partlayı b  ölar.  Doğrudan  da,  e la 

bir bulaq var imiş .  Şagirdin yazdığı bu sözlar har yera yayılır.  Bah­

lul  da  eşidir  Ki,  şagirdi  bela  bir  Kitab  yazıb,  ham  da  özünü  Bahlul 

Dananda  adlandırıb.  Bu  sas-soraq  gedib  padşaha  da  çatır.  Padşah 

vazir-vaKili  da  götürüb  gedir  harnin  bulağın  başına. 

Bahlul  Dananda  paltarını  dayişib  Kanardan  baxır. 

Adamlar  şagirda  deyirlar: 

- Bahlul  Dananda  yalan  danışan  adam  deyil,  agar  san  Bahlul­

sansa  o  suyu biza  göstar,  göraK  onu içan  neca  olur? 

Şagird  adamlarla  bulağın  lap  başına  galir  Ki,  suyun  tasirini 

onlara  göstarsin . 

Padşah  deyir: 

- agar  sanin  dediKlarİn  düz  olmasa,  başını badanindan  ayıra­

cağam . 

Camaat  Kanardan bunlara  tamaşa edir.  Bir  da  görürlar bir ço­

ban  göy  otun  üstünda  yatdığı  yerdan  durub  getdi  bulağın  başına, 

sudan  doyunca  içdi.  Sonra  bir  xeyli  garnaşib,  üstündan  da  bir  sar­

nic  ayran  içdi.  Başladı  qoyunları  haylayıb,  Kefi  KÖK ,  damağı  çağ 

getmaya.  Bu  ahvalatı  göran  padşah  deyir: 

- a,  safeh,  bu camaatı  niya ala salırsan?  Deyirdin  sudan  Kim 

içsa,  o  saat  partlayı b  ölar,  has  çobana  ni ya bir şey  olmadı? 

Şagird  qalır  maattal ,  bir  söz  deya bilmir.  Padşah  amr  eylayir 

oğlanın  qollarını  bağlayılı  aparsınlar  dar  ağacından  asmağa.  Şagir­

din  al-qolu  bağlananda  Bahlul  irali  yeriyib  deyir: 

- Ey  padşah,  dayanın,  o  düz  deyir.  Har  Kim  bulağın  suyun­

dan  içsa  ölar.  Çoban  ona  göra  ölmadi  Ki,  suyu  içandan  sonra  ham 

möhKam garnaşdi,  ham da bir sarnic ayran içdi .  İnanmırsansa,  yox­

la. 

Padşah  amr elayir,  bir qara  qul  sudan  içir.  Heç  bir-iKi  daqiqa 

Keçmir  Ki,  yıxılıb  ölür. 

Bahlul  deyir: 

- Gördünüzmü! 

Bu  hadisadan  sonra  padşah  amr  elayir,  şagirdin  qollarını  aç­

sınlar. 

Bahlul  üzünü  şagirdina  tutub  deyir: 

- Yadındadırmı,  mandan  ayrılanda  dedim  Ki,  nabada  ustadı­

na  xor baxasan .  Sözüma qulaq  asmadın,  özünü  Bahlul  Kimi  qalama 

verdin .  Sonra  sana  demişdim  Ki,  hala  öyranmali  çox  şey  var,  buna 

da  inanmamısan .  indi  gördünmü,  sanin  yazdığın  Kitab  hala  tamam 

deyil?  Tamam  olsaydı,  çobanın  niya  ölmadiyinin sirrini da bilardin . 

---

İz alılar 

5 5 7  

iZAHLAR 

1 .  

dmaK  nağ"malari 

"Holavarlar"  bu  qaynaqlardan  seçilmişdir:  M.H. Tahmasib. 

"Xalq  adabiyyatımızda  marasim  va  mövsüm  nağmalari"  (namiz . 

diss).  - B . ,   BDU  Kitabxanası,  1 94 5 .   "Azarbaycan  folKloru  antolo­

giyası"  2  Kitabda,  1 -ci  Kitab  (toplayıb  tartib  edani  a.Axundov),  -

B. ,  Azar b. EA  naşriyyatı,  1 968.  "Azarbaycan  KlassİK adabiyyatı  Ki­

tabxanası,  20  cildda, 

I 

cild,  "Xalq  adabiyyatı"  (tartib  edanlar 

T.Farzaliyev,  İ .Abbasov),  - B. ,  Elm,  1 982.  "Azarbaycan  bayatıla­

rı"  (tartib  edanlar B.Abdullayev,  E.Mammadov,  Q. Babazada),  - B. , 

Elm ,  1 994 .  "Göyar,  samanim,  göyar"  (tartib  edani  B.Abdulla).  -

B. ,  GancliK,  1 993 .  "Heyvanların  bahsi" ,   "aKinçi  ila  öKüz" ,   "Azar­

baycan  folKloru  antologiyası",  1 -ci  Ki tabdan  götürülmüşdür.  "Cüt­

cü  nağmasi",  "Sarı  sünbülüm",  "Darı,  buğda  va cütcü" ,  "aKin  çal­

tiyi,  aKin" ,  "Darin nanani,  darin" örnaKlari  "Novruz" (toplayıb  tar­

tib  edani  A.Nabiyev),  - B. ,  Yazıçı,  1 989  Kitabından  seçilmişdir. 

"Nehra  nağmasi" ,  "Eydirmalar" ,  "El  düzgülari,  elat  söylamalari" 

(toplayıb  tartib  edani  M.Qasımlı).  - B. ,  Azarnaşr,  1 993  Kitabından 

tartiba daxil edilmişdir.  "Say açı sözlari" ,  "TaKa",  "Yoxlama va cüt­

lama",  "Sağın",  "Çoban  va bana K" ,  "Çoban"  örnaKlari  F .Köçarlinin 

"Balalara hadiyya" ,  - B. ,  GancliK,  1 96 7 ,  H.M.Sadiqin  "Sayalar" ,  -

Tehran,  1 978,  "Azarbaycan  folKloru  antologiyası"  1 -ci  Kitab, 

"Azarbaycan  bayatıları",  "Arazam,  Küra  bandam"  (tartib  edani  va 

işlayani B.Abdullayev) - BaKı, Yazıçı,  1 986,  "Göyar,  samanim, gö-

yar"  Ki tablarından  seçilmişdir. 

2. 

Mövsüm  marasim  nağ"malari 

"Yel  baba"  nağmalari  F .Köçarlinin  "Balalara  hadiyya",  "Azar­

baycan folKloru antologiyası"  1 -ci Kitab va "Göyar,  samanim, göyar" 

Kitabiarından götürülmüşdür.  "Yağış çağırmaq" ,  "Gün,  çıx",  "Azar­

baycan  KlassİK  adabiyyatı  Kitabxanası  20  cildda, 

I 

cild,  "Xalq  ada­

biyyatı",  "Göyar,  samanim,  göyar"  Kitabiarından  götürülmüşdür. 

"Duman",  "Günaşi  çağırmaq",  M.H.Tahmasibin  "Xalq  adabiyyatı­

mızda  marasim  va  mövsüm  nağmalari"  asarindan  götürülmüşdür. 

"Yağış çağırmaq" (Canubi Azarbaycan variantı),  "Kosa-Kosa" (Canu­

bi  Azarbaycan  variantı),  "Arazam,  Küra  bandam",  "Göyar,  sama­

nim ,  göyar"  Kitabiarından  götürülmüşdür.  "Güdü-güdü",  F.Köçar-

---