Redaksiya şurasi misir Mardanov

544 

Azarbaycan  şifahi  xalq  adabiyyatı  antologiyası 

gün,  üç  geca  yol  getdilar.  Qabaqlarına  bir  böyüK  çay  çıxdı.  TülKü 

üzmaK  bilirdi,  amma  İlan  yox . 

İlan  yalvarıb  dedi: 

- Ay  qardaş,  man  üzmaK  bilmiram,  qoy  boğazına  dolanım, 

m ani  çaydan  Keçir. 

TülKü razı olub  dedi: 

- Dolan,  çaydan  KeçaK . 

İlan  TülKünün boğazına  dolandı,  çayı  o  taya  Keçdilar. 

TülKü  dedi: 

- Di  boynurndan  açıl,  gedaK. 

İlan  gülüb  dedi: 

- H ara  açılırarn?  Man  e la  bundan  ötrü  san la  yoldaş  olmuş-

dum .  Acımışam,  qanını  içacayam . 

TülKü  yalvarıb  dedi: 

- Bas  ahdi-peyman? 

İlan  dedi: 

- Na  ahdi-peyman? . .   Bu  saat  sani  ela  vuracağam  Ki,  parça­

parça  olasan. 

TülKü  gördü  İlan  namardliK  elayir,  onu  vuracaq.  Kefini  KÖK 

tutub  dedi: 

- İlan  lala,  onsuz  da  man  dünyadan  bezmişam,  ölmaK  istayi­

ram .  Ela  sana  deyacaKdim,  qardaş,  mana  yaxşılıq  ela,  vur  ölüm, 

dünyanın  qayğısından  qurtarım.  Amma  sanla  çöraK  yemişam ,  yol­

daşlıq  elamişam .  Ömrümün  axır  çağında  qoy  üzündan  öpüm,  sonra 

vur. 

İlan  TürKünün  şirin  dilina  inandı.  Başını  onun  ağzına  taraf 

uzatdı  Ki,  üzündan  öpsün .  TülKü  o  saat  onun  boğazından  tutub  ela 

boğdu  Ki,  gözlari  KaBasina çıxdı.  İlan  yalvarıb  dedi: 

- Ay  TülKü  qardaş,  günahımdan  Keç,  ölünca  qulluğunda  ola-

ram. 

TülKü  dedi: 

- Yoldaşına  xain  olanın  axırı  bax ,  budu . 

TülKü  İlanın  yalvarınağına  baxmayıb  onu  öldürdü . 

Aslanla  dovşan 

Qalın  meşada  bir  aslan  yaşayırdı.  Bu  aslan  çox  zalım  heyvan 

idi,  alina  Keçan  heyvanı  parçalayıb  yeyirdi.  Heyvanlar  bunun  alin­

dan  lap  zinhara  galmişdilar.  Günlarin  bir  günü  heyvanlar  bir  yera 

yığıldılar.  Sözü  bir  yera  qoydular  Ki,  Aslana  har  gün  bir  heyvan 

versinlar  yesin,  onlara  daymasin.  Dovşanı  Aslanın  yanına  göndar-

---

Tamsillar 

545 

dil ar.  Dovşan  h evanların  sözlarini  Aslana  söyladi.  Aslan  razı  oldu. 

Şart  qoyd u lar,  razılaşdılar. 

Bali,  heyvanlar  har  gün  çöp  atdılar,  çöp  Kima  düşsa,  onu  As­

lana  verirdilar,  yeyirdi .  Bela-bela  bir  müddat  galib  Keçdi,  növba 

Dovşana düşdü .  Dovşan  orda-burda giralandi,  axşama Kimi Aslanın 

yanına  getmadi.  Aslan  ac  qaldı,  çox  qazablandi .  Axşam  Dovşan 

onun  yanına  getdi .  Aslan  onu  parçalamaq  istayanda  Dovşan  dedi: 

- Acığın tutmasın,  manda günah yoxdu.  Sana yemaya bir  dov­

şan  gatirirdim ,   bir  aslan  alimdan  aldı,  yedi. 

Aslanın  ağzı  KöpüKlandi,  dedi: 

- O  hansı  aslandı?  Na  hadla  mana  gatirilan  dovşanı  alıb  ye­

mişdir.  Tez  onun  yerini  mana  de,  onu  parça-parça  elayacayam. 

Dovşan  onun  qabağına  düşüb,  bir su  quyusunun başına  gatir­

di,  dedi: 

- Aslan  bu  quyunun  içina  girdi. 

Aslan  quyuya  baxanda,  öz  şaKlini  suda  gördü.  Ela  bildi  Ki, 

dovşanı  yeyan  aslandı.  Tullanıb  quyuya  düşdü,  suda  boğulub  öldü. 

Heyvanların  da  canı  onun  zülmündan  qurtardı . 

Şir,  Qurd, 

TülKü 

Günlarin  bir  günü  Şir,  Qurd,  bir  da  TülKÜ  dost  oldular.  Bun­

lar  şart qoydular Ki,  har na  tapsalar bir yerda yesinlar.  Ham da bir­

birina  KÖmaK  elasinlar.  Bir  gün  Şir bir  ÖKÜZ ,  Qurd  bir  qoyun,  Tül­

KÜ  da bir toyuq  gatirdi.  Şir qurda  dedi: 

- Bunları  bölüşdür. 

Qurd  dedi: 

- Şir  ağa,  ÖKÜZ  sanin,  çünKi  san  böyüKsan.  Sandan  xırda  ma-

nam,  qoyun  da  manim.  Hamımızdan  KiçiK  tülKüdü .  Toyuq da  Tül­

Künün  olsun. 

Bu  bölgü  Şirin  xoşuna  galmadi,  dartıb  qurdun  darisini  boğa-

zından çıxartdı,  Qurdu  parça-parça eladi.  TülKü bunu  göranda üzü­

nü  Şira tutub dedi: 

- Şir  ağa,  qulaq as,  gör  man  neca  bölüram . 

Boz  ÖKÜZ  naharın  olsun. 

Gündüz  yemayin  qoyun  olsun. 

Şam  yemayin  toyuq  olsun. 

TülKü  Kanarda  qalsın. 

Bu  bölgü  Şirin  çox  xoşuna  galdi.  TülKüya  afarin  dedi: 

- Bu  bölgü  qaydasın  Kimdan  öyranmisan? 

TülKü  güla-güla  dedi: 

---

546 

Azarbaycan  şifahi  xalq  adabiyyatı  antologiyası 

- San  Qurdun  darisini  boğazından  çıxaranda  man  darsimi  al­

dım . 

- Marhaba,  yaxşı  dars  almısan,  - deya  Şir  heyvanların  üçü­

nü  da yedi. 

Ac  Qurd 

Biri  var  idi,  biri  yox  idi,  bir  Qurd  var  idi .  Bu  qurd  mahalda 

qoyun,  Keçi qoymurdu ,  yeyirdi .  Amma yena da  ac  idi . 

Günlarin bir günü Şirla  Palang  yol  ila gedirdilar.  Az  getdilar, 

çox dayandılar,  çox getdilar,  az  dayandılar,  qurdun qazmasına  çıx­

dılar.  Qapıdan  içari  giranda  gördülar  Ki,  Qurd  böyrü  üsta  yatıbdı . 

Palang  ondan  soruşdu : 

- A  Qurd  qağa,  necasan? 

Qurd dedi : 

- Palang  qağa,  üç  gündü  bir  şey  yemiram ,  acam . 

Şir  dedi: 

- Dur,  bizimla  gedaK ,  halKa  qabağımıza  bir  şey  çıxdı . 

Qurd  dedi : 

- Yol  getmaya  manda  taqat  yoxdu. 

Palang  dedi : 

- indi  Ki,  bela  oldu ,  san  burda  qal ,   biz  gedaK .  Naharda  özü­

müzü  sana  yetirariK . 

Şirla  Palang  getdilar.  Qurd  onların  getdiyini  göran  Kimi  ye­

rindan  qalxdı,  o  biri  qazmaya  getdi.  O,  iKi  quzu  parçalayıb  gatir­

mişdi .  Quzuların atini qabağına qoyub iyladi,  yena da öz yerina get­

di. 

O  biri  tarafdan  palang Şirdan  ayrılıb,  Qurd  qağası üçün ov  ax­

tarmağa başladı .  Az getdi,  çox getdi,  bir çayın qırağına çatdı .  Gör­

dü  bir  balıqçı  çayın  qırağında  yatıbdı,  yanında  bir  neça  yeKa balıq 

var.  Palang bir  o  yana,  bir bu  yana  baxdı,  balıqları  götürüb  qaçdı , 

özünü  qurd  qağasına  yetirib  dedi: 

- Qağa,  doğrudu ,  man  da  acam,  amma  baxıb  görürarn  Ki,  san 

acından  lap  üzülürsan .  Al bu balıqları ye.  GöraK ,  sonrası  neca olur. 

Qurd  dedi: 

- Çox  sağ  ol,  Palang  qağa,  yoxsa  lap  acından  ölacaKdim . 

Palang  balıqları  ona  verib  getdi.  Qurd  öz-özüna  dedi:  "Yaxşı-

ca  peşa  tapdım .  Na  alimi  ağa-qaraya  vuraram,  na  da  boz  KÖpayin 

üzünü  göraram .  Bu sarsaqlar özlari ac qalar,  ovladıqlarını  mana ve­

rarlar" .  Qurd  tez  ayağa  durdu,  balıqları  aparıb  camdaKlarİn  yanına 

atdı .  Özü da  dovşanın  yanına  gedib  dedi: 

---