Redaksiya şurasi misir Mardanov

Tamsillar 

535 

sacaya m .  

LeylaK  ağlaya-ağlaya  yır-yığış  edir,  başqa  bir  yera  KÖçmaya 

hazırlaşır.  Bunu  göran  qonşusu  Vağ  soruşur: 

- Qonşu ,  xeyir  ola,  hara  Köçürsan?  Na  olub? 

LeylaK  deyir: 

- Vağ,  daha  na olacaq.  Har  dafa  TülKü  mani  qorxudub,  bala­

larımı  bir-bir  alıb  yeyir.  Mana  möhlat  verdi,  vada  vaxtı  galib,  bal­

ta  ila,  mişarla  ağacı  Kasib  balalarıının  hamısını  yeyacaK. 

Vağ  qah-qaha  çaKib  güldü : 

- LeylaK,  san  Ki,  avammışsan,  ay  evi  dağılanın  balası,  tülKü 

sana  na  eda  bilar,  o  yerda,  san  göyda,  ağacın  başında.  Avam  Ley­

laK ,  tülKünün baltası,  mişarı  hardadı,  onun  Kasar  tutan  alimi  var? 

Bax ,  leylaK,  sana bir  sirr  öyradib  gediram .  Olmaya-olmaya  bu  sirri 

tülKüya  açasan. 

LeylaK  dedi: 

- Vağ,  tülKüdan  san  da  qorxursan? 

- Ela-bela,  mardi-mardana  yox .  Bu  uzun  dimdiyimla  vurub, 

tülKünün  iKi  gözünü  çıxararam .  Amma  tülKünün  tülKülüyündan, 

hiylasindan  ehtiyat  ediram .  Bil  Ki,  tülKülarin  hiylasi  çoxlarını  ha­

da  verib.  Ağzında  tülKü  deyirsan . 

LeylaK  dedi: 

- Qurban  olum ,  Vağ,  mana  balalarımı  xilas  etmaKdan  danış. 

Vağ  dedi: 

- TülKü  galanda  aliboş  galacaK .  San  onu  qabaqla,  de  Ki,  tül-

KÜ,  baltan,  mişarın  hanı?  DeyacaK  Ki,  Kolun  dalına  qoymuşam .  De 

Ki,  get  gatir.  TülKünün  acizliyini  onda  göracaKsan .  San  bu  söz la 

onun başına bir  qazan  qaynar  su  töKmüş  olacaqsan . 

Bir  gün  TülKü  qaça-qaça  Leylayin  yuvası  olan  ağacın  dibina 

galdi  va  Leylaya  dedi : 

- At  balanın  birini,  acam . 

LeylaK  ondan  soruşdu : 

- Hanı  sanin  baltan,  mişarın,  a  TülKü? 

TülKü: 

- Kolun dibina  qoymuşam,  - dedi. 

LeylaK  qanadlarını  oynada-oynada  dedi: 

- TülKü ,  sanin baltan,  mişarın  hardandır,  sanin  Kasar,  tutan 

alinmi  var?  Neça  ildir  man  avaını  aldadıb  balalarımı  yemisan.  Man 

göyda,  ağacın  başında,  san  yerda,  ağacın  dibinda.  Qanadınmı  var 

uçub  bura qonasan?  Heç  o  şala quyruğunu yerda  gazdira bilmirsan. 

Çıx  get,  daha  mani  qorxuda bilmazsan. 

---

5 3 6  

Azarbaycan  şifahi  xalq  adabiyyatı  antologiyası 

TülKü  yazıq  görKam  alıb  Leylaya  yalvarınağa  başladı: 

- LeylaK,  sanin  müallimin  sana  yaxşı  dars  verib,  hala!  olsun. 

Onda na olar,  onun  adını  de,  qoy  man da bir  maslahat  alım,  ac qal­

mayım .  Man  da bir ruzi  tapım,  sanin  balalarından  gözümü  çaKim . 

Sirrsaxlamaz  LeylaK  o  saat  yumşaldı . 

- TülKü,  Kim  olacaq,  yaxınlıqdaKı  qamışlıqda  yaşayan  qon­

şum  Vağ. 

TülKü : 

- Hala!  olsun,  uzunboğaz  Vağa,  sanda  bu  ağıl?  NeynaK ,  san 

durursan,  şalaquyruq  tülKü  durur.  Salamat  qal,  Leyla K,  - deyib 

getdi. 

TülKü  intiqam  almaq  üçün  qamışlığın  atrafında  Vağı  axtarır­

dı .  Vağ birdan  qamışlıqdan  çıxdı.  Vağın  uzun  boğazını,  qılınc  Kimi 

dimdiyini  göranda  TülKünün  qorxudan  tüKü  ürpaşdi,  dili  tutar­

tutmaz : 

- aziz im  V ağ,  heyran  qalmışam  sa nin  uzun boğazına,  dimdi­

yina.  Deyiram,  geca yatanda bu boyun-boğazı  soyuqdan  neca  qoru­

yursan? 

Vağ  cavab  verdi: 

- Na  galib  manim  uzun  qanadlarıma,  harasi  bir  yorğan  boy­

dadı,  çaKirarn  başıma,  lazzatla  yatıram . 

TülKü  dedi: 

- Düzü ,  yerişini,  duruşunu çox görmüşam,  amma yatışını  heç 

görmamişam . 

Vağ  cavab  verdi: 

- Onu  da  görarsan. 

TülKü : 

- Na  vaxt? 

V ağ: 

- Ela  indi. 

TülKü : 

- Qurban  olum  o  uzun  boğazına,  bir  yat,  qanadlarının  duru-

şuna  da baxım . 

Vağ  yatdı.  Qanadlarının  biri  ila boğazının  bir  tarafini  örtdü . 

TülKü : 

Bas  bir  tarafi  açıq  qaldı. 

V ağ: 

- A  TülKü,  altıaylıq  deyilsan  Ki,  hövsalan  olsun,  gözla  da. 

Vağ  o  biri  qanadını  da  çaKib,  boyun-boğazını,  başını  tamam 

örtdü . 

---

Tamsillar 

5 3 7  

TülKü  atılıb  darhal  Vağı  tutdu. 

V 

ağ: 

- TülKü ,  bu  na  hiyladi? 

TülKü : 

- Bas  Leylaya  dars  verib  müallimliK  edanda  bilmadin  Ki,  Tül­

KÜ  maKtabi  çoxdan  bitirib. 

Andın  İKİ  başı  olur 

Sürü  dağdan  arana  enir.  Qabaq  qolunun biri  qırılmış qara  qo­

yun  arxacda  qalır.  Ela bilir sahibi sürünü  sağına  gatiranda  onu  bu­

rada  göracaK,  sınıqçı  gatirib  qolunu  sarıtdıracaq. 

Qoyun  bir  da  görür,  oba  Köçüb  yurdu  qalıb.  Yurd  yerinda  bir 

canavar  harlanir.  İstayir  birtahar  aradan  çıxsın,  görür  yox,  cana­

var ona sarı galir.  Canavarın pancasindan  hara qaça bilardi,  tarpan­

mayib,  deyir,  halKa  m ana  bela  galir,  m ani  h eç  gözü  almayı b,  man 

qara,  arxac  qara,  bir  az  sümsünaraK,  ötüb  KeçacaK . 

LaKin  Canavar düz  onun  üstüna galir,  qoyunun qabağında  da-

yanır,  onu  mazammata  başlayır. 

- M ani m  yurdumda  na gazirsan? 

Qoyun  deyir: 

- Bura  ata-babadan bizim yurddu . 

Canavar  deyir: 

- San  mani  neca  inandıra  bilarsan  Ki,  bura  sizin  yurddu? 

Qoyunun  dili  gödalir,  axı  sahibinin  heç olmasa bir  atı,  ya  da 

bir  ulağı  burda olsaydı,  o,  qoyunun sözünü  tasdiq  edardi.  indi  qo­

yun  lap  yüz  dafa  and  içsin,  aman  elasin,  Canavarı  inandıra  bilar-

mi? 

Qoyun  dedi: 

- Bas  san  neca  inandırarsan  Ki,  bura  bizim  yox,  sizinKidir? 

Canavar  öyüna-öyüna  deyir: 

- Bu  saat  bura  yüz  şahid  yığaram . 

Canavar  bela  deyib  dağın  dalına  aşır  Ki,  tülKüdan,  çaqqaldan 

birini  tapıb  gatirsin,  şahidliK  elatdirsin . 

Bu  zaman  qara  qoyunu  sürüda  görmayan  Bozdar  geri  götürü-

lür,  özünü  arxaca  salır. 

Qoyun  onu görüb  üraKlanib  deyir: 

- San  get,  o  qayanın  altında  gizlan,  man  ösKüranda  çıxarsan . 

Bozdar  harnin  yerda  gizlanir.  Canavar  tülKünü  gatirib  galir. 

TülKü  çatan  Kimi  qoyunu  hadalamaya  başlayır: 

- Man  gözümü  burda  açmışam .  RahmatliK  babam  buraları 

---