Redaksiya şurasi misir Mardanov

Tamsillar 

Heyvanlar  dastalanib  uzaqlaşmışdılar,  har  bölüK  meşanin  bir 

ucqarına  çaKilmişdi,  yeyib  yatırdılar. 

Bir  gün  meşaya  arıq  bir  TülKü  galib  çıxır.  Bu  tülKü  candan 

ela  düşübmüş  Ki,  yeriyanda  bazan  yıxılırmış.  Şira  yaxınlaşanda  da 

Kallamayallaq  aşır. 

Şir  soruşur: 

- Bizim  mamlaKatdansan? 

TülKü  deyir: 

- Xeyr,  şah  sağ  olsun,  Palangin  vilayatindanam .  Palang  taK­

ca öz  naslina-KÖKÜna ağ  gün verib,  biziari gözdan salıb,  bizlarin içi­

nin  an  diribaşı,  caniısı  manarn  Ki,  sizi  deyib  galmişam . 

Bu  zaman o ra bir at  da  galib  çıxır.  Atı  göran  şirin  göz la ri  iri­

lir,  TüKlari  biz-biz  olur,  quyruğunu  düppadüz  düzaldir,  sonra  Şir 

na ra  çaKib  atın  üzarina  atılır,  atı  parçalayı b  TülKüya  deyir: 

- Man  toxam,  bunu  sandan  ötrü  dağıtdım,  ye. 

TülKü  doyunca  yeyandan  sonra  Şiri  tariflayir: 

- Şah  sağ  olsun,  san  nara  çaKanda  yaman  qorxdum,  az  qaldı 

ürayim  qopsun,  canımda  can  olsaydı  qaçardım,  ilim-ilim  itardim . 

Sanin  gözlarin  böyüyanda,  tüKlarin  biz-biz  olanda,  quyruğun  düp­

padüz  düzalanda,  az  qaldı bağrım  yarılsın.  Bizim  Palangda bela  hü­

narliK  hardaydı. . .  Bir dafa lovğalandı,  dedi,  qollarımı zancirla bağ­

layın,  onu  qırıq-qırıq  eylayim. 

Ayı  dedi : 

- Özündan  basma,  at  bağırsağını  qıra  bilsan,  inanararn  Ki, 

güclüsan. 

Palang  razılaşdı,  Ayı  bir  atı  basdı,  qarnını  cırıb  bağırsaqları­

nı  çıxartdı.  Palangin  qolların  baA"ırsaqla  sarıdı. 

Ayı  ona  dedi: 

- Qoy  qurusun,  hala  dayma.  Hünar  onun  qurumuşunu  qır­

maqdır. 

Bağırsaq  iKi  güna  qurudu.  Palang  na  qadar  güc  verdisa,  onu 

qıra  bilmadi. 

TülKünün  bü  söhbatini  eşidan  Şir  Palangin  bivecliyina  güldü . 

Dedi: 

- Gatir at bağırsağı  ila qollarımı-qılçalarımı bağla.  Palang iKi 

gün  gözlamişdi,  man  lap  üç  gün  gözlayaram,  qoy  quruyub  qaxaca 

dönsün. 

TülKü onun qollarını-qıçlarını ba�ırsaqla sarıyır. Atın atindan 

yeyib  üç  gün  Kef  elayir,  heç  nadan  qorxmur,  bilir  Ki,  şahın  yanın­

da  onun  xatrina dayan  olmayacaq. 

---

530 

Azarbaycan  şifahi  xalq  adabiyyatı  antologiyası 

Vaxt galib çatır.  Şir na qadar çalışırsa,  qollarındaKı qılçaların­

daKı  quru  bağırsağı  qıra  bilmir.  Nara  çaKdiKca,  güc  verdiKca  ba­

ğırsaq  darisini  Kasib  sümüyünda  dayanır. 

Şir  TülKüya  deyir: 

- Gal  aç  mani. 

TülKü  onun  arxa  tarafina  Keçir,  istayir Şi ri parçalası n,  amma 

qorxur  Ki,  qanrılıb,  geri  dönüb  birca  dafa  ağzını  açsa,  TülKü  Şirin 

dişiarindan  salamat  qurtarmaz . 

TülKÜ  deyir: 

- Düyün  düşüb,  manda  hanı  o  dırnaq? ..  Qoy  görüm  Kimi  ta­

pıram,  gatirim,  biza  KÖmaK  elasin. 

TülKü aKilir Ki,  Şir bela çox qala bilmaz ,  hirsi başına vuracaq, 

ürayi  partlayacaq,  bir  müfta  yem  da  mana  qalar,  bunu  da yeyaram 

özüma  galaram . 

TülKü  uzaqlaşan  Kimi  bir  Kasayan  galir,  bağırsaqları  doğra­

yıb,  Şirin  qollarını,  qılçalarını  açır. 

Şir  dardan  qurtaran  Kimi  qaçmağa  başlayır.  Onu  göranlar  so-

ruşurlar: 

- HöKmdar,  hara  bela? 

Şir  onlara  cavab  verir: 

- Bir  mamlaKatda  Ki,  Şirin  al-qolunu  bağlayan  TülKü,  açanı 

da  Siçan  ola  - oradan  qaçmaq  lazımdır. 

TülKü  va Çaqqal 

Bir arıq,  aldan düşmüş TülKü  meşani  boş,  Kirnsasiz  görüb özü­

nü  oranın  şah ı  e lan  edir.  Meşada  gazmaya  başlayır,  istayir  ma mla­

Katina  har  hamcinsdan  çağırsın ,   onlara  desin,  manim  şahlığımda 

heç  nadan  çaKinmayin,  istadiyiniz  Kimi  yaşayın,  ömür  sürün . 

Bu  vaxt  bir  Çaqqalla  rastlaşır.  Baxır  Ki,  Çaqqal  da  onun  bu­

raya galdiyi  gü ndadir  - qılçaları  dolaşır,  ona  deyir: 

- O  atı  bu  saat  dağıdaram ,  san  da  yeyib  KÖKalarsan .  Amma 

ma na  yaxşı  fiKir  ver. 

TülKü bela  deyib  gözlarini  baraldir,  çaqqaldan  soruşur: 

- Gözlarim  irildimi? 

Çaqqalda da  az  yox imiş,  bilir  Ki,  TülKü  şir  yerişi  yerimaK  is­

tayir,  ham  onu  tarifa  tutub  ölüma  vermaK  istayir,  ham  da  fiKirla­

şir  Ki,  TülKü  b uranın  padşahıdır,  xatri  mandan  ni ya  qırıq  olsun? 

Deyir: 

- Yaman  irildi. 

TülKü  tüKlarini qabartmağa  çalışır,  laKin  taK  biri  da  diK  dur-

---

Tamsillar 

5 3 1  

m ur,  Çaqqaldan ye na soruşur: 

- TüKlarin  biz-biz  oldumu? 

Çaqqal  cavab  verir: 

- Oldu,  yaman  oldu . 

TülKü  quyruğunu  ox  Kimi  düzaldir,  xabar  alır: 

- Quyruğun  düppadüz  düzaldimi? 

Çaqqal  deyir: 

- Yaman  d üzaldi. 

TülKü  Çaqqala  qabaqcadan  üraK-diraK  verir: 

- Natam  sani  qorxuzmasın,  bu saat  atın  cırımını  çıxardacam , 

san  da  doyunca  yeyacaKsan . 

TülKü  "nara"  çaRanda  Çaqqalın  gülmayi  tu tur,  çü nK i  hamişa­

Ki  Kimica  vaKKildayir,  özünü  atın  üsta  atır.  At  tapiKla  vurub  onu 

öldürür. 

Çaqqal  ona  yaxınlaşıb  deyir: 

- Ay  TülKÜ,  sağlığında  sadaladıqlarının  hamısı  indi  sanda 

var:  gözlarin  barala  qalıb,  tüKlarin  biz-biz  olub,  quyruğun  da  düp­

padüz  düzalib.  Özünü  başqasına  oxşadanların  axırını  bela  gördüm. 

Kasib  sanayırlar 

Kirpi  gördü  Ki,  dovşanların  qaçhaqaçı  düşüb.  Qaçmaqda  olan 

dovşanların  birindan  soruşdu : 

- Qonşu,  bu  na  qaçhaqaçdı? 

Taza  höKmdar  amr  verib,  üç  qulağı  olanların  qulaqlarını  Ka-

sirlar. 

Ki rp i :  

- Sizin  Ki,  qulağınız  üç  deyil ,  iKidir. 

Bala  buradadır  Ki,  heyvanların  qulaqlarını  Kasib,  sonra sayır-

lar. 

Man  carçıyam 

Xoruzla Tu la dostlaşmışdı.  Onlar har ye ra bir gedib-galirdilar. 

Xoruz  eşitmişdi Ki,  meşada bir tülKü var,  har geca bir  Kanda  galir, 

fara-beça,  toyuq-xoruz  boğazlayılı  aparır.  Xoruz  dostu  Tulaya  dedi 

Ki,  bir  geca  yatmasın,  o  TülKünün  darsini  versin. 

Onlar  sözlaşib  Kanddan  çıxdılar,  meşaya  galdilar. 

Xoruz  bir  hündür  ağacın  başına  qalxdı,  Tula  isa  o  ağacdan 

xeyli  aralıdaKI  Kolluğa  girib  gözladi . 

Xoruz  dalbadal  neça  dafa  banladı. 

Onun  sasini  eşidan  TülKü  fiKirlaşdi  Ki,  allahım  verib,  Xoruz 

---