Redaksiya şurasi misir Mardanov

Ravayatlar 

5 1 7  

Çapar  galib  qarını  tapır.  Onları  Şah  Ab basın  çağırışı  ila  apar­

dığını  söylayir.  Qarı  qorxur,  öz-özüna deyir  Ki,  görasan,  biz  na  gü­

nahın  sahibiyiK? 

Saraya  galirlar.  Qapıdan  içari  giran  Kimi  qarı  diz  çöKür.  Şah 

Abbas  yerindan  qalxıb  onu  ayağa  qaldırır  va  deyir: 

- Qarı,  mani tanıyırsan? 

- Yox,  - deya  qarı  dillanir. 

Şah  Abbas  qarının  o  vaxtı  dediyi  sözlari  ona  xatırladır: 

- Man harnin qonağam,  Şah Abbasam. 

Qarı  titrayir.  Qorxur  o  söza  göra,  özü  heç,  özü  onsuz  da  gü­

nünü  görüb  dövranını  sürüb,  şah  onun  oğlunun  boynunu  Kandira 

Keçira. 

Şah  Abbas  deyir: 

- Qarı,  ö  sözdan man çox şey götürdüm. Bu qalabam  da o  sö­

za  göra  oldu.  Tağarbayli  Kandini  sanin  oğlunun  adı  ila Abbashayli 

Kandi  qoyuram,  sani  isa  harnin  Kanda bay tayin  ediram . 

Deyirlar  Ki,  Tağarbayli  Kandi  harnin  vaxtdan  Abbashayli  Kan­

di  adlanır. 

N adir  şahın  peşmançılığı 

Bir  gün  N adir  şah  böyüK  bir  maclisa  gedir,  maclisdaKilarin 

hamısı  ayağa  qalxıb  ona  baş  ayir,  yer  göstarir.  LaKin  bir  nafar  na 

ayağa qalxır,  na şaha  tazim edir.  Bu,  şahın öz  doğma oğlu olur.  Şa­

hın ona acığı  tutur  va  gözlarini  çıxartdırıb,  onu  dünya  işığına  has­

rat  qoyur. 

Bir  gün  şah  Kor  elatdirdiyi  oğlunun  yanına  galib  ondan  soru-

ş ur: 

- San  mani  tanıyırsanmı? 

Oğlu  da  ondan  xabar  alır: 

- San  Kimsan,  naçisan,  atan,  anan  naçidir? 

Şah  deyir  Ki,  man  sanin  atanam. 

Oğlu  soruşur  Ki,  de  görüm,  sanin  atan  naçi  olub? 

Nadir  şah  cavab  verir: 

- Manim atam  naxırçı  olub. 

Oğlu  ondan  soruşur: 

- Onda  de  görüm,  şah  oğlu  da  naxırçı  oğlunun  ayağına  qal-

xırmı? 

Nadir  şah  tutduğu  işdan  peşman  olsa  da,  artıq  gee  idi. 

---

5 1 8  

Azarbaycan  şifahi  xalq  adabiyyatı  antologiyası 

Sevinirlar  Ki. 

• 

. 

Nadirin qaş-qabağı tutulmuşdu .  Kandlari talaya-talaya,  şahar­

Iari  dağıda-dağıda  gedirdi.  Ana  faryadları,  bala  nalalari,  ata  hön­

Kürtülari  dağların  da belini  büKmüşdü,  dağları  da  ağladırdı. 

Nadir  yena  alaçığında  qurulmuş  safar  taxtında  oturuh  salıar­

Ki basqınını  fiKirlaşirdi.  Onun yan-yörasindaKi vazirlarin da üzünü 

qara  bulud  almışdı,  biri da başını qaldırıb  Nadirin  üzüna baxa  bil­

mirdi,  qorxurdular  Ki,  şah  onlardan  tadbir  soruşsun.  Şaha  cafang 

maslahat  vermaK  olmazdı,  hansının  sözü  xoşuna  galmasa,  vazirliK­

dan salınırdı. 

Ömrü  davalarda  Keçmiş  badov  atlar  Kişnayirdi,  ela bil  Nadira 

deyirdilar  Ki,  biz  hazırıq  tapalar,  dağlar  aşmağa,  sıldırımlı  yoxuş­

lar dırmaşmağa,  düşmanlarİn başlarını  gamirmaya.  Bu  vaxt  döyüş­

çülar  qoca  bir  Kişini  italayib  içari  saldılar.  Nadir  dodağını  çeyna­

ya-çeynaya  soruşdu : 

- Bu  Kimdir? 

arz  etdilar  Kİ,  siza  SÖZÜ  var,  şahım . . .  

N adir  qalxdı,  bir  alini  qılıncının  qabzasina basdı: 

- Na  deyacaKsan,  qoca?  Minnata  galmisan? 

Qoca  dedi: 

- Xeyr,  şahım . 

Nadir  onu  Kinli-Kinli  süzdü . 

- Bas  naya? 

Bu  maqamda  qafil  göy  gurultusu  Kimi  qaqqıltılar qopdu,  san­

Ki  dünyada  na  qadar  adam  varsa,  onların  hamısı  şahın  düşargasini 

dövralamişdi,  hamısı  da birdan,  eyni vaxtda  qah-qah  çaKirdi. 

Nadir  qocanın  üzüna  çaşqınlıqla  baxdı. 

Qoca  dedi: 

- Bizim  Kandin  camaatıdır,  şahım .  Bilirlar  Ki,  sabah  onların 

axırıdır.  Hamısı  yığışıb  galib  Ki,  tapşırasınız ,  onları  qılıncdan  Ke­

çirsinlar. 

N adirin  gözlarİ  qıyılır,  ağzı  ayilir: 

- Qoca,  sizin  KanddaKilarin  içinda  birca  ağıllısı  da  yoxdur? 

Bas  naya  gülürlar? 

- Sevinirlar  Ki,  canları  azabdan  bir  gün  tez  qurtaracaq. 

N abinin  arza 

qayası 

Kalbacarin  Qaraçanlı  dağlarında  bir  qaya  var.  Adına  "arza 

qayası"  deyirlar.  Qayanın  asl  adı  "Nabinin  arza  qayası"dır. 

Qaçaq Nabi  öz  Hacari va başının dastasi ila ara-sıra cüma gün-

---

Ravayatlar 

5 1 9  

lari b u  qayanın  yanına  galib  atraf  Kandlarin  şiKayatini  qabul  edir­

miş.  O,  camaatın  ŞİKayati  asasında  Kandlara  zülm  edan  baylari, 

Kandxudaları,  qoluzorlu  quldurları  yoluna  qoyarmış. 

Bir  cüma  günü  Nabi  öz  dastasi  ila  "arza  qayası"nda  Kandlila­

rin  şiKayatlarina  qulaq  asırmış.  Hamı  dardini  deyir,  amma  irigöv­

dali,  qalın  bığlı  bir  Kişi  aralıda  dayanı b,  başını  yera  diK i b  durur. 

Nabi  deyir: 

- A  Kişi,  yaxın  gal,  sanin  dardin  nadir? 

Kişi  deyir: 

- Başına  dönüm,  ay  Nabi,  utanıram  sözü  demaya.  Manim 

evim  Kandxudanın qonşuluğundadı.  Har gün  arvadım  Kandxudanın 

çaparinin  yanından  Keçi b,  su  gatirmaya  gedir.  Har  dafa  Kandxuda 

arvadımı  görüb  deyir: 

- San garaK  bu  gözalliKla  Kandxuda  arvadı  olaydın.  Çara  ona 

qalıb  Ki,  Kandxudanı  öldüram. 

Nabi  deyir: 

- Kişi,  get  galan  cüma  mani  sızın  Zar  Kandinin  üstündaKi 

Keyti  dağında,  "Yazılı  qaya"nın  yanında  göz la . . .  

Kişi  cüma  günü  "Yazılı  qaya"nın  yanına  galanda  gözlarina 

inanmadı.  Nabidan başqa,  Kandin  mötabar  adamları  da,  onun  arva­

dı  da burada  idi. 

Nabi  Kandxudaya  amr  etdi  Ki,  ortaya  çıxsın .  Nabi  qazabla  de-

di: 

- San bu  Kişinin arvadına deyirsan Ki, garaK  san  Kandxuda ar­

vadı  ola ydın.  Bu  gündan  o,  sa nin  yerina  Kanxudadır. 

Nabi  caza  olaraq  Köhna  Kandxudanın  bığlarını  Kasir.  Taza 

Kandxudaya  deyir: 

- San  bundan  ibrat  al,  adalatli  ol,  camaatla  yaxşı  dolan,  o, 

bığını  bada  verdi,  san  isa başını  itirarsan . 

San  Hacarsan 

Şuşa  şaharinda bir  istaKli  ar-arvad yaşayırdı . 

At 

çapmaqla, ov 

qovmaqla,  tüfang atmaqla bir-birindan  geri  qalmazdılar .  Bütün Şu­

şa  ahli  Sultan  Kişinin  arvadı  ÜlKarin  qoçaqlığına  heyran  idi . 

Bir  gün  Kişi yaraqlanıb  öz  atını  minib  Laçın  dağlarına  ova  ge­

dir.  Üç  gün  Keçir,  Kişi  ovdan  qayıtmır. 

Arvad  çox  darıxır.  Yolda  çar  çinovniKlari  ona  rast  galirlar. 

Taraddüd  e tmadan  ÜlKarin  H acar  olduğuna  inanırlar. 

O  vaxt  Qaçaq  Nabi  va  Qaçaq  Hacar  çar  çinovniKlarinin  zül­

mündan cana doymuş  KandlHari  başına  toplayıb  divanxana  ila  mü-

T.Ü.R.K.P.i.t.i.k

---