Reja: kirish. I bob. O’simliklarga ta’sir qiluvchi omillar

2.3.Tadqiqot metodikasi.
Laboratoriyada o’simlik va tuproq o’rtasidagi o’zaro bog’liqlik tizimi bo’yicha tadqiqotlar olib boriladi. Buning uchun o’simlikni tuproq tarkibiga mos holda tanlash va parvarishlash texnologiyalari masalalari bo’yicha izlanishlar olib boriladi.
Birinchi o’rinda tuproq tarkibi kimyoviy, biokimyoviy va biologik jihadan tahlil qilinadi. Tuproq tarkibini o’zgartirish bo’yicha agrokimyoviy tadqiqotlar olib boriladi. Tuproqni tarkibiga ko’ra baho beriladi. Tuproq haqidagi mavjud ma’lumotlar asosida tegishli tarzda mutaxassislar olib boriladigan izlanishlarga jalb etiladilar: sharoitga mos holda tuproq tegishli makro- va mikroelementlar bilan boyitiladi yoki makro- va mikroelementlar muvozanati shakllantiriladi, tuproq namligini saqlash yoki kamaytirish texnologiyalari ishlab chiqiladi. Sho’rlangan tuproqlarning tuz tarkibi muvozanatlashtiriladi, qayta tiklanadi yoki sho’rlanishning oldini olish bo’yicha tizimli tarzda tadqiqotlar amalga oshiriladi. Tayyorlangan tuproq o’simliklar yoki qishloq xo’jaligi o’simliklari navlarini tanlash uchun taqdim qilinadi.
Har bir tuproq sharoitga mos o’simliklar tanlanadi. Tanlangan o’simliklar uchun parvarishlash texnologiyalari ishlab chiqiladi. Tanlangan tuproq sharoit uchun o’g’itlash va sug’orish normalari ishlab chiqiladi. Tuproqning tarkibi bildirilgan taklif, murojaat yoki o’simliklarning rivojlanish holatiga ko’ra tahlil qilib boriladi. Qilingan basharot (diagnoz) asosida tuproqda bo’layotgan o’zgarishlarning oldini olish bo’yicha taklif va tavsiyalar beriladi. O’simlik to’qimalarini kimyoviy, biokimyoviy hamda fiziologik jihatdan tahlil qilish asosida tuproqlarning holatiga baho beriladi yoki tuproqqa beriladigan makro- va mikoelementlarga ega bo’lgan o’g’itlar berish vaqti va muddatlari ishlab chiqiladi.
Har bir o’simlik uchun tuproqning tarkibi va holati bo’yicha diagnostik xarita ishlab chiqilib, ishlab chiqaruvchilarga taqdim etiladi. Ushbu diagnostik xarita asosida o’simliklarni tanlash, tavsiya etish, parvarishlash, hosildorlik ko’rsatkichlari bo’yicha tegishli ma’lumotlarga ega bo’linadi. O’simlik to’qimalarini kimyoviy va biokimyoviy tahlil qilib borish asosida sifatli mahsulotlar yaratish imkoniyatlari yuzaga keladi.
Laboratoriyada fundamental amaliy tadqiqotlar olib borish asosida innovatsion texnologiyalar yaratiladi. Yaratilgan innovatsion texnologiyalar tegishli tarzda tadbiq etish bo’limi (otdel vnedreniya) orqali ishlab chiqarish tizimiga joriy qilib borilishi yo’lga qo’yiladi.
Tuproq va o’simliklar tahlili uchun tegishli tarzda tashkil etilgan texnik sharoitlar:
1) tegishli texnik talablar asosida uskunalar bilan jihozlangan tadqiqot xonalari
2) Tuproqning kimyoviy tarkibi tahlili.
3) Tuproq va o’simlik o’rtasida elementar aloqadorlikni tahlil qilish.

XULOSA.
Xulosa o’rnida shuni ta’kidlash mumkinki, O’zbekistonda tabiiy sharoitni asl holicha saqlab qolish va uni muhofaza qilish ishlari O’zbekistonning mustaqillik yillaridan boshlab jadal olib borilmoqda. Bu birinchi navbatda O’zbekistonning davlat siyosatini to’g’ri yuritilishi bilan izohlansa, ikkinchi navbatda mamlakatimizda yashovchi O’zbek xalqining ona tabiatni qadimdan ardoqlab kelishidadir.
Bu holat hatto xalqimizning urf-odat va an’analarida ham yaqqol aks etib turadi. Ayniqsa, O’zbekiston mustaqillikka erishgach tabiatni asrash va uni muhofaza qilish ishlarini davlat siyosati darajasiga ko’tardi. Bu borada keng ko’lamli islohotlar olib bormoqda. Tabiatni muhofaza qilishga doir juda ko’plab qonun va qarorlar, huquqiy me’yoriy xujjatlar qabul qilingan.

Masalan, O’zbekiston Respublikasi hududida atrof tabiiy muhit ifloslantirilganligi va chiqindilar joylashtirilganligi uchun to’lovlar tizimini takomillashtirish to’g’risida O’zbekiston Respublikasi qonun hujjatlari to’plami, 2003 y, 9-10-son, 71-modda; 2004 y, 43-son, 456-modda; 52-son, 523-modda; 2005 y, 19-20-son, 142-modda; 2006 y, 6-7-son, 34-modda; 7-son, 400-modda; 2010 y, 5-son, 40-modda; 2010 y, 14-15-son, 106-moddalari, Muhofaza etiladigan tabiiy hududlar to’g’risida O’zbekiston Respublikasi qonun hujjatlari to’plami, 2005 y., 1-con, 1-modda, qishloq va suv xo’jaligi vazirligining o’rmon xo’jaligi bosh boshqarmasi huzurida manzarali bog’dorchilik va o’rmon xo’jaligi respublika ilmiy-ishlab chiqarish markazini tashkil etish to’g’risida O’zbekiston Respublikasi qonun hujjatlari to’plami, 2005 y., 8-9-son, 68-modda; 2009 y. O’zbekiston Respublikasi qonunini amalga kiritish haqida O’zbekiston Respublikasi qonun hujjatlari to’plami, 2008—2012 yillarda O’zbekiston respublikasining atrof muhitni muhofaza qilish ishlari dasturi to’g’risida O’zbekiston Respublikasi qonun hujjatlari to’plami, 2008 y., 37-38-son, 382-moddalar shular jumlasidandir.

Mamlakatimizda qo’riqxonalarning tashkil etilishi va ularga asoslangan holda alohida muhofaza qilinadigan hududlarning tashkil etilib, kengatirilishi Respublikamiz hududi tabiatini muhofaza qilishda beqiyos o’ringa ega. Qo’riqxonalardan tashqari milliy bog’lar, buyurtmaxonalar va shu kabi hududlar asosan qo’riqxonalarga asoslangan holda olib borilmoqda. Shu sababli mamlakatimizda qo’riqxonalarni rivojlantirish va kengaytirish tabiatni muhofaza qilishdagi bajarilishi shart bo’lgan asosiy faoliyatdir.