Reja kirish. Mdh davlatlari bank tizimi rivojlanish tarixi. Mdh davlatlari bank tizimi xususiyatlari

3.MDH davlatlari banklarining o`xshash va farqli jihatlari.
Bank tizimida ko'plab davlatlar uchun ochilgan banklar bor va ularning bir-biriga o'xshashliklari va farqliliklari mavjud. Ba'zi o'xshashliklar esa quyidagicha:
- Ko'p davlatlarda milliy banklar ochilgan bo'lib, ular mamlakatdagi boshqa banklar va tashkilotlardan farqli ravishda faoliyat yuritishadi.
- Har bir bankda o'zining belgilangan valyutasi mavjud.
- Banklar, mablag'lar uchun xizmat ko'rsatish, kreditlar berish, to'lov tizimlarini ta'minlash va boshqa xizmatlar ko'rsatishlar.
- Ko'plab banklar, tijorat banklari bo'lib, xususiy odamlar, korporatsiyalar, shtatlar va boshqa tashkilotlar uchun xizmat ko'rsatishda ishtirok etishadi.
- Banklar xususiy xisoblar ochish, plastik kartalar xizmatlari, internet-bank xizmatlari, mobil-bank xizmatlari va boshqa xizmatlar ko'rsatishda ham bir-biriga o'xshashliklar ko'rsatishadi.
MDH davlatlari bank tizimida ham bir-biriga o`xshashliklar va farqlar mavjud. Bu o`xshashliklar esa quyidagicha:
- Ko`plab MDH davlatlarida milliy banklar ochilgan bo`lib, ular mamlakatdagi boshqa banklar va tashkilotlardan farqli ravishda faoliyat yuritishadi.
- Har bir MDH davlatida o`zining belgilangan valyutasi mavjud.
- Banklar, mablag`lar uchun xizmat ko`rsatish, kreditlar berish, to`lov tizimlarini ta`minlash va boshqa xizmatlar ko`rsatishlar.
- Ko`plab MDH davlatlari tijorat banklari ham ochilgan bo`lib, xususiy odamlar, korporatsiyalar, shtatlar va boshqa tashkilotlar uchun xizmat ko`rsatishda ishtirok etishadi.
- Har bir MDH davlatida bank tizimi o`zining qonuniy va tartiblari asosida ishlaydi.
Farqlar esa quyidagicha:
- MDH davlatlarida ochilgan banklar soni va xizmatlarining ko'p toifaliligi farqli bo`lib, ba`zilari faqat milliy valyutada xizmat ko`rsatadilar, ba`zilari esa chet el valyutalari ham ishlatishga ruxsat beradi.
- Har bir MDH davlati o`zining valyutasini o`zida tuzib turadi va unda mos keladigan tijorat banklari ham mavjud bo`lib, shuningdek, har bir MDH davlatining o`ziga xos moliya tizimi mavjud.
O`zbekiston va Rossiya bank tizimi orasidagi o`xshashliklar va farqlar quyidagicha:
O`xshashliklar:
- Hattoki O`zbekiston va Rossiya ham milliy banklarga ega bo`lib, ularning asosiy vazifalari o`zaro o`xshash: mamlakatning moliyaviy siyosati, mablag`lar tizimini ta`minlash, pul sarflarini tahlil qilish, milliy valyutani qo`llab-quvvatlash kabi.
- Har ikkala davlatda ham tijorat banklari, xususiy banklar, moliyaviy tashkilotlar va boshqa banklar mavjud.
- O`zbekiston va Rossiya ham xalqaro hisob-kitob standartlariga rioya qilishadi.
- Har ikkala davlatda ham karta xizmatlari, mobil-bank va internet-bank xizmatlari mavjud.
Farqlar:
- Rossiya bank tizimi juda katta va ko`p o`zgarishlar yuzaga kelgan bo`lib, O`zbekiston bank tizimi esa Rossiya tizimiga nisbatan yirikroq bo`lmaydi.
- Rossiya bank tizimida tijorat banklarining ko`pligi va xizmatlarining ko`p toifaliligi, shuningdek, Rossiya banklarida xalqaro moliyaviy tashkilotlarga xizmat ko`rsatish ham rivojlangan. O`zbekiston esa shu sohada hali rivojlanganligini anglatmaydi.
- Rossiya bank tizimi o`z resurslarini ko`p qo`llay oladi, shuningdek, Rossiya valyutasining jahon bozorida katta o`rni bor. O`zbekiston esa moliyaviy resurslardan xolis bo`lib, yuridik va jismoniy shaxslarga kredit berishda qiyinchiliklarni tashkil etadi.
O'zbekiston va Qozog'iston bank tizimlari, ikki mamlakatning iqtisodiyotlari va siyosiy tuzilmalari o'rtasida bir nechta farqlarga ega.
Birinchidan, O'zbekiston bank tizimi, qisman davlat boshqaruviga bog'liqdir, bu esa bank tizimining tashkil etilishi, iqtisodiyotdagi muhim tadbirlarni qabul qilish va amalga oshirishga o'rin berishini anglatadi. Qozog'iston esa, ko'pgina tadbirlar o'zining mustaqil bank tizimini o'zida saqlashga qaratilgan, bu esa mamlakatda iqtisodiyotning yuqori darajadagi o'zaro aloqasini, samaradorlik va innovatsiyalarni rag'batlantirishni maqsad qiladi.
Ikkinchidan, O'zbekiston bank tizimi, o'zining milliy valyuta birligini qo'llab-quvvatlaydi va valyuta siyosatini boshqaradi. Qozog'iston esa, o'zining o'zaro almashinuvini kuchaytirish maqsadida, mahalliy valyutani muvozanatli valyutalarga qarshi keng ochib beradi.
Uchinchi farq shundaki, O'zbekiston bank tizimi, ko'plab muassasalarni boshqarib turadi, keyinchalik tadbirlarini amalga oshiradi va davlatning iqtisodiy faoliyatidagi muhim rol o'ynaydi. Qozog'iston esa, mustaqil bank tizimiga ega bo'lib, o'zining innovatsiya va kreditlashtirish sohalariga qaratilgan, mahalliy va tashqi kapitalni jalb qilish maqsadida.
Bundan tashqari, O'zbekiston bank tizimi, ishlab chiqarish, transport va kommunikatsiya sohasi, turizm va boshqa ko'plab sohalarda kreditlarni taqdim etadi. Qozog'iston bank tizimi esa, muhim tadbirlar o'tkazilishini qo'llab-quvvatlash va innovatsiyalarni rivojlantirishni maqsad qiladi.
Bularning barchasi xususan o'ziga xosdir va mamlakatlar o'rtasidagi iqtisodiy aloqalarni yaxshi ko'rsatadi.

Xulosa
Mehnat faoliyati tizimining yuqori darajadagi hamkorligi, ayniqsa, MDH davlatlari banklari o'rtasidagi hamkorlik, iqtisodiyotni rivojlantirish va mustaqil jihatdan ko'proq samarali bo'lishga yordam beradi.
MDH davlatlari banklari, xalqaro moliyaviy tashkilotlar va boshqa mamlakatlar bilan aloqalarni rivojlantirish uchun birgalikda ishlaydi. Bunday hamkorlik, tijorat, kredit va investitsiyalar sohasidagi imkoniyatlarni kengaytiradi.
MDH davlatlari banklari hamkorligining asosiy maqsadi - moliyaviy muammolarni yechish va iqtisodiyotni rivojlantirishga yordam berishdir. Bu maqsadga erishish uchun, ularga o'zaro almashish, investitsiya ko'rsatkichlarini ko'paytirish va kreditlar va moliyaviy vositalarni o'zaro almashtirish yordamida qo'shimcha imkoniyatlar yaratiladi.
MDH davlatlari banklari hamkorligi, mamlakatlar o'rtasida kafolatli kreditlar, yuridik va jismoniy shaxslar uchun kafolatli kreditlar, kichik biznesni o'zgartirish va innovatsiyalarni rivojlantirish uchun kafolatli kreditlar, investitsiya loyihalari va boshqa ko'plab sohalarda imkoniyatlar yaratadi.
Bundan tashqari, shu hamkorlik mamlakatlarning iqtisodiy tizimlarini modernizatsiya qilish, harakatlanishni sifatliroq qilish va mustaqil jihatdan ko'proq samarali bo'lishga yordam beradi.
MDH davlatlari bank tizimi kelajagi, iqtisodiyotning yanada rivojlanishiga yordam berish va moliyaviy muammolarni yechishga qaratilgan. Bu maqsadga erishish uchun, kelajakda MDH davlatlari bank tizimi quyidagi yo'nalishlarda innovatsiyalar va rivojlantirishlarga yo'naltiriladi:
1) Texnologik innovatsiyalar: MDH davlatlari banklari, bank tizimlarini yaxshilash va moliyaviy muammolarni yechishda ishlatiladigan yangi texnologiyalarni o'rganish va kiritishga qaratilgan. Bu, bank tizimlarining samaradorligini oshirish va xizmatlarini o'zlashtirishga imkon beradi.
2) Mahalliy iqtisodiyotni rivojlantirish: MDH davlatlari bank tizimi, mahalliy iqtisodiyotni rivojlantirish uchun kafolatli kreditlar, investitsiyalar va boshqa ko'plab imkoniyatlar yaratishga qaratilgan. Bu, mamlakatlar o'rtasidagi hamkorlikni kengaytiradi va iqtisodiyotni o'zlashtirishga yordam beradi.
3) Xalqaro moliyaviy tashkilotlar bilan hamkorlik: MDH davlatlari bank tizimi, xalqaro moliyaviy tashkilotlar bilan hamkorlikni kengaytirishga qaratilgan. Bu, mamlakatlar o'rtasidagi tijorat, investitsiyalar va kreditlar sohasidagi imkoniyatlarni oshiradi.
4) Iqtisodiy ko'rsatkichlarni oshirish: MDH davlatlari bank tizimi, mamlakatlar o'rtasidagi tijorat, investitsiyalar va kreditlar sohasidagi ko'rsatkichlarni oshirishga qaratilgan. Bu, mamlakatning iqtisodiy tizimini mustaqil jihatdan ko'proq samarali bo'lishga yordam beradi.
Jamiyatning iqtisodiyotining o'zgarishi va yangilanishi bilan MDH davlatlari bank tizimi ham yanada rivojlanib, kelajakda moliyaviy xizmatlar va imkoniyatlar ko'payadi.

Foydalanilgan adabiyotlar ro`yxati
-A.A.Omonov, T.M.Qoraliyev Pul va banklar
-A.Omonov, R.Tojiyev Bank ishi
-Fayllar.org sayti
-Arxiv.uz sayti
-Bank.uz sayti
-Wikipedia
-Dutyfree58.ru sayti
-Chatgpt sun`iy ilovasi