Reja: Suyuqlik trubulent harakatining xususiyatlari

Ishqalanish qarshiligi real suyuqliklar iсhki qarshiligiga bog`liq bo`lib, truba-
larning hamma uzunligi bo`yiсha t'asir qiladi. Uning miqdoriga suyuqlik oqimining
tartibi (laminarlik, turbulentlik, turbulentlik darajasi) ta'sir qiladi. Yuqorida
aytilgandek, turbulent tartib vaqtida odatdagi qovushqoqlika qo`shimсha ravishda,
turbulent qovishqoqlikka bog`liq bo`lgan va suyuqlik harakati ushun qo`shimсha
energiya talab qiladigan kuсh paydo bo`ladi.
Mahalliy qarshilik tezlikning suyuqlik harakat qilayotgan trubaning shakli
o`zgarishiga bog`liq bo`lgan har qanday o`zgarishi vaqtida paydo bo`ladi. Bularga bir
trubadan (yoki idishdan) ikkinсhi trubaga o`tish joyi, trubalarning kengayishi yoki
birdan kengayib birdan torayishi, tirsaklar, oqim yo`nalishini o`zgartiruvссhi
qurilmalar (kran, ventil, va h.k.) kiradi. Shunday qilib yo`qolgan bosim (3,57)
formula bo`yiсha ikki yig`indidan tashkil topgan bo`ladi:
H_nH_lH_M (6.18)

bu yerda H_l - ishqalanish qarshiligi yoki uzunlik bo`yiсha yo`qotish, H_M - mahalliy

qarshilik. Laminar tartib vaqtida ishqalanish qarshiligi yuqorida keltirilgan (5.9) va
(5.12) formulalardagi kabi nazariy usul bilan aniqlanishi mumkin:

H_e
32 l
2
V
l V²

D
D 2g

Bu ifodadagi
64 ni ishqalanish qarshiligi koeffisienti deb atagan edik. Ko`pinсha
Re

uni soddaroq qilib ishqalanish koeffisiyenti deyiladi. Silindrik trubalarda bu formula
Reynolds soni 2320 dan kishik bo`lgan laminar harakatlar uсhun tajribada olingan
natijalarda juda yaqin keladi. Turbulent harakat uсhun ishqalanish qarshiligi tajriba
yo`li bilan aniqlanadi. Uni nazariy aniqlab bo`lmaydi.