Rəyçilər Ə. A. Sadıqov T.Ə. Sadıqov
xərclərini uçota alan hesabların - 202 saylı «İstehsalat məsrəfləri», 721 saylı
Yüklə 4,8 Mb. Pdf görüntüsü
|
136 xərclərini uçota alan hesabların - 202 saylı «İstehsalat məsrəfləri», 721 saylı «İnzibati xərclər», 711 saylı "Kommersiya xərcləri" hesablarının debetinə yazılmaqla əks etdirilir. Yeni hesablar planının 225-ci hesabında 3 ay və daha az müddətə pula çevrilən sənədlər “pul vəsaitlərinin ekvavalentləri” sayılır. Pul vəsaitlərinin ekvavalentləri investisiya və digər məqsədlərdən daha çox qısamüddətli pul öhdəliklərinin yerinə yetirilməsi üçün istifadə edilirlər. Hər hansı investisiya məbləğinin pul vəsaitlərinin əvvəlcədən məlum olan məbləğinə asan çevrilə bilən və dəyərinin dəyişməsi riskinə ciddi məruz qalan yüksək likvidli qoyuluşlar olmalıdır. Buna görə də qısa ödəniş müddətinə, yəni, əldə olunduğu tarixdən 3 ay və ya daha az ödəniş müddətinə malik olan qoyuluşlar pul vəsaitlərinin ekvivalentləri kimi tanınırlar. Səhm qoyuluşları pul vəsaitləri ekvivalentlərindən ayrılmalıdırlar. Pul vəsaitlərinin ekvivalentləri kimi təsnifləşdirilən qısamüddətli qoyuluşlar aşağıdakı meyarlara cavab verməlidir: a) qısa ödəniş müddətinə, əldə olunduğu tarixdən 3 ay və ya daha az ödəniş müddətinə malik olmalıdır; b) pul vəsaitlərinin əvvəlcədən məlum olan məbləğinə asan çevrilə bilməlidir; c) dəyərin dəyişməsi kimi cüzi riskə məruz qalmalıdır. Pul vəsaitlərinin ekvivalentlərinə, adətən qısamüddətli depozitlər, depozit sertifikatları, həmçinin dövlət və kommersiya təşkilatlannın qiymətli kağızları aiddir. Pul vəsaitlərinin ekvivalentlərinə hesabat ilinin sonunda, xalis “Pul vəsaitləri və onların ekvivalentlərinə” əlavə edilən hər hansı bank overdraftı da daxildir. Bank overdraftı - kommersiya təşkilatı ilə kredit təşkilatı arasında xüsusi müqavilənin mövcud olduğu halda təşkilatın bu kredit təşkilatı qarşısında yaranan qısamüddətli öhdəliyidir. Bu müqaviləyə əsasən: a) müəyyən vaxt anında təşkilatın cari hesabında 3-cü tərəf qarşısında olan öhdəliklərin yerinə yetirilməsi üçün kifayət qədər pul vəsaitinin mövcud olmadığı halda bu öhdəliklər kredir təşkilatının vəsaiti hesabına ödənilir; b) alınmış kreditlər və kreditlərə hesablanmış faiz məbləğləri üzrə kommersiya təşkilatının kredit təşkilatı qarşısında yaranmış öhdəlikləri bu təşkilatın cari hesabına mədaxil edilmiş hər hansı pul vəsaitlərinin müəyyən olunmuş qaydada ödənilməsi ilə həyata keçirilir. Təşkilatın məhsul satışından əldə etdiyi və banka, rabitə şöbəsinə, yaxud bankın inkassatorlarma təhvil verilmiş satış pulu bir qayda olaraq həmin gün, yaxud növbəti gün hesablaşma hesabına köçürü T37 lür. Bununla əlaqodar olaraq pul vəsaitinin kassadan silinməsi ilə hesablaşma hesabına köçürüldüyü gün arasında fərq (bir, yaxud bir neçə gün) əmələ gəlir. Bu cür halda baş vermiş əməliyyatın mühasibat uçotunda əks etdirilməsinin fasiləsizliyini təmin etmək üçün hesablar planına 222 saylı «Yolda olan köçürmələr» hesabı daxil edilmişdir. Bu hesabda pulun yuxarıda adı çəkilən təşkilatlara verilməsi və onun hesablaşma hesabına köçürülməsi nəticəsində bağlanması əks etdirilir. Daha doğrusu, pulun kassadan yuxarıda adı çəkilən təşkilatlara verilməsi 222 saylı «Yolda olan köçürmələr» hesabının debetinə, 221 saylı «Kassa» hesabının kreditinə, pul hesablaşma hesabına daxil olduqda isə 223 saylı «Bank hesablaşma hesablan» hesabının debetinə 222 saylı «Yolda olan köçürmələr» hesabının kreditinə yazılış verilir. Satış pulunun əks etdirilməsi üzrə əməliyyatları əks etdirmək üçün əsas sənəd bankın, rabitə şöbəsinin qəbzi, yaxud onun inkassatorlara təhvil verilməsini təsdiq edən müşayiətedici cədvəl hesab edilir. Xarici valyutada pul köçürmələrinin oxşar hərəkətinin uçotu ayrıca yolda olan köçürmələr analitik hesabında aparılır. 2.7 Təhtəlhesab şəxslərlə hesablaşmaların uçotu Kommersiya təşkilatlarının fəaliyyətində köçürmə yolu ilə yerinə yetirmək mümkün olmayan bir sıra xərclər baş verir ki, təcrübədə belə xərclərə xırda təsərrüfat xərcləri və ezamiyyə xərcləri deyilir. Sözügedən xərclər bir qayda olaraq təhtəlhesab şəxslər tərəfindən yerinə yetirilir və həmin xərclər üçün verilmiş pul-məbləğləri təhtəlhesab məbləğlər adlanır. Pulun təhtəlhesab məbləğ kimi verilməsi onun miqdarı və müddəti, kassa əməliyyatlarının aparılma qaydasına müvafiq təyin edilir. Nağd pulun təhtəlhesab verilməsi işçinin ərizəsinə, rəhbərin əmrinə əsasən kassa məxaric orderi ilə rəsmiləşdirilir. Təhtəlhesab olaraq pul ancaq təşkilatın işçilərinə inzibati-təsər- rüfat və əməliyyat xərclərinə və xidməti ezamiyyət üzrə xərclərə verilir. Daimi təhtəlhesab olaraq avans alanların siyahısı təşkilat üzrə əmrlə hər il elan edilir. Yüklə 4,8 Mb. Dostları ilə paylaş:
|