ACADEMIC RESEARCH IN EDUCATIONAL SCIENCES
VOLUME 2 | ISSUE 4 | 2021
ISSN: 2181-1385
Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 2021: 5.723
Academic Research, Uzbekistan 310 www.ares.uz
tizimining turli darajalarida joylashgan harakatlarini boshqarishning markaziy
mexanizmlari ishi bilan ham bog‟liqdir.
METODOLOGIYA
Vegetativ markazlar mexanizmlarning bir qismi bo‟lib,
vosita va sensor tizim
bilan bir qatorda vegetativ jarayon darajasining motor harakatlarining intensivligiga
mos kelishini ta‟minlaydi. Sensor markazlari ishlaydigan mushak guruhlarining quvvat
va tezlik parametrlarini hal qiladi. Shunday qilib, raqobatbardosh masofani bosib o‟tish
tezligi butun vujudning funktsiyasi deb qaralishi kerak.
Shunday qilib, raqobatdosh masofada poyga tezligi umumiy tana funktsiyasi deb
qaralishi kerak. Yugurish qadamlarining mukammal individual texnikasi - bu
sportchining imkoniyatlaridan oshishning asosiy sharti xisoblanadi.
Sprinterlarda yugurish bosqichlari texnikasi samaradorligi
darajasini oshirishni
ta‟minlaydigan yangicha yondashuvlarni nazariy asoslash edi. Qisqa masofada quvib
otish bosqichlarida texnikani takomillashtirish sharoitlarini aniqlash va o‟quv tajribasida
ushbu shartlarning samaradorligini tekshirishdan iborat edi.
Qisqa masofaga yuguruvchilarning mashg‟ulot jarayonining samaradorligi,
tananing yuklamalarga moslashish
xolatini hisobga olgan holda, mashg‟ulot
yuklamalarini muntazam ravishda nazorat qilish orqali tezlikni asta-sekin oshirib borishi
bilan belgilanadi. Mushak ishining asosiy parametrlari - bu individual ritm va uni dam
olish bilan almashtirish chastotasini hisobga olgan holda hajm va intensivlik bilan
bog‟liqdir. Mashg‟ulot ishlarining hajmi va intensivligining maqbul nisbati,
vosita
funktsiyasini rivojlantirish jarayonini boshqarish usuli sifatida qaraladigan tana
reaksiyasi xususiyatiga qarab aniqlanadi.
Mushak ishini kuchaytirishga moslashishning asosiy xususiyatlari orasida tana
hajmining ichki muhit ko‟rsatkichlari va tashqi ta‟sir xarakterining o‟zgarishi mos
keladi. Adaptiv o‟zgarishlar shoshilinch ta‟sir bilan ajralib turadi. Teskor o‟zgarishlarga
mashg‟ulot yuklamasi ta‟sir qiladi va normal holatga keladi. Umumiy moslashish tana
tizimlari faoliyatidagi sezilarli morfologik o‟zgarishlar bilan barqarorlashadi. Bu
mashg‟ulot jarayonining uzluksizligini talab qiladi.
Tanada muntazam intensivlik va hajmdagi mashqlarni
bajarish qobiliyatini
oshiradigan muntazam mashg‟ulot yuklamasi ta‟sirida tegishli reaksiyalar paydo
bo‟ladi. Shuni yodda tutish kerakki, tana asta-sekin bir xil
mashqlarga moslashadi va
mashg‟ulot effekti yo‟qoladi, shuning uchun ishlash xolati va yuklamaning shiddati
o‟zgarishi kerak.
