Rivojlantirishning usullari

ACADEMIC RESEARCH IN EDUCATIONAL SCIENCES 
VOLUME 2 | ISSUE 4 | 2021 
ISSN: 2181-1385 
 Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 2021: 5.723 
 
Academic Research, Uzbekistan 311 www.ares.uz 
MUHOKAMA VA NATIJALAR 
Sport mahoratining o‟sishi uchun raqobatbardosh harakatlarning oqilona 
texnikasini o‟rganish juda muhimdir. Birinchi mashqdan boshlab sprinter fizika 
qonunlari asosida harakatlarni amalga oshirishi kerak: tananing og‟irlik markazini 
saqlab qolish zarurligi va yugurish paytida uning harakati, harakatlarning soni, 
boshqaruv elementlari va tana qismlarini joylashtirish burchaklari oyoqni tayanchga 
qo‟yayotganda, itarish, uchish bosqichi va boshqalar. 
Yugurish pog‟onasining individual vaqt-makon va kuch-quvvat parametrlaridan 
eng kichik og‟ish pastroq ishlash tezligiga olib keladi. 
Mashg‟ulot eksperimenti 17-21 yoshdagi 37 nafar sportchi bilan (birinchi, 
ikkinchi toifadagi sportchilar va nomzodlar) raqobat masofasida yugurish tezligini 
oshirishni nazarda tutilgan mashg‟ulot sharoitlarini tekshirish uchun o‟tkazildi. 
Sportchilar nazorat (NG) va tadqiqot (TG) guruhlariga bo‟lingan - mos ravishda 18 va 
19 kishi. 
Tadqiqotdan oldin 150 metr masofada sportchilarning dastlabki jismoniy 
tayyorgarligi darajasi va 400 metrga yugurgan sportchilarning tezlik ko‟rsatkichlarini 
aniqlash uchun test o‟tkazildi. Tadqiqotda qayta ishlash ikkala guruhdagi sportchilarda 
sezilarli farqlarni aniqlamadi (p> 0.05). Bundan tashqari, barcha sportchilarning 
yugurish ko‟rsatkichlari 100, 200 va 400 m masofalar yordamida aniqlandi (pastki 
startdan). 
Natijalarlarni tahlil qilinganda ikkala guruhdagi sprinterlar o‟rtasida sezilarli 
farqlarni aniqlamadi (p> 0.05). NG mashg‟ulotlari an‟anaviy metodika bo‟yicha, 
O‟zbekiston yengil atletika federatsiyasi tomonidan tavsiya etilgan o‟quv dasturi 
bo‟yicha, TGda esa bizning metodikamizni hisobga olgan holda o‟tkazildi. 
Depsinuvchi oyoqning optimal burchaklari har bir sprinter uchun tana vaznining 
nisbati bo‟yicha alohida-alohida hisoblab chiqilgan, old va orqa va lateral yo‟nalishlarda 
bosh va tana tebranishlarining belgilangan amplitudasi, qo‟llarning xarakatlanishlari 
qiymatini o‟lchash va ularni muvofiqlashtirildi. 
Sportchining har bir yugurishi barcha tavsiya etilgan masofalar oralig‟ida faqat 
murabbiyning nazorati ostida sportchilarning individual xususiyatlariga mos keladigan 
vaqt oralig‟i va parametrlarini muvofiqlashtirish darajasini belgilash bilan amalga 
oshirildi. TGda sprinterning nerv-mushak kuchlanishini hal qilish uchun ishlatilgan. Bu 
haddan tashqari asab-mushak kuchlanishini bartaraf etishga, kerakli qulaylik va 
harakatlanish erkinligini ta‟minlashga, 
psixoemotsional 
holatni 
yaxshilashga, 
mashg‟ulotlardan qoniqishni oshirishga yordam berdi. 

---