39
seç. Texniki peşə olsa daha yaxşı. Yazıqsan, bala. Sonra başına
döyəcəksən, gec olacaq. Bunun axırı yoxdur. Sənin kimi
yüzlərcə, minlərcə gənc bax bu saat, sənin yazdığını, lap elə
sənin yazdığın kimi, ya bir az ayrı cür, heç tafavütü yoxdur, bir
az daha yaxşı, ya daha pis, daha savadlı, ya daha bisavad, hə,
sənin yazdıqlarını onlar da yazır. Hələ gec deyil, Cavansan.
Ömrün qabaqdadır. At bu işin daşını. Əlbəttə, əgər İlyas
Nizami deyilsənsə! Yox, bəlkə İlyas Nizamisən? Hə, onda
başqa məsələ. Bəlkə elə doğrudan İlyas Nizami oldun. Kim
bilir?
Nemət:
—Çıx üçüncü mərtəbəyə, — dedi, — on birinci otaq.
Nəşriyyatdan çıxıb studiyaya tərəf getdi. Meydançadan
keçəndə gördü ki, on bir-on iki yaşında uşaqlar futbol
oynamağa hazırlaşırlar. Ayaq saxladı. Dayanıb onları izləməyə
başladı.
İçlərində ikisi lap balaca idi. Yeddi-səkkiz yaşında. Yəqin
onları qapıçı qoyacaqlar. Həmişə uşaqlar ən balacaları, ən
zəifləri qapıçı təyin edirlər.
Oğlanlardan biri daş qoydu — ştanqa! Bir neçə addım saydı,
ikinci daşı qoydu. Bu bir qapı! Sonra gedib eyni üsulla ikinci
qapını düzəltdilər.
Doğrudan da balacaları qapıçı qoydular. İki dəstəyə
bölündülər. Üç-üç. Bir nəfər artıq idi.
—Sən sudya!
"Sudya" cığallığa başladı.
—Özün ol sudya. Mən istəmirəm. Mən oynamaq istəyirəm.
—Yaxşı, indi sən ol. Üç qoldan sonra mən olaram, sən
oynayarsan.
Razılaşdılar. Kapitan yerdən çöp götürüb yumruğunda
gizlətdi. O biri komandanın kapitanı tapdı.
Oyun başlandı.
Nemətin öz uşaqlığı yadına düşdü. O qədər bax lap bu cür
futbol oynayıb ki... Küçə futbolunun ənənələri, texnikası,
40
qanunları dəyişməzdir. 25 il bundan qabaq da hər şey beləcə
idi. Daş ştanqalar. Balaca qapıçılar. Vaxt yox, qol hesabı oyun.
Qolların cığallanması. "Yox, yan getdi", ya da "hündürdən
getdi, ştanqanın üstündən" — hər şey, eynilə olduğu kimi
qalmışdı.
—Tofiq, ver mənə! Özün çıx. Ala, Nazim!
—Ruka! Ruka! — deyə qışqırışdılar.
Əli topa toxunmuş oğlan küçə futbolunun əfsanəvi
qanununa isnad etdi. "Prijataya ruka" — dedi. Mübahisə
başlandı. Birdən kiminsə ağlına gəldi ki, hakimin də bir rolu
ola bilər, hakim amiranə bir səslə:
—Pinal, — dedi. Nəhayət, o da bir anlıq xəlifə olmuşdu.
Cərimənin səbəbkarı bir kəlmə də kəsmədi. Dinməzcə penalti
yerini təyin etməyə başladı: qapıdan addımladı. "İndi gör necə
addımlayacaq!" Doğrudan da addımlarını elə iri atırdı ki,
qorxurdun bağanağı aralı qalsın.
Belə saya-saya onuncu addımda gəlib rəqibin qapısına çıxdı.
Özü də başa düşdü ki, deyəsən çox ağ eləyib. Sonuncu
addımını bir az qısa etdi.
—Bax buradır, — dedi, — vurun!
Bayaqdan bəri dinməz-söyləməz ona tamaşa edən rəqib
komandanın kapitanı:
—Ala! — dedi və özü saymağa başladı.
"İndi gör bu necə sayacaq!"
Bu kapitan elə bil ayağı zəncirli dustaq kimi yeriyirdi —
dıpbır-dıpbır. Penalti yeri lap yaxın oldu. Təzədən haray
qopdu.
Nemət özü də bilmirdi ki, nə səbəbdən işini-gücünü atıb
burada dayanıb, belə maraqla bütün bu şeyləri izləyir, ayrılıb
gedə bilmir.
Kövrək uşaq xatirələrinin riqqətindən başqa bu futbolda nə
isə başqa bir şey də var idi. Hisslərin, həvəslərin çılpaqlığı,
təmənnasızlığı, saflığı, təmizliyi...
Görəsən bizim şöbənin cəfakeşləri bu oyuna baxsaydılar, nə
41
deyərdilər? Əlbəttə, Qurban zəhər tuluğudur. Dedikləri də
hamısı tikanlı sözlərdir. Ancaq bəlkə onun dediyində bir faiz,
yarım faiz, çərək faiz həqiqət var. Futbol marağında bəlkə də
çirkin bir şey yoxdur, ancaq hər halda çox kədərli bir şey var.
"Boşluğu doldurma". "Cəfakeşlik çoxunuzun boynuna düşüb".
Ay səni, Qurban! Amma bəlkə cəfakeşliyə səbəb işdaşların
söhbətindən, marağından, həvəsindən geri qalmamaq istəyidir?
Deməli, belə çıxır ki, hamı bir-birinin ucbatından cəfakeş olub.
Bir-birinin xətrinə.
—Qol! Qol! — deyə uşaqlar qışqırışdılar.
Studiyanın kassası qarşısında xeyli adam vardı. Nemət
yarım saata qədər növbədə durdu. Zənd-zəhləsi getdiyi İ. də
burda idi.
İrişə-irişə:
—Görürsən də, — dedi, — soyuruq hökumətimizi.
Bir xeyli pul aldı.
—Kasıbçılığımızı eləyirik də. — İrişə-irişə saydı. Nemətə
tərəf uzatdı:
—Sən mənim canım, buyur üstündən götür.
—Çox sağ ol. Özüm alacağam.
İrişə-irişə cibinə qoydu:
—Di sağ ol!
İrişə-irişə çıxıb getdi.
Nemət: "Pulu da adamlar cürbəcür alır — deyə düşündü.
Biri halal zəhmətinin dəyəri kimi, açıq üzlə. Birisi də bax
bunun kimi, elə bil qəbih bir iş tutur, qanunla aldığı pulu da
oğru təki alır. Elə bil haram mal yeyir, üstünü açmasınlar deyə
də hamıya irişir. Eh, nə isə..."
Deməli belə. İndi gedək, maqnitofon alaq.
Poçtamtın yanından keçəndə əlini döş cibinə atdı. Pasportu
yanında idi. İçəri girdi "Do vostrebovaniya" yazılmış
pəncərəyə yanaşdı:
"Mənim bura gəlməyim nəyə oxşayır? Elə bil qəbir üstünə
gəlirəm. Ya da suyu qurumuş dəyirmana. Yox, bu
42
bənzətmələrin heç biri düz deyil. Bu pəncərənin ardında heç
kəsi basdırmamışam. Burda qurumalı bir şey də yox idi".
Hər dəfə yolu bu küçədən düşəndə poçta girər, pasportunu
uzadıb gözləyərdi. Qəribə bir həyəcanla gözləyərdi. Kağızçı
səliqəylə zərfləri yoxlayar, hər dəfə də eyni sözləri deyərdi: bir
şey yoxdur. Məktub hələ yəqin yoldadır.
Hardan da olaydı? Nemət bilirdi ki, yolda-zadda da deyil. O
heç yerdən, heç kimdən məktub gözləmirdi: Yox yerdən
məktub çıxmayacaqdı ki... Yaddaşını ələk-vələk eləsə də başqa
şəhərdən ya Bakının özündən ona "do vostrebovaniya" məktub
yazacaq bir adam xatırlaya bilməzdi.
Amma nədənsə bu küçədən tək keçəndə hər dəfə həmin
pəncərəyə yanaşırdı. Yanında bir sənəd olmayanda
heyfsilənirdi:
—Namazov, aha, var. Yox, bu, Namazov Nadir imiş. Siz
Nemətsiniz!
—Bəli, mən Nemətəm.
Kağızları bir-bir ötürüb son zərfi də bir qırağa qoydu:
—Hələlik heç nə yoxdur, — dedi. Şüşənin yarımdairəvi
kəsiyindən pasportu qaytardı.
Nemət ağır-ağır pəncərədən aralandı. Qəfilcən fikrində
gözlənilməz bir bənzətmə oyandı. "Bu da mənim
qəribəliyimdir, — deyə düşündü. — Məmməd Nəsrin
Krasnovodsku kimi... Hər şeydə məna axtarsan..."
Siqaretini odlayıb küçəyə
çıxdı.
Dostları ilə paylaş: |