Süd və süd məhsullarının texnologiyası
49
köməyi ilə həyata keçirilir. Pasterizatorlar borulu və löv-
həli olurlar. Içməli süd və turş süd məhsulları istehsalında
adətən lövhəli pasterizatorlardan istifadə edilir.
Bu ava-
danlıqların pasterizə ehtimalı 99,9%-dir. Bu avadanlıqla-
rın pasterizasiyadan əlavə soyutma qabiliyyətinə də ma-
likdirlər. Iqtisadi cəhətdən çox əlverişli avadanlıqlardır.
Pasterizasiyanın effektivliyi
məhv olmuş mikroorqanizm-
lərin miqdarının xammalda olan mikroorqanizmlərin miq-
darına olan nisbəti ilə müəyyən edilir və faizlə göstərilir
(şəkil 6).
4.1.2.
Südün sterilizə edilməsi
Südün 100
0
C-dən yuxarı temperaturda isti emalına ste-
rilizə edilmə deyilir. Sterilizə edilmiş süddə nəinki vegeta-
tiv mikroorqanizmlər hətta qılaflı bakteriyalar məhv olur-
lar (onların istiliyə davamlılığı yüksəkdir). Belə süd insan
orqanizmi üçün tamamilə təhlükəsizdir və onu adi tempe-
raturda uzun müddət saxlamaq olar (bir ay 16-20
0
C). Ste-
rilizə edillmə effektivliyi aşağıdakı düsturla hesablanır:
E = l
y
C
b
-l
y
C
c
Burada: C
b
və C
c
- mikroorqanizmlərin sterilizasiyadan
əvvəl və sonrakı miqdarıdır.
9 < C
b
< 10 olmalıdır.
Sterilizasiya effektivliyi temperatur və vaxtdan asılıdır.
Temperatur
nə qədər çox olarsa, süddə olan mikroorqa-
nizmlərin məhv olma sürəti o qədər çoxalır. Məs., 100
0
C-
dən yuxarı temperatur hər 10
0
C qalxdıqca termofil bakte-
riyanın məhv olma sürəti 11 dəfə, mezofil bakteriyaların
məhv olma sürəti isə 30 dəfə artır. Sterilizasiya effektlili-
yini lazımi dərəcədə almaq üçün, sterilizasiya temperaturu
aşağı olduqca onun müddətini artırmaq lazımdır və ya ək-
