150
QISQARTMA SO‘ZLAR RUYXATI
MB - ma’lumotlar bazasi.
MBBT - ma’lumotlar bazasini boshqarish tizimlari.
SQL - (structured query language) strukturalangan so‘rovlar tili.
TCB - (Trusted Computing Base) ishonch qozongan hisoblash
bazasi.
NRU - (no read up - NRU) yuqorini o‘qish man etiladi.
NWD - (no write down - NWD) pastga yozish man etiladi.
ANSI - Amerika milliy standartlashtirish instituti.
ISO - Xalqaro standartlashtirish instituti.
DDL - ma’lumotlami tavsiflash tili DDL (Data Definition
Language).
DML — ma’lumotlami manipulyatsiyalash tili DML (Data
Manipulation Language).
DAC — foydalanishni diskresion boshqarishga (Discretionary Accès
Control) asoslangan model.
MAC — foydalanishni mandatli cheklashga (Mandatory Access
Control) asoslangan model.
RBAC - foydalanishni cheklashning rolli modeli (Role - Based
Access Control).
FS - fayl serveri modeli (File Server).
RDA - ma’lumotlardan masofadan foydalanish modeli (Remote
Data Access).
DBS - ma’lumotlar bazasi serveri modeli (Data Base Server).
AS - ilovalar serveri modeli (Application Server).
ODBC - Open Database Connectivity - ma’lumotlar bazasidan
oshkora foydalanish.
Authorization ID - har bir foydalanuvchi maxsus identifikatsiya
nomi yoki nomeri.
DCE - OSF konsemining taqsimlangan hisoblash muhiti.
TLS - Transport Layer Security - transport sathi xavfsizligi.
SSL - Security Socket Layer - xavfsiz soket sathi.
151
ATAMALAR LUG* А П
Algoritm — amallaming cheklangan soni yordamida masala
yechimini belgilovchi buyruqlaming cheklangan to‘plami.
Алгоритм - упорядоченный конечный набор четко опре
деленных правил для решения задач за конечное количество
шагов.
Algorithm - an ordered finite set of clearly defined rules for
solving a finite number of steps.
Asliga to‘g ‘riIik - 1. Haqiqiylik 2. Subyekt yoki resursning
so‘ralganiga muvofiqligini kafolatlanuvchi xususiyat.
Аутентичность - 1. Подлинность. 2. Свойство гаранти
рующее, что субъект или ресурс идентичны заявленным. Ау
тентичность применяется к таким субъектам, как пользователи,
процессы, системы и информация.
Authenticity - 1. Authenticity. 2. Feature ensures that the
subject or resource identical stated. Authenticity applies to entities
such as people, processes, systems and information.
Autentifikatsiya axboroti — foydalanuvchining haqiqatdan
aynan o‘zi ekanligiga ishonch hosil qilishda foydalaniladigan
axborot.
Информация аутентификации - информация, исполь
зуемая для установления подлинности личности, за которую
выдает себя пользователь.
Authentication information — information used for establish
ment of authenticity of the personality for which the user gives out
himself.
Autentifikator - foydalanuvchining farqli alomatini ifoda-
lovchi autentifikatsiya vositasi. Qo‘shimcha kod so‘zlari, biometrik
152
ma’lumotlar va foydalanuvchining boshqa farqli alomatlari auten-
fikatsiya vositalari b'o‘lishi mumkin.
Аутентификатор — средство аутентификации, представ
ляющее отличительный признак пользователя. Средствами
аутентификации пользователя могут быть дополнительные ко
довые слова, биометрические данные и другие отличительные
признаки пользователя.
Authenticator - authentication means representing the
hallmark of the user. Means of user.
Autentifikatsiya ma’lumotlari - taqdim etilgan foydalanuv-
chi identifikatorini tasdiqlash uchun ishlatiladigan axborot.
Аутентификационные данные - информация, используе
мая для верификации предъявленного идентификатора поль
зователя.
Authentication data - information used to verify the pre
sented user ID.
Autentifikatsiya - odatda tizim resurslaridan foydalanishga
ruxsat etish xususida qaror qabul qilish uchun foydalanuvchining
(haqiqiyligini), qurilmaning yoki tizimning boshqa tashkil etuvchi-
sining identifikatsiyasini tekshirish; saqlanuvchi va uzatiluvchi raa’-
lumotlaming ruxsatsiz modifikatsiyalanganligini aniqlash uchun
tekshirish.
Аутентификация - проверка идентификации пользова
теля^ (проверка подлинности), устройства или другого компо-
нента в системе, обычно для принятия решения о разрешении
доступа к ресурсам системы; проверка целостности хранящихся
или передающихся данных для обнаружения их несанкцио
нированной модификации.
153
Authentication - checking user authentication (authen
tication), device, or other component in the system, usually to make
a decision about granting access to system resources; checking the
integrity o f stored or transmitted data to detect unauthorized
modification.
Autentifikatsiya kodi - axborotni imitohimoyalovchi kodlash
algoritmining turi. Odatda, autentifikatsiya kodi xabami uning
haqiqiyligi kodi bilan taqqoslaydi. Axborotning haqiqiyligi xususida
qarab qabul qilish algoritmi xabar haqiqiyligi kodi qiymatini
tekshirishga asoslangan.
Код аутентификации - вид алгоритма кодирования ими-
тозащищающего информации. Как правило, к. а. сопоставляет
сообщению его код аутентичности сообщения. Алгоритм при
нятия решения о подлинности информации основан на про
верке значения кода аутентичности сообщения.
Authentication code - type of coding algorithm simulation
protected information. As a rule, it is post code authenticity of the
message. Decision algorithm authentication information is based on
checking the authenticity of the message code value.
Avtomatlashtirilgan axborot tizimi - ma’lumotlami va
axborotni yaratish, uzatish, ishlash, tarqatish, saqlash va/yoki
boshqarishga va hisoblashlami amalga oshirishga mo‘ljallangan
dasturiy va apparat vositalar.
Автоматизированная информационная система - сово
купность программных и аппаратных средств, предназначен
ных для создания, передачи, обработки, распространения, хра
нения и/или управления данными и информацией и произ
водства вычислений.
154
Automated Information System - a set of software and hard
ware designed for the creation, transmission, processing, distribu
tion, storage and/or data and information management and pro
duction calculations.
Avtorizatsiya - tizimda foydalanuvchiga uning ijobiy autenfi-
katsiyasiga asosan ma’lum foydalanish huquqlarini taqdim etish.
Авторизация - представление пользователю определен
ных прав доступа на основе положительного результата его
аутентификации в системе.
Authorization - View user specific access rights on the basis
of a positive result in its authentication system.
Axborot xavfsizligi - axborot holati bo‘lib, unga binoan axbo-
rotga tasodifan yoki atayin ruxsatsiz ta’sir etishga yoki uning olini-
shiga yo‘l qo‘yilmaydi. Axborotni texnik vositalar yordamida ishla-
nishida uning maxfiylik (konfidensiallik), yaxlitlik va foydalanuv-
chanlik kabi xarakteristikalarini (xususiyatlarini) saqlanishini ta’-
jninlovchi axborotning himoyalanish sathi holati.
Безопасность информации - состояние информации, при
котором исключаются случайные или преднамеренные несанк
ционированные воздействия на информацию или несанкцио
нированное ее получение. Состояние уровня защищенности ин
формации при ее обработке техническими средствами, обеспе
чивающее сохранение таких ее качественных характеристик
(свойств) как секретность /конфиденциальность/, целостность и
доступность.
Information security - state information, which prevents
accidental or intentional tampering or unauthorized information to
155
receive it, also - state - level data protection during processing
technologies to support the preservation of its qualitative cha
racteristics (properties) as privacy / confidentiality / integrity and
availability.
Axborot xavfsizligi - ta’siri natijasida nomaqbul holatiarga
olib keluvchi atayin yoki tasodifan. ichki va tashqi informatsion
ta’sirlarga qarshi tizimning turn olish xususiyati.
Информационная безопасность - способность системы
противостоять случайным или преднамеренным, внутренним
или внешним информационным воздействиям, следствием ко
торых могут быть ее нежелательное состояние или поведение.
Safety information - the system's ability to resist accidental or
intentional, internal or external information influences, that could
result in an undesirable state or her behavior.
Axborot tizimi xavfsizligi - axborot tizimining ruxsatsiz
foydalanishiga urinishga qarshi tura olishi xususiyati. Kompyuter
tizimining adekvat himoyalanishini ta’minlashga zaruriy elementlar
majmui: apparat va/yoki dasturiy fimksiyalar, xarakteristikalar va
vositalar, amaliy va qaydlash muolajalari; markaziy kompyuterdan,
masofadagi kompyuterlardan va telekommunikatsiya vositalaridan
foydalanishni boshqarish vositalari; ma’muriy tadbirlar, fizik
konstruksiyalar va qurilmalar; xodimlami va kommunikatsiyalami
boshqarish.
Безопасность информационной системы - свойство ин
формационной системы противостоять попыткам несанкцио
нированного доступа. Совокупность элементов, необходимых
для обеспечения адекватной защиты компьютерной системы:
аппаратные и/или программные функции, характеристики и
156
средства; операционные и учетные процедуры, средства управ
ления доступом на центральном компьютере, удаленных ком
пьютерах и телекоммуникационных средствах; административ
ные мероприятия, физические конструкции и устройства; уп
равление персоналом и коммуникациями.
Information system security - property information system to
resist attempts of unauthorized access. Assembly of components
necessary to ensure adequate protection of the computer system;
comprises hardware and / o r software functions, characteristics, and
means; operating and accounting procedures, controls access to the
central computer, remote computers and telecommunication faci
lities; administrative measures, physical structures and devices;
personnel management and communications.
Axborot - kommunikatsiya texnologiyaiari xavfsizligi
(АКТ xavsizligi) - axborot - telekommunikatsiya texnologiyalari-
ning konfidensialligini, yaxlitligini, foydalanuvchanligini, bosh tort-
masligini, hisobdorligini, asliga to‘g‘riligini va ishonchliligini aniq-
lash. ularga erishish va ulami madadlash bilan bog‘liq barcha
jihatlar.
Безопасность информационно - коммуникационных
технологий (безопасность ИКТ) - все аспекты, связанные с
определением, достижением и поддержанием конфиденциаль
ности, целостности, доступности, неотказуемости, подотчет
ности, аутентичности и достоверности информационно -
телекоммуникационных технологий.
ICT security - communication technology (ICT security) - All
aspects related to the definition, achieving and maintaining confi
dentiality, integrity, availability, non-repudiation, accountability,
157
authenticity and reliability of information and telecommunication
technologies.
Axborot xavfsizligi doktrinasi - axborot xavfsizligini ta’min-
lash maqsadlariga, masalalariga, prinsiplariga va asosiy yo‘nalish-
lariga rasmiy qarashlar majmui.
Доктрина информационной безопасности - совокуп
ность официальных взглядов на цели, задачи, принципы и
основные направления обеспечения информационной безопас
ности.
Information Security Doctrine -totality of official views on
the goals, objectives, principles and guidelines ensuring the
information security.
Axborot ishonchliligi — 1. Dastlabki ma’lumotlardagi turli xa-
toliklarda algoritm yoki dastuming o‘z vazifasini to‘g‘ri bajarish qo-
biliyati. 2. Axborot tizimining unda saqlanayotgan ma’lumotlar yax-
litligini ta’minlash qobiliyati.
Информационная надежность - 1. Способность алгорит
ма или программы правильно выполнять свои функции при
различных ошибках в исходных данных. 2. Способность ин
формационной системы обеспечивать целостность хранящихся
в ней данных.
Information reliability - 1. Ability of algorithm or the prog
ram it is correct to carry out the functions at various mistakes in
basic data. 2. Ability of information system to provide integrity of
the data which were stored in it.
Axborot tizimi - hujjatlaming (hujjatlar massivining) va ax
borot texnologiyalarining, xususan, axborot jarayonlarini amalga
158
oshiruvchi hisoblash texnikasi va aloqa vositalaridan foydalanib,
tashkiliy tartibga solingan majmui.
Dostları ilə paylaş: |