S. N. Alimetov, Ş. S.İBrahimova
Yüklə 3,75 Kb. Pdf görüntüsü
|
azalır; buna mümkün səbəblərdən biri aorta divarlarını qanla təchiz edən damarların (vaza vazorum) ürəyin tac damarlarından başlamasıdır. Ağciyər arteriyasının, dəliyin stenozlaşmasında, qapağın diffuz emboliya sında, ağciyər arteriyasının döş qəfəsi divarından uzaqlaşması il ə müşayiət olunan anomaliyalarında, magistral damarların transp ozisiyasında pulmonal hipertenziyanın mövcudluğundan asılı olmayaraq, ikinci tonun pulmonal komponentinin z əifləməsi, yəni onun ucalığının azalması qeyd edilir. Ağciyər arteriyasının anadangəlmə infundibulyar stenozu zamanı ikinci tonun pulmonal komponenti olmaya bil ər. Qapaqların kalsifikasiyası, fibrozlaşması ikinci tonun sönməsinə g ətirib çıxarır. Ür əyin diastolası onun sistolasına nisbətən davamiyyətli, daha doğrusu sürəkli olduğu üçün, birinci və ikinci tonlar özünə məxsus bir qrup t əşkil edir. Diastolanın qısalması və taxikardiya zamanı tonlar biri- birin ə çox yaxınlaşır və hətta bitişik eşidilir (embriokardiya və ya fetokardiya). Uşaqlarda normada bir yaşa qədər ürəyin yığılmalarının sayı dəqiqədə 190-na, ikinci yaşda 160-a, 3-4 yaşda 120-130-a, pubertat yaşlarda 100-ə çata bilər. Bəzən sistola uzanır və bu zaman tonlar saat k əfkirinə oxşar ritmə düşürlər. Ağır dərəcəli aortal requrgitasiya zamanı ür əyin sistolası uzandığı üçün (diastolada artıq miqdarda yığılmış qanın aortaya vurulması), taxikardiyasız kəfkirvari (və ya saatvari) ritm qeyd edil ə bilər. Onu da qeyd edək ki, ifadəli aortal requrgitasiyada sistolanın diastoladan, davamiyy ətinə görə auskultativ ayırd etmək işi çətinləşir və ya mümkün olmur. Normada ür əyin əsasında ikinci ton birincidən, ürəyin zirvəsində is ə birinci ton ikincidən uca eşidilir. Əgər, ürəyin əsasında birinci ton ikincid ən uca eşidilirsə, onda ya birinci ton özü güclənmişdir və ya da ikinci tonun z əiflənməsi mövcuddur (məsələn, mitral stenoz); ürəyin zirv ə vurğusu, yuxu arteriyasının pulsasiyası ilə birlikdə və inspirator parçalanmaya m əruz qalmayan, zirvədə daha yaxşı eşidilən ton birincidir. Ür əyin ikinci tonun pulmonal komponentinin ləngiməsi aşağıdakı hallarda rast g əlinir: - His d əstəsinin sağ ayaqcığının blokadası; mədəciklərin A tipli erk ən oyanması sindromu (burada əlavə keçirici yol əvvəl sol mədəciyi oyadır, yəni yuxarıdakı hala anoloji olaraq f əaliyyət göstərir; - sağ mədəcik həcminin artdığı qulaqcıqlararası çəpərin defekti v ə ya ağciyər arteriyasının requrgitasiyası kimi hallar; - ağciyər arteriyası qapağının stenozu, ağciyər arteriyası d əliyinin stenozu, infundibulyar stenoz, ağciyər arteriyası il ə sağ mədəcik arasında təzyiq qradiyenti yarandiqda; 48 - sağ mədəciyin xronik çatışmazlığı; - ağciyər arteriyasının dilatasiyası, məsələn idiopatik dilatasiya; - ağciyər arteriyası şaxələrinin iki tərəfli stenozu; - perikardın anadangəlmə yoxluğu. Ür əyin mədəciklərarası çəpərinin defekti zamanı, sağ mədəciyin yükl ənməsi, ağciyər arteriyası kötüyünün dilatasiyası, sağ mədəciyin yığılmasının ləngiməsi, Q-II ton intervalının uzanması, ürəyin II tonun pulmonal komponentinin l əngiməsini törədir. Sonuncu ürəyin ikinci tonun geniş parçalanmasına səbəb olur. Ür əyin üçüncü tonu erkən və sürətli diastolik dolma tonu, mədəcik m ənşəli və ya protodiastolik çapma ritmi adlanır. Sözügedən tona ona gör ə mədəcik mənşəli çapma ritmi deyirlər ki, üçüncü tondan fərqli olaraq, ür əyin dördüncü tonunun meydana çıxması qulaqcıqlarla, daha doğrusu qulaqcıqarın yığılması ilə əlaqədardır. Ürəyin 3-cü tonun iştirakı il ə meydana çıxan protodiastolik çapma ritmi birinci, ikinci və üçüncü tonların ardıcıllığından (S 1 ─S 2 ─S 3 ) ibar ət olub, üçlü ritmlərə aiddir. Ür əyin, daha doğrusu mədəciklərin diastolası aortal və pulmonal qapaqların bağlanması ilə başlanır. Mədəciklərin dolma sürəti diastolanın başlanğıcında maksimal olur. Başqa sözlə onların diastola zamanı qanla dolması, erkən sürətli və sonrakı ləng fazalardan ibarətdir. Aortal qapağın bağlanması ilə bərabər sol mədəcik çox böyük sürətlə genişlənir. Əvvəl 100 ms ərzində izovolyumik boşalma qeyd edilir və sonra mitral qapağın açılması ilə 60 ms (0,06 s) davam edən sürətli dolma, sol mədəciyin yüks ək sürətlə genişlənməsi baş verir. Sol mədəciyin sürətli dolmasından sonra, daha doğrusu onun maksimal genəlməsilə, ləng dolma fazası başlanır. Başqa sözlə sürətli dolma fazasından sonra, sol mədəciyin qanla dolma prosesi, l əng dolma ilə davam olunur. Sol mədəciyin tam dolmasının 80% sürətlə dolma fazasında, 20%-i ləng dolma fazasında başa gəlir. Mədəciklərin tam diastolik dolması sonda qulaqcıqların yığılması ilə tamamlanır. Ürəyin üçüncü tonu sol mədəciyin sürətlə dol ması qurtarıb ləng dolma fazası başlayan anda meydana çıxır. İkinci tonun aortal komponenti ilə ürəyin 3-cü tonu arasında interval (A 2 S 3 ) izovulyumik dövrünü qısaldan xəstəliklər (restriktiv kardiomiopatiya, konstriktiv perikardit, taxikardiya, simpatik hiperstimulyasiya) zamanı qısalır. Mitral qapağın açılması və üçüncü tonun meydana çıxması arasındakı müddət, ürək vurğularının sayı d əqiqədə 100-dən çox olanda qısalmağa başlayır. Ürəyin üçüncü tonunun əmələ gəlməsini sol mədəciyin diastola zamanı sürətlə dolması zamanı q əflətən gəriləməsi ilə izah edirlər. Onun əmələ gəlməsində məməcikvari əzələlərin yığılması və mitral qapaq taylarına bağlanmış vətərvari liflərin 49 Yüklə 3,75 Kb. Dostları ilə paylaş:
|