69
3.
Qovoqdoshlar oilasi vakillarining tur tarkibi qanday?
4.
Itqovun qayerda o‘sadi va uning tibbiyotda tutgan o‘rni ?
5.
Ekma bodring qaysi turkumga mansub va hayotiy shakliga ko‘ra qanday o‘simlik ?
6.
Oddiy tarvuzdan xalq tabobatida qaysi xastaliklarda foydalaniladi ?
7.
Kovuldoshlar oilasi vakillarining tibbiyotda qo‘lanilishi?
11-mavzu. Karamdoshlar (Brassicaceae),Gulxayridoshlar (Malvaceae) oilasi
Karamdoshlar oilasi – Brassicaceae.
Bu tartibga 4 ta oila kiradi.
Ularga kovuldoshlar
(Capparidaceae) va karamdoshlar (Brassicaceae)oilalari ham kiradi.
Karamdoshlar (Brassicaceae)
oiLasi 380 ta turkum va 3000 ga yaqin turni birlashtirib,
gulli o‘simliklarning eng qadimiy shu bilan polimorf oilalaridan biri hisoblanadi. Oila
vakillari asosan 1, 2 va ko‘p yillik o.‘t o‘simliklar ba’zi vakillari chala buta va buta shaklida
shimoliy yarim sharning mo‘tadil va sovuq iqlimli hududlarida o‘suvchi o‘simliklar
orasida
muhim o‘rinni egallaydi. Barglari oddiy,
butun yoki qirqilgan, poyada navbatlashib
o‘mashgan, yon bargchasiz. Gullari
oddiy yoki murakkab shingil, ro‘vakto‘pgulIarda
joylashgan. Gullari to‘g‘ri, ikki jinsli, qo‘sh gulqo‘rg‘onli kosachabarglari va
gultojibarglari 4 tadan, erkin qarama-qarshi bo‘lib, butasimon joylashgan. Chanchisi 6 ta,
bulardan 4tasi uzun,
ikkitasi qisqa, ikki doirada joylashgan urug‘chisi bitta, ikkita
mevabarchalarning qo‘shilib o ‘sishidan hosil bo‘lgan.
Tugunchasi ustki, ikki uyali,
tumshuqchasi ko‘pincha sharsimon. Mevasi odatda pastdan yuqoriga
qarab ikkita pallaga
bo‘linadigan ko‘p urug‘li qo‘zoq, qo‘zoqcha yoki bir urug’i chatnamaydigan yong‘oqcha.
Ba’zan qo‘zoq chatnamaydigan bo‘g‘imli bo‘lib, faqat bo‘g‘imidan parchalanadi. Urug‘i
endospermsiz. Bu oilaga mansub o‘simliklarning ko‘pchiligi sabzavot o‘simliklari
hisoblanib, oziq- ovqat sifatida ko‘p ishlatiladi. Boshqa turlari esa dorivor, bo‘yoq
beruvchi, yem-xashak va manzarali o‘simliklar hisoblanadi.
Dostları ilə paylaş: 
