qilib. paratgormon va vitamin D suyaklardan kalsiy mobilizatsiyasi
va uning qondagi konsentratsiyasini oshirishda sinergik ta'sir qiladi.
Vitamin
D
yetishm ovchiligida
bolalarda
raxit
kasalligi
rivojlanadi. Kasallikning asosiy belgilari o‘suvchi suyaklaming
m ineralizatsiyasining buzilishidir. Natijada
bu suyaklar egiluvchan
bo‘ lib qolib, skeletning deform atsiyasi kuzatiladi: tizza, boldir
va ko‘krakqafasi noto‘g ‘ri shakllanadi. Raxit vitamin D bilan
davolanadi, lekin uning kalsitriolga
aylanishini buzilishi bilan
boradigan shaklida vitamin D bilan davolab bo‘ lmaydi.
Vitamin D ning davolovchi ta’siri ichaklarda kalsiyning so rib
olishi bilan tushuntiriladi. Lekin uni suyaklar m ineralizatsiyasidagi
ishtiroki isbotlanmagan. Aksincha tajribada
suyaklardan kalsiyning
m obilizatsiyasidagi ishtiroki tasdiqlangan.
Raxitning yengil shakllari yosh bolalarda ko‘p uchrab turadi.
Bu dastlabki 1-2 yilda vitamin D ni bola oziqasida yetishm asligi
bilan bog‘ liq. Agar bola quyosh nurida yetarli bo‘lmasa, kasallik
yanada rivojlanadi. Vitamin D ga boy bo‘ lgan
mahsulotlar baliq
yog i va jigaridir. Kattalarda sutkalik ehtiyoj - 40 mkg. Uzoq vaqt
davomida vitamin D ning organizm ga m e’yoridan ortiq kirishi
suyaklar dem ineralizatsiyasiga olib keladi va yumshoq to‘qimalarda
kalsiyning to‘planishi va siydik y o ‘ llarida
toshlarning paydo
boMishiga olib keladi.
K alsitonin. Peptidli gormon kalsitonin (32 ta aminokislota
qoldig'ini saqlaydi) paratireoid bezlar bilan qalqonsimon bezlaming
C-hujayralarida sintezlanadi. Qondagi kalsiy miqdori ko‘payganda
kalsitonin sekretsiyasi kuchayadi. Nishon hujayralar bo‘ lib
suyaklar
hisoblanadi, suyaklarda u kalsiyning safarbar bo‘ lishini susaytirib
turadi.
