13-BOB
QALQONSIMON BEZ GORM ONLARI
13 .1. Qalqonsimon bez gorm onlarining tuzilishi va sintezi
Qalqonsimon bez yodtironinlami — tiroksin (tetrayodtironin, T )
va triyodtironin (T,) ni sintezlaydi va sekretsiya qiladi. Yodtironinlar
tirozinning yod bilan birikkan hosilasidir (13.1-rasm).
Yodtironinlar sintezida tireoglobulin
oqsili ishtirok etadi, u yod
bilan birikib yodtireoglobulinga aylanadi.
Tireoglobulin molekulasi-
dagi ayrim tirozin qoldiqlariga maxsus fermentlar ishtirokida yod
biriktiriladi. Bunda tirozin qoldiqlari
mono- va diyodtirozinlarga
aylanadi. Keyin ikki yodtirozinning kondensatsiyalanishi natijasida
oqsilning peptid zanjiriga kiruvchi yodtironin hosil bo‘ ladi (13.2-
rasm). A gar ikki yodlangan tirozin qoldiqlaridan biri monoyodtirozin
bo‘ lsa, triyodtironin hosil boMadi.
Yodtireoglobulin — m olekulyar massasi 660000 D bo‘ lgan,
glikoprotein, 0,5 - 1 % yod saqlaydi.
Tireoglobulinlar sintezi qalqonsimon
bezning kubsimon epiteliy
hujayralarida sodir b o iad i. Bu hujayralar bir qavat bodib joylashib
follikulalar hosil qiladi, bu follikulalar bo‘ sh lig‘iga esa tireoglobulin
sekretsiya qilinadi hamda u yerda yodlanadi.
Follikulalar kolloid
OH
OH
H3N - CH - COOH
tiroksin
(3,5,3',5'-tetrayodtironin)
triiodtironin
(3,5,3'-triyodtironin)
13.1-rasm.
Yodtironinlarning tuzilishi
334
deb nomlanuvchi gomogen gel bilan toTgan,
uning asosiy tarkibiy
qismi qalqonsimon bez gormonlarining zaxira shakli bodgan
yodtireoglobulindir.
Kolloid
,
?
ikondensatsiyj
/ © ■ ° H PN
Dostları ilə paylaş: 
