hosil qilish jarayonidir. K o ‘ rganim izdek, vodorod atomlari nafas
zanjirida oksidlanib, suv hosil qiladi. A m m o substratni N A D - va
F A D -b o g ‘ liq degidrogenazalar bilan degidrogenlanish jarayoni, bir
vaqtning o ‘ zida substratning karboksil g ‘ ruhini C 0
2
k o ‘ rinishida
ajralib chiqishiga °lib keladi. C 0
2
asosiy manbalari p iro ‘ zum
va a-ketoglutarat kislotalaridir.
Undan tashqari, aminokislotalar
pirodoksalga b o g 4 iq ferm endar ta’ sirida dekarboksillanadi.
Hujayra yutgan kislorodning asosiy qism i (80-90
% gacha)
m itoxondriyada
energiya
ishlab
chiqarish
uchun
ishlatiladi.
B iroq kislorod steroidlar, prostaglandinlar, leykotrienlar, tirozin,
katexolam inlar sintezi, y o t m oddalam ing
m etabolizm i kabi maqsad-
larda ham ishlatiladi. Bu holda kislorodn ing bir qism i noferm entativ
y o ‘ llar bilan yok i m onooksigenazalar ta’sirida fa o l shakllariga o ‘ tishi
mumkin (masalan, superoksid, gidroksil, peroksil radikallari, singlet
kislorod, vodorod peroksidi va organik peroksidlar). Masalan,
m itoxondriyalarda
8
% ga yaqin kislorod taol shaklga o ‘ tishi mumkin,
chunki F M N H , elektronlarni nafaqat
ubixinonga uzatishi mumkin,
balki to ‘ g ‘ ridan-to‘ g ‘ ri kislorod m olekulasiga uzatishi mumkinki,
bunda superoksid radikali hosil b o ‘ ladi. Superoksid radikali va
vo d orod peroksidi yana ksantinoksidaza, m onoam inooksidaza,
N A D F H -o k sid a za , sitoxrom P..
va boshqalar ta’sirda
ham hosil
b o ‘ lishi
mumkin.
Superoksid
radikali
superoksiddismutaza
ferm enti ta’ sirida vo d orod peroksidiga (H AOJ aylanadi, u esa
katalaza, peroksidaza yok i glutationperoksidaza ta’ sirida suvgacha
parchalanadi. K islorodn in g fa o l shakllarini zararsizlantiradigan
ferm entlar
antioksidant fermendar deb ataladi,
chunki ular hujayrani
oksidlanishli shikastlanishidan h im oya qiladi:
Dostları ilə paylaş: