Şahdəniz 2 İnfrastruktur Layihəsi Ətraf Mühitə və Sosial-İqtisadi Sahəyə Təsirin

 

ŞD2 İnfrastruktur Layihəsi

Tikinti üçün Havanın Keyfiyyətinin Qiymətləndirilməsi

 

 

8/42 

 

 

  ŞD2  İnfrastruktur Layihəsinin fəaliyyətlərinin emissiyaların artımında ümumi payı (N

O2

 

və  P

M10

 emissiyaları) – Tikinti sahəsinin və texnikasının və yoldakı  nəqliyyat axınlarının 

fəaliyyətinin yaxınlıqda yerləşən həssas reseptorlardakı  P

M10

 konsentrasiyalarına kumulyativ 

təsirinin 0.1-0.3 µg/

m3 

olacağı gözlənilir. N

O2

 konsentrasiyalarına kumulyativ təsiri reseptorlar 

boyunca dəyişəcək.  Şoseyə daha yaxın yerlərdə  N

O2

 konsentrasiyalarının maksimum 0.9 

µg/

m3 

olacağı proqnozlaşdırılır, sahədəki texnikanın və sahədən kənar maşınların yaratdığı 

emissiyaların icmalar daxilində 0.1 µg/

m3

–dən az artmasına səbəb olacağı proqnozlaşdırılır. 

  Qüvvədə olan hədd göstəricilərinə uyğunluq – Mövcud fon konsentrasiyalarını  nəzərə 

aldıqda proqnozlaşdırılan NO

2

 konsentrasiyaları havanın keyfiyyəti üzrə müvafiq hədd 

göstəricilərinə asanlıqla cavab verəcək

2

. Bu, PM

10

-a  şamil olunmur, çünki PM

10 

üzrə fon 

konsentrasiyaları  tətbiq olunan hədd göstəricilərindən artıqdır – buna əsasən regionun tozlu 

təbiətə malik olmasının səbəb olduğu hesab edilir. 

Qısaca qeyd etsək, gözlənilir ki, konsentrasiyaların hal-hazırda hədd göstəricilərinə uyğun olduğu 

yerlərdə layihə havanın keyfiyyəti üzrə hər hansı hədd göstəricilərinin aşılmasına səbəb olacaq. Hal-

hazırda hədd göstəricilərinin (yəni PM

10

) aşıldığı yerlərdə, layihənin səbəb olduğu artımın (texnikadan, 

torpaq daşıma fəaliyyətlərindən, sahədəki və sahədən kənar maşınlardan) maksimum 0.3 µg/m

3 

olacağı gözlənilir. Bu isə, hazırkı fon konsentrasiyaları ilə müqayisədə 0.4% artım təşkil edir. 

Tozun çökmə intensivliyinin 10 mg/m

2

/gün –dən az olan illik orta göstəricidən təxminən 132 

mg/m

2

/gün təşkil edən maksimum göstəriciyə qədər dəyişəcəyi gözlənilir. Ona görə də, tövsiyə olunur 

ki, tozun yaranmasını minimuma endirəcək tədbirlərin görülməsi, o cümlədən aşağıdakılar nəzərə 

alınsın: 

  Örtüklənməmiş (qrunt) yollarda avtomobillərin sürətinin məhdudlaşdırılması; 

  Mümkün olduğunda örtüklənməmiş (qrunt) yollardan istifadənin minimuma endirilməsi; 

  Qrunt yollarda, əsas giriş marşrutları kipləşdirilmiş yaxşı çeşidlənən dənəvər doldurma 

materialından (eroziya potensialını minimuma endirmək üçün müvafiq qaydada yaxşı drenaj 

təmin edəcək şəkildə layihələndirilməklə) istifadə etməklə yaradılacaq; 

  Həddindən artıq yoz yarandığında tikinti işləri müvəqqəti dayandırılacaq və işlər təkrar davam 

etdirilməzdən əvvəl qrunta nəzarət etmək üçün tədbirlər görüləcək; və 

  Tozun yaranmasını azaltmaq üçün bitumlanmamış yollara, təsirə  məruz qalmış torpağa və 

qazılmış qrunt qalaqlarına tətbiq olunmalı  aşqardan istifadə (təmizlənməmiş suyun əvəzinə 

istifadə edilən) nəzərdən keçiriləcək. 

Bu tədbirlər tozu məqbul səviyyələrə qədər azaltmaq üçün müvafiq hesab edilir. Lakin, icma ilə əlaqə 

saxlanılması  və icmanın  şikayətlərinin cavablandırılması üçün (xüsusən də konkret tozlu fəaliyyətlər 

planlaşdırıldığında məlumatlandıqmaq üçün) bir meanizm kimi İcma ilə Qarşılıqlı  Əlaqə  və Sosial 

Sahəyə Təsirin İdarə Olunması Planı həyata keçiriləcək və qüvvədə saxlanılacaq. 

                                                      

2

 

NO

2

 üzrə Azərbaycanın ənənəvi hədd illik orta hədd göstəricisi layihənin illik orta hədd göstəricisi ilə eyni olub,  

40µg/m

3

  təşkil edir.

 

---

 

ŞD2 İnfrastruktur Layihəsi

Tikinti üçün Havanın Keyfiyyətinin Qiymətləndirilməsi

 

 

9/42 

 

 

Vahidlər və Qısaltmalar 

Vahid 

Təsviri 

°C Dərəcə Selsi 

µm

 

Mikron 

q/s Hər saniyədə qram 

g/m

2

/s

 

Hər saniyədə hər kvadrat metr üzrə mikroqram 

g/m

2

/s

 

Hər saniyədə hər kvadrat metr üzrə qram 

g/m

3

 

Hər kub metr üzrə mikroqram 

g/kVt-hour Hər kilovat-saat üzrə qram 

m Metr 

km Kilometr 

kVt Kilovat 

M Metr 

m/s Hər saniyədə metr 

M

3

 Kub 

metr 

% 

Faiz 

%ile Persentil 

Qısaltma/ 

İxtisar 

Təsviri 

ADMS Atmosferdə Dispersiyanın Modelləşdirilməsi Sistemi 

AERMOD 

Amerika Meteoroloji Cəmiyyətinin/Ətraf Mühitin Mühafizəsi Agentliyinin Tənzimləyici Modeli  

CERC

 

“Cambridge Environmental Research Consultants” 

DMRB 

Avtomobil Yolları və Körpülər üçün Layihələndirmə Təlimatı 

EHS

 

Ekolojİ Sağlamlıq və Təhlükəsizlik 

EMEP 

Ekoloji Monitorinq, Qiymətləndirmə və Mühafizə (proqram) 

EU Avropa 

İttifaqı 

ISCST

 

Sənaye Mənbələri Kompleksinin Qısa Müddətli Fəaliyyəti 

BMK Beynəlxalq Maliyyə Korporasiyası 

NO Azot 

oksidi 

NO

2

 Azot 

dioksidi 

NO

X

 Azot 

oksidləri 

OH Hidroksil 

O

3

 Ozon 

---