Şahdəniz 2 İnfrastruktur
Layihəsi
Ətraf Mühitə və Sosial-İqtisadi Sahəyə Təsirin
Qiymətləndirilməsi
Fəsil 3:
Təsirin Qiymətləndirilməsi üzrə Metodologiya
Dekabr 2011
3/8
Yekun variant
Davamlılıq (müəyyən edilmiş stress yaradıcı amilə qarşı):
1 -
Dəyişiklik, yaxud narahatlıq doğuran amil müqabilində az zəif olan insanlardan
(yəni ətraf şərait üzrə göstəricilər (havanın keyfiyyəti, səs-küy) qüvvədə olan
qanunvericilikdən və beynəlxalq təlimatlardan olduqca aşağı səviyyədədir);
2 - Dəyişiklik, yaxud narahatlıq doğuran amil müqabilində müəyyən dərəcədə zəif
olan insanlara (yəni ətraf şərait üzrə göstəricilər (havanın keyfiyyəti, səs-küy)
qəbul olunmuş standartlardan aşağı səviyyədədir);
3 - Çox zəif olan qruplara (yəni ətraf şərait üzrə göstəricilər (havanın keyfiyyəti,
səs-küy) qəbul olunmuş standartlar səviyyəsində, yaxud onlardan yuxarı
səviyyədədir) qədər dəyişir.
Fiziki Reseptor/Xüsusiyyət:
Mövcudluq (müəyyən edilmiş stress yaradıcı amilə qarşı):
3 – Milli və ya beynəlxalq əhəmiyyətə malik hər hansı növ (əks ardıcıllıqla)
xüsusiyyətin mövcudluğundan (məsələn: dövlət tərəfindən mühafizə olunan
abidə);
2 – yerli və ya regional əhəmiyyətə malik olan və narahatlıq törədən amillərə
qarşı həssas olan xüsusiyyətə; və
1 – Yuxarıdakılardan heç birinə aid olmayan xüsusiyyətə qədər dəyişir.
Davamlılıq (müəyyən edilmiş stress yaradıcı amilə qarşı): Aşağıdakı kimi
dəyişir:
1 – Xüsusiyyət/reseptor təsirə məruz qalmır və ya minimal dərəcədə təsirə məruz
qalır, yəni dəyişməyə meylli;
2 – Orta dərəcədə, lakin davamlı surətdə dəyişikliyə məruz qalır ki, bu da təsir
mənbəyinin sabit mövcudluğu çərçivəsində sabitləşir və fiziki bütövlüyünü
qoruyub saxlayır; və
3 – Yüksək dərəcədə həssas, yəni əhəmiyyətli ziyan və ya fiziki bütövlüyün itməsi
potensialı.
Torpaq, Qrunt Suyu və Səth Suyu
Mövcudluq: Aşağıdakı kimi dəyişir:
3 – Reseptor yüksək əhəmiyyətə malikdir, məsələn: geniş şəkildə kənd təsərrüfatı
üçün istifadə edilir, su təchizatı sistemi kimi istifadə olunur;
2 – Reseptor orta dərəcədə əhəmiyyətə malikdir, məsələn: kənd təsərrüfatı
məqsədilə az dərəcədə/təsadüfi istifadə.
1 – Reseptor məhdud dərəcədə əhəmiyyətə malikdir və ya heç bir əhəmiyyətə
malik deyil.
Davamlılıq (müəyyən edilmiş stress yaradıcı amilə qarşı): Aşağıdakı kimi
dəyişir:
1 – Mövcud çirklənmənin olmaması və ya cüzi səviyyələrdə olması (qəbul edilmiş
standart göstəricilərdən xeyli aşağı) və reseptor təsirə məruz qalmır və ya
minimal təsirə məruz qalır, yəni dəyişikliyə meylli;
2 – Fiziki narahatlığa qarşı həssas olmaqla səyyar çirklənmənin orta səviyyələrdə
olması; və
3 – Fiziki narahatlığa qarşı yüksək dərəcədə həssas olmaqla səyyar çirklənmənin
yüksək səviyyələrdə olması.
Bundan sonra, reseptorların ümumi həssaslığı ayrı-ayrı parametrlər üzrə qiymətləri
toplamaqla aşağıdan (1) yuxarıya (6) doğru spektr üzərində qiymətləndirilir:
Şahdəniz 2 İnfrastruktur Layihəsi
Ətraf Mühitə və Sosial-İqtisadi Sahəyə Təsirin
Qiymətləndirilməsi
Fəsil 3:
Təsirin Qiymətləndirilməsi üzrə Metodologiya
Dekabr 2011
3/9
Yekun variant
Cədvəl 3.2-də həssaslığın “Aşağı”, “Orta” və “Yuxarı” kateqoriyaları üzrə qiymət diapazonları
təqdim olunur.
Cədvəl 3.2 Reseptorlar üzrə həssaslıq kateqoriyaları
Reseptor həssaslığı
Qiymət (parametrlər üzrə cəmlənmiş
göstəricilər)
Aşağı
2
Orta
3-4
Yuxarı
5-6
Ətraf Mühitə Təsirin Dərəcəsinin Müəyyənləşdirilməsi Metodu
Daha sonra isə, hadisənin miqyası və reseptor həssaslığının bir funksiyası olaraq təsirlərin
dərəcəsi aşağıdakı Cədvəl 3.3-də təqdim olunduğu qaydada “Cüzi”, “Az”, “Orta”, yaxud
“Böyük” kateqoriyalarına bölünür. Təsirlər “müsbət” və ya “mənfi” ola bilər.
Cədvəl 3.3 Təsirin Dərəcəsi
Reseptor həssaslığı
Aşağı
Orta
Yuxarı
Az
Cüzi
Az
Orta
Orta
Az
Orta
Böyük
Hadis
ənin Miqyas
ı
Yüks
ək
Orta
Böyük
Böyük
“Böyük” kimi təsnif edilmiş hər hansı təsir əhəmiyyətli dərəcəli hesab olunur və təsir mənfi
olduğu hallarda əlavə təsirazaldıcı tədbirlər tələb olunur. Cüzi, az, yaxud orta əhəmiyyətə
malik təsirlər mümkün və lazım olduqca azaldılan təsirlər hesab olunur və ona görə də əlavə
təsirazaldıcı tədbir tələb etmir.
3.2.6 Sosial-İqtisadi Sahəyə Təsirlər
Sosial-iqtisadi sahəyə təsirlərin qiymətləndirilməsi ŞD2 İnfrastruktur Layihəsi ilə bağlı təsirlərin
dərəcəsini müəyyənləşdirir və qiymətləndirir, o cümlədən:
ŞD2 İnfrastruktur Layihəsi ilə bağlı olan bütün sosial-iqtisadi sahəyə təsirlərin (birbaşa
və dolayı, müsbət və mənfi) müəyyənləşdirilməsi.
Sosial-iqtisadi
sahəyə təsirlərin, o cümlədən aşağıdakıların ölçülməsi (və mümkün
olduğunda, monetarizasiya):
Təsirə məruz qalan insanların sayı və xarakteristikası (əmlak sahiblərinin sayı,
təsirə məruz qalmış insanlar və/və ya öz sosial-iqtisadi vəziyyətlərində və
yaşayış mühitində dəyişikliyə məruz qalmış şəxslər);
Aşağı
Yuxarı